مهم‌ترین اطلاعات درباره علائم افتادگی دریچه میترال

اکثر اوقات علائم افتادگی دریچه میترال که شلی یا پرولاپس میترال نامیده می‌شود در خیلی از مبتلایان اصلاً وجود ندارد و کسانی که چنین علائمی دارند نیز شدت بسیار پایینی دارد. در گروهی از افراد علائم افتادگی دریچه‌ی میترال می‌تواند بسیار شدید باشد و فرد را دچار عوارض جدی کند.

ما قصد داریم به این علائم در طول این مطلب بپردازیم و شما به جز علائم افتادگی دریچه ی میترال قلب، با روش‌های تشخیص و زمان مراجعه به فوق تخصص جراحی دریچه قلب و درمان آن نیز آشنا می‌شوید تا در صورت لزوم بتوانید به پزشک مراجعه کرده و از بروز مشکلات جدی‌تر پیشگیری نمایید.

اهمیت شناسایی علائم افتادگی دریچه میترال و وظیفه آن در بدن

قلب دارای چهار دریچه مختلف است، لازم است بدانید بین دهلیز چپ و بطن چپ، دهانه میترال قرار دارد و به آن دریچه پهلو نیز می‌گویند که توسط تاندون‌ها، ماهیچه‌های کوچک و عضلات پاپیلاری به دیواره بطن متصل می‌شود. میترال به‌عنوان یک دریچه بدون بازگشت عمل می‌کند، به‌طوری‌که خون غنی از اکسیژن از دهلیز‌ها به داخل بطن‌ها را پمپ می‌کند و سپس از بطن‌ها به گردش خون آزاد می‌شود.

خون در دهانه میترال فقط می‌تواند در یک‌جهت جریان داشته باشد، بنابراین دریچه‌های قلب به طور مداوم تحت‌فشار زیادی هستند؛ زیرا یک وظیفه مهم را انجام می‌دهند. اگر این فرآیند پیچیده باز و بسته‌شدن دهانه میترال درست انجام نشود، می‌تواند عواقب گسترده‌ای در درازمدت داشته باشد؛ بنابراین شناسایی علائم دهانه میترال بسیار حائز اهمیت می‌باشد؛ زیرا وظیفه مهمی در بدن دارد.

لازم است بدانید که افتادگی کانال میترال یکی از علل شایع سوفل قلبی دریچه قلب است؛ بیشتر موارد افتادگی کانال میترال جدی نیستند و فقط باید تحت‌نظر پزشک باشند تا بهبودی حاصل گردد. نکته مهم این‌که افتادگی کانال میترال ممکن است هیچ علامتی ایجاد نکند؛ اما علائم زیر شایع‌ترین موارد این بیماری است و هر بیمار تجربه خاص خود را دارد، علاوه بر این بسته شدت بروز علائم نسبت به درجه افتادگی دریچه متفاوت است.

علل بروز علائم افتادگی دریچه میترال

در پاسخ به سوال افتادگی دریچه میترال چیست؟  می توان گفت نکته مهم که باید بدانید این است که شایع‌ترین علت افتادگی کانال میترال افتادگی غیرطبیعی لت‌های دریچه است؛ این مشکل حدود 2 درصد از افراد را تحت تاثیر قرار می‌دهد! اکثرا نوزادانی که ممکن است با مشکل دریچه یا خطر ژنتیکی افتادگی کانال میترال متولد شوند یا ممکن است بعداً در نتیجه سایر مشکلات سلامتی مانند برخی از بیماری‌های بافت همبند رخ دهد. به جز این موارد ذکر شده، از دیگر علل افتادگی کانال میترال می‌توان به نقص در دهانه میترال اشاره کرد که ممکن است به شرح زیر باشد:

• لت‌های دهانه میترال بلندتر از حد طبیعی هستند.
• دهانه دهانه میترال کشیده و صاف است و کاملاً بسته نیست
• لت‌های دهانه میترال بیش از حد شل هستند و باعث می‌شوند که به دهلیز قلب فشار داده شوند
• بروز اختلالات بافت هم‌بند، