تپش قلب و گزگز دست و پا

تپش قلب و گزگز دست و پا،ناشی از خطر سکته قلبی و یا شامل تاکی کاردی ناشی از فیبریلاسیون دهلیزی، SVTs یا VTs

تپش قلب و گزگز دست و پا که احتمالا با بی‌حسی نیز همراه باشد می‌تواند نشانه‌ای خطرناک از بیماری‌های قلبی بوده یا در برخی مواقع نشانه‌ای از حملات هراس یا پانیک می‌باشد. در صورت ایجاد این حالت به‌صورت مکرر در اسرع وقت به یک متخصص قلب مراجعه کنید.

همچنین درصورتی‌که این علائم با علائم خطرناک دیگری مانند تعریق بیش‌ازحد، درد در ناحیه فک، گردن، احساس تنگی نفس، ناهوشیاری و … همراه باشد ممکن است خطر سکته داشته باشد و باید سریعاً با اورژانس تماس بگیرید تا بگویند چه اقداماتی را تا رسیدن اورژانس انجام دهید. گاهی نیز علت تپش قلب و بی حسی دست و پا می‌تواند ناشی از ناهنجاری‌های الکترولیتی مانند هیپرکالمی، هیپوکلسمی یا هیپومنیزیمی باشد.

علت تپش قلب و گزگز دست و پا چیست؟

موارد متعددی می‌توانند علت تپش قلب و گزگز دست و پا باشند که بسته به شرایط بیمار متفاوت خواهند بود. درحالی‌که لیست زیر می‌تواند به‌عنوان راهنمایی برای آگاهی بیشتر شما در مورد این شرایط و دانستن علل احتمالی ضربان قلب و گزگز پا و دست در نظر گرفته شود، جایگزینی برای تشخیص توسط یک متخصص قلب باتجربه نیست.

درواقع منظور این است که به‌هیچ‌وجه شما نباید تنها بر اساس علائم یا اطلاعاتی که در مورد ضربان قلب و گزگز پا و دست دارید خودتان تشخیصی را در نظر بگیرید و خوددرمانی انجام دهید؛ زیرا در صورت وجود شرایط خطرناک مانند حمله قلبی ممکن است زمان را ازدست‌داده و جان خود یا بیمار را به خطر بیندازید. سایر احتمالات شامل تاکی کاردی ناشی از فیبریلاسیون دهلیزی، SVTs یا VTs نیز وجود دارند. اگر می‌خواهید به‌طور کامل با علت ضربان قلب و گزگز پا و دست و نحوه برخورد با آن آشنا شوید، در ادامه این مقاله با ما همراه باشید.

بسیاری از شرایط پزشکی دیگر نیز وجود دارند که می‌توانند با علائم و نشانه‌های شما مرتبط باشند. در اینجا ما به بیان مهم‌ترین دلایل سوزن سوزن شدن دست چپ و قلب یا ضربان قلب و گزگز پا و دست می‌پردازیم که عبارت‌اند از:

نوروپاتی محیطی

نوروپاتی محیطی یک مشکل در عملکرد اعصاب خارج از نخاع در سرتاسر بدن است. علائم این بیماری مزمن ممکن است شامل بی حسی، ضعف، درد سوزشی (به‌خصوص در شب) و از دست دادن واکنش‌هایی از بدن باشد که در برخی موارد ممکن است قلب را نیز درگیر کند. علل احتمالی ممکن است شامل سندرم تونل کارپال، زونا، کمبود برخی از انواع ویتامین‌های ضروری برای بدن یا تغذیه و بیماری‌هایی مانند دیابت، سیفلیس، ایدز و نارسایی کلیه باشد.

نوروپاتی محیطی با معاینات و آزمایشات خاصی به‌طور صحیح تشخیص داده می‌شود. درمان این بیماری دقیقاً به علت ایجاد آن وابسته است. معمولاً اگر بتوان علت را با موفقیت تشخیص داده و درمان کرد یا از آن پیشگیری نمود می‌توان احتمال علائمی مانند تپش قلب و گزگز دست و پا را نیز کاهش داد.

فیبریلاسیون دهلیزی

فیبریلاسیون دهلیزی (AF یا AFib) یک ناهنجاری در ریتم قلب است که شامل ضربان نامنظم و اغلب سریع قلب می‌باشد. علائم این بیماری ممکن است شامل تپش قلب، سرگیجه، غش، خستگی، تنگی نفس و درد قفسه سینه در کنار ضربان قلب و گزگز پا و دست باشد. درمان فیبریلاسیون دهلیزی ممکن است شامل دارو یا روش‌هایی مانند کاردیوورژن یا فرسایش برای عادی‌سازی ضربان قلب توسط جراح متخصص قلب باشد.

سکته قلبی

گاهی ممکن است ضربان قلب و گزگز پا و دست نشانه‌ای از سکته یا حملات قلبی باشد که بسیار خطرناک و تهدیدکننده زندگی است. حمله قلبی زمانی اتفاق می‌افتد که جریان خون در یکی از رگ‌های منتهی به قلب بیش‌ازحد کاهش پیدا کند و یا رگ کاملاً مسدود شده باشد و اجازه عبور خون را ندهد. در این شرایط برخی از عضلات قلب با آسیب‌های جدی روبرو می‌شوند و مهم‌ترین علائم اورژانسی سکته قلبی عبارت‌اند از:

• احساس ناراحتی یا درد در ناحیه قفسه سینه
• حالت تهوع
• نا هوشیاری
• تنگی نفس
• تعریق سرد و زیاد
• سرگیجه
• احساس در ناحیه گردن، فک، قسمت بالای پشت و …
• ضربان قلب و گزگز پا و دست بخصوص سوزن سوزن شدن دست چپ و قلب

مشکلات مربوط به دریچه‌ میترال

گاهی ممکن است علت ضربان قلب و گزگز پا و دست آسیب‌های وارد شده به دریچه میترال باشد. این آسیب‌ها زمانی مشکل ایجاد می‌کنند که اجازه ندهند دریچه قلب به‌درستی بسته شود و درنتیجه خون کافی برای پمپاژ به قلب نخواهد رسید. این شرایط می‌تواند با ضربان قلب و گزگز پا و دست همراه باشد و حتی ممکن است احساس گزگز یا سوزن سوزن شدن به بی‌حسی تبدیل شود. مهم‌ترین علائم مشکلات دریچه میترال عبارت‌اند از:

• تنگی نفس همراه با فشار
• تپش قلب شدید
• تورم در پاها و ناحیه شکم
• درد در ناحیه قفسه سینه
• تنگی نفس وقتی فرد به شکل طاق‌باز می‌خوابد.
• خستگی بیش‌ازحد و بدون دلیل
• افت شدید انرژی

در این شرایط یک سری علائم هشداردهنده نیز وجود دارد که اگر بروز کنند باید حتماً به اورژانس مراجعه شود یا با اورژانس تماس گرفته شود که عبارت‌اند از:

• تنگی نفس بیش‌ازحد
• درد، فشار و یا سنگینی روی قفسه سینه
• تعریق زیاد
• درد در بازو و کتف
• درد در فک پایین و بالای شکم
• تهوع و استفراغ
• ضعف پیش‌رونده
• بی‌حالی
• نداشتن اشتها
• کاهش تمرکز و غش کردن

آمبولی ریه

آمبولی ریه زمانی رخ می‌دهد که یکی از سرخرگ‌های متصل به ریه با لخته خون مسدود شود. علت این موضوع می‌تواند فیبریلاسیون دهلیزی باشد. وجود لخته خون در بافت‌های بدن می‌تواند جریان طبیعی خون را با مشکل مواجه کند و فرد را دچار حملات یا سکته قلبی کند.

از مهم‌ترین علائم آمبولی ریه عبارت‌اند از:

• تعریق زیاد
• احساس گیجی یا سرمستی
• آبی شدن لب‌ها یا ناخن‌ها
• سرفه‌های خونی یا غیر خونی شدید
• تنگی نفس
• درد ناگهانی پشت جناغ سینه

اختلال هراس یا حمله پانیک

حملات پانیک، احساسات ناگهانی رعب و وحشت هستند که بدون هشدار فرد را بخصوص در هنگام شب درگیر می‌کنند. این اپیزودها می‌توانند در هر زمانی حتی در هنگام خواب رخ دهند. فردی که حمله پانیک را تجربه می‌کند ممکن است به دلایل شباهت علائم با سکته قلبی باور کند که دچار حمله قلبی شده یا مرگ قریب‌الوقوع است.

ترس و وحشتی که فرد در حین حمله پانیک تجربه می‌کند با وضعیت واقعی تناسبی ندارد و ممکن است با آنچه در اطراف او اتفاق می‌افتد بی‌ارتباط باشد. اکثر افرادی که با حملات پانیک درگیر هستند، چندین مورد از نشانه‌های زیر را تجربه خواهند کرد:

• ضربان تند قلب
• غش کردن
• سرگیجه گرفتن
• بی‌حسی یا سوزن سوزن شدن دست‌ها و انگشتان
• لرز
• درد قفسه سینه
• مشکل در تنفس
• احساس از دست دادن یا عدم توانایی کنترل رفتار خود

متخصصان قلب معمولاً حملات پانیک و علائم مربوط به آن مانند ضربان قلب و گزگز پا و دست را با تجویز برخی داروها و گفتاردرمانی برطرف می‌کنند.

اضطراب

همان‌طورکه می‌دانید اضطراب یک نوع احساس دلهره و ترس است که با علائمی مانند مشکل در تمرکز، سردرد، مشکلات خواب و تحریک‌پذیری زیاد مشخص می‌شود. اختلالات اضطرابی یک بیماری جدی پزشکی است که تقریباً تنها در کشور آمریکا بیش از 19 میلیون بزرگسال را تحت تأثیر قرار می‌دهد.

بسته به میزان اضطراب ممکن است فرد حتی علائمی مانند تپش قلب و گزگز دست و پا را نیز تجربه کند. درمان اضطراب ممکن است شامل مصرف برخی داروها و روان‌درمانی باشد. شرایط اضطراب چه اختلال هراس، چه فوبیا یا اضطراب عمومی باشد شامل تعداد زیادی علائم مختلف است و همه آن‌ها احساسی نیستند.

علائم شما می‌تواند شامل نگرانی‌های فیزیکی مانند تنش عضلانی، ناراحتی معده، لرز و سردرد همراه با پریشانی عاطفی مانند نشخوار فکری، نگرانی و افکار منفی باشد.

سایر دلایل کمتر جدی تپش قلب و گزگز دست و پا یا سوزن سوزن شدن دست چپ و قلب

علاوه بر موارد جدی گفته‌شده در قسمت‌های قبل که می‌توانند علت تپش قلب و گزگز دست باشند، ممکن است موارد دیگری نیز منجر به سوزن سوزن شدن دست چپ و قلب شوند که رایج‌ترین آن‌ها عبارت‌اند از:

• نشستن یا ایستادن در یک حالت برای مدت طولانی
• نیش حشرات
• بثورات
• سطوح پایین ویتامین B-12، سدیم، پتاسیم یا کلسیم
• عوارض جانبی مصرف برخی از داروها
• مصرف بیش‌ازحد الکل
• دهیدراتاسیون یا کم‌آبی بدن
• هایپوکالمی (به معنی کاهش پتاسیم در خون)
• هایپوگلایسمی (کاهش بیش‌ازحد قند خون)
• تب
• کم‌خونی
• بارداری
• یائسگی، رفلاکس معده
• آسیب‌هایی مانند شکستگی یا سوختگی
• فتق دیسک گردن
• آسیب عصبی در شبکه بازویی
• سایر آسیب‌های عصبی
• بیماری ام اس
• سردرد میگرنی
• کم‌کاری تیروئید

علائم تپش قلب و گزگز دست یا تپش قلب و بی حسی دست و پا

قبلاً نیز به این مورد اشاره کردیم که در صورت پیشروی مواردی که منجر به تپش قلب و گزگز دست می‌شوند احتمال بی‌حسی وجود دارد که منجر به ضربان قلب و بی حسی پا و دست خواهد شد. بیمار ممکن است ضربان قلب و بی حسی پا و دست را به روش‌های زیادی تجربه کنید.

برای برخی، احساس سوزن سوزن شدن وجود دارد مانند وقتی که قسمتی از بدن به خواب می‌رود. همچنین ممکن است مانند از دست دادن کامل حس در یک قسمت از بدن شما باشد. ناگفته نماند که تپش قلب و گزگز دست خود یک علامت است و ما در این قسمت بیشتر بر نوع احساسی که فرد مبتلا دارد تمرکز داریم.

سایر احساساتی که ممکن است به‌صورت علائم تپش قلب و گزگز دست ایجاد شود، عبارت‌اند از

• گزگز
• خراش مواهش سیخ شده
• احساس سوزش خفیف

درحالی‌که بی حسی می‌تواند تقریباً هر قسمت از بدن شما را تحت تأثیر قرار دهد، اغلب پاها، بازوها و دست‌های شما را درگیر می‌کند. بااین‌حال، احساس شما مانند اضطراب و گزگز دست و پا لزوماً در کل قسمت بدن پخش نمی‌شود. برای مثال، ممکن است فقط در نوک انگشتان یا فقط انگشتان پا متوجه آن شوید.

همچنین می‌تواند در امتداد پوست سر یا پشت گردن شما ظاهر شود. گاهی نیز می‌تواند در صورت شما ظاهر شود. برای مثال برخی از افراد حتی در نوک زبان خود احساس سوزن سوزن شدن و بی‌حسی می‌کنند.

درنهایت، بی حسی ممکن است در یک یا هر دو طرف بدن شما ظاهر شود یا در چند مکان مختلف نمایان گردد و لزوماً از الگوی خاصی پیروی نمی‌کند.

علت استرس و گزگز دست و پا چیست؟

بی حسی یا گزگز ناشی از استرس به دو دلیل اصلی رخ می‌دهد که عبارت‌اند از:

پاسخ جنگ یا گریز

اضطراب زمانی اتفاق می‌افتد که فرد به هر دلیلی مانند قرار گرفتن در یک موقعیت خطرناک، تنها شدن و … احساس خطر یا استرس می‌کند. برای مقابله با این تهدید درک شده، بدن شما با احساسی که به‌عنوان پاسخ جنگ یا گریز شناخته می‌شود، پاسخ می‌دهد.

سیگنال‌های مغزی

مغز شما با ایجاد موقعیت استری بلافاصله شروع به ارسال سیگنال‌هایی به بقیه بدن شما می‌کند و به آن قسمت‌ها می‌گوید که برای رویارویی با تهدید یا فرار از آن آماده شوند. یکی از بخش‌های مهم این آماده‌سازی، افزایش جریان خون به عضلات و اندام‌های مهم یا نواحی از بدن است که بیشترین پشتیبانی را برای مبارزه یا فرار در این شرایط فراهم می‌کنند.

اندام‌های شما، یا قسمت‌هایی از بدن شما که برای وضعیت جنگ یا گریز آنی ضروری نیستند جریان خون کمتری را در این شرایط دریافت می‌کنند که منجر به اضطراب و گزگز دست و پا یا بی حسی دست و پا می‌شود.

هایپرونتیلاسیون چیست و چگونه منجر به تپش قلب و گزگز دست و پا می‌شود؟

اگر همواره با اضطراب زندگی می‌کنید، ممکن است تجربه‌ای در مورد تأثیر آن بر تنفس خود را نیز داشته باشید. وقتی خیلی مضطرب هستید، ممکن است متوجه شوید که تنفس شما سریع یا نامنظم شده است. اگرچه این حالت ممکن است خیلی طول نکشد، اما همچنان می‌تواند میزان دی‌اکسید کربن را در خون شما در حد قابل‌توجهی کاهش دهد.

در پاسخ به این شرایط، رگ‌های خونی شما شروع به منقبض شدن می‌کنند و بدن شما جریان خون را به قسمت‌های کمتر ضروری بدنتان، مثل دست و پا، قطع می‌کند تا خون را در جایی که بیشتر به آن نیاز دارید، برساند.

درنتیجه به دلیل کمتر شدن خون‌رسانی در حالت استرس این نواحی ممکن است احساس بی حسی یا گزگز داشته باشند که به آن هیپرونتیلاسیون می‌گویند. اگر هیپرونتیلاسیون ادامه یابد، از دست دادن جریان خون به مغز به دلیل تأثیر بر اعصاب عبوری از اندام‌ها می‌تواند باعث بی‌حسی شدیدتری در اندام‌ها و درنهایت حتی منجر به از دست دادن هوشیاری و غش کردن شود. همچنین شایان‌ذکر است که اضطراب اغلب می‌تواند حساسیت به واکنش‌های فیزیکی و احساسی را افزایش دهد.

چگونه می‌توان تپش قلب و گزگز دست و پا را مدیریت کرد؟

مدیریت ضربان قلب و گزگز پا و دست به علت ایجاد آن بستگی دارد. درصورتی‌که احتمال سکته وجود داشته باشد شرایط اورژانسی است و باید سریعاً بیمار را به بیمارستان رساند و حتی در صورت دور بودن مسیر مکان بیمار تا بیمارستان بهتر است با اورژانس تماس بگیرید و بیمار را حرکت ندهید. در صورت احتمال بروز مشکلات قلبی نیز تنها متخصص قلب است که می‌تواند بعد از ارزیابی‌های کامل بهترین روش مدیریت ضربان قلب و گزگز پا و دست را به شما آموزش دهد؛ اما درصورتی‌که علت تپش قلب و بی حسی دست و پا استرس باشد موارد زیر می‌تواند به مدیریت بهتر آن کمک کند:

حرکت کردن

فعالیت بدنی منظم قطعاً به کاهش پریشانی عاطفی مرتبط با اضطراب و عوارض آن کمک می‌کند. بخصوص زمان‌هایی که بیش‌ازحد استرس دارید بهتر است بلند شوید و کمی در اطراف قدم بزنید. از طرفی حرکات ورزشی منظم گردش خون در بدن را بهبود می‌بخشد و از علائمی مانند بی‌حسی یا گزگز جلوگیری خواهد کرد.

بهترین تمرینات آسان که در هر شرایطی می‌توانید آن‌ها را برای کاهش استرس خود انجام دهید، عبارت‌اند از:

• پیاده‌روی سریع
• دویدن سبک
• چند کشش ساده
• در جای خود دویدن
• رقصیدن با آهنگ موردعلاقه خود
• امتحان کردن تمرینات تنفسی

کاری را که به شما آرامش می‌دهد، انجام دهید

اگر به دلیل فعالیتی که انجام می‌دهید دچار استرس و گزگز دست و پا می‌شوید باید در بین کار خود زمانی را به انجام فعالیت‌های آرامش‌بخش که از آن لذت می‌برید، اختصاص دهید. این کار باعث می‌شود حواستان از کار پرت شود و استرستان کم خواهد شد.

اگر احساس می‌کنید نمی‌توانید این کار را انجام دهید، به خاطر داشته باشید که حتی یک استراحت کوتاه در حد 10 یا 15 دقیقه‌ نیز می‌تواند به کاهش استرس شما کمک کند. ازجمله فعالیت‌های آرامش‌بخشی که برای کاهش اضطراب و گزگز دست و پا مفید هستند، عبارت‌اند از:

• یک ویدیوی خنده‌دار یا آرامش‌بخش بسته به علاقه خودتان تماشا کنید.
• گوش دادن به موسیقی موردعلاقه
• با یک دوست عزیز تماس بگیرید و چنددقیقه‌ای با او صحبت کنید.
• یک فنجان چای یا یک نوشیدنی موردعلاقه برای خود تهیه‌کرده و میل نمایید.
• مدتی را در طبیعت قدم بزنید یا به پیک‌نیک بروید.

سعی کنید نگرانی را از خود دور کنید.

حتی اگر دچار بی حسی یا گزگز در دست و پا شدید قبل از مراجعه به پزشک و تشخیص علت آن خود را نگران نکنید. نگرانی می‌تواند استرس شما را افزایش داده و علائم را بدتر کند. بخصوص اگر اغلب بی‌حسی همراه با اضطراب را تجربه می‌کنید نگرانی آن را بدتر خواهد کرد.

چه زمانی باید برای تشخیص علت تپش قلب و گزگز دست و پا به پزشک مراجعه کرد؟

ضربان قلب و گزگز پا و دست همیشه نشان‌دهنده یک نگرانی جدی برای سلامتی نیست، اما در برخی موارد، می‌تواند نشانه‌ای از یک مورد جدی باشد و نباید بی‌توجه از کنار آن گذشت. عاقلانه است که در صورت بروز هرگونه ضربان قلب و گزگز پا و دست اگر با موارد هشداردهنده و اورژانسی همراه نبود و علائم به‌صورت مکرر رخ می‌دهند در اسرع وقت به یک متخصص قلب خوب در یک مرکز تخصصی قلب معتبر مراجعه نمایید. همچنین در صورت بروز شرایط زیر مراجعه به پزشک ضروری است:

• علائم مدام تکرار می‌شوند.
• علائم به‌مرور به‌جای بهبود بدتر می‌شوند.
• علائم زمانی اتفاق می‌افتد که حرکات خاصی مانند تایپ کردن یا نوشتن را انجام می‌دهید.
• به نظر نمی‌رسد علائم مورد نظر دلیل روشنی داشته باشد.

اگر بی‌حسی به‌طور ناگهانی یا پس از ضربه به سر ایجاد شود یا بخش بزرگی از بدن شما را تحت تأثیر قرار دهد (مثل کل پا به‌جای انگشتان پا) بسیار مهم است که فوراً به اورژانس مراجعه کنید. همچنین در صورت بروز علائم زیر مراجعه به اورژانس الزامیست:

اگر بی حسی همراه با موارد زیر را تجربه کردید، می‌خواهید کمک اضطراری دریافت کنید:

• سرگیجه
• سر درد ناگهانی و شدید
• ضعف عضلانی
• سرگردانی
• مشکل در صحبت کردن

نحوه تشخیص علت تپش قلب و گزگز دست و پا توسط متخصص

برای تشخیص علت ضربان قلب و گزگز پا و دست شما باید به یک متخصص قلب خوب مراجعه کنید. پزشک ابتدا یک شرح‌حال از شما خواهد گرفت و بعد معاینه فیزیکی کاملی انجام می‌دهد. ممکن است برای تأیید تشخیص نهایی و ارائه بهترین درمان، لازم باشد برخی آزمایشات مانند گرفتن نوار قلب، تست ورزش و … را نیز طبق تجویز پزشک انجام دهید.

سخن آخر

همان‌طورکه ملاحظه کردید موارد متعددی می‌توانند علت ضربان قلب و گزگز پا و دست باشند. آنچه اهمیت دارد این است که در صورت همراه بودن این علائم با علائم اضطراری گفته‌شده در مقاله سریعاً بیمار به اورژانس برسد. در شرایطی هم که علائم دیگر وجود ندارد ولی تپش قلب و گزگز دست و پا به‌صورت گاه‌وبیگاه رخ می‌دهد مهم است که با مراجعه به یک متخصص قلب و تشخیص علت آن به درمان بپردازید تا دچار مشکلات جدی و مزمن نشوید.

خوشبختانه در مرکز تخصصی قلب ما متخصصان بسیار کار بلد و باتجربه‌ای در حال فعالیت هستند که می‌توانند به کمک بهترین تجهیزات پزشکی بروز دنیا دقیق‌ترین تشخیص و درمان را به شما ارائه دهند. برای ملاقات این متخصصان می‌توانید از طریق شماره تلفن‌های موجود در بخش تماس با ما با این مرکز در ارتباط باشید.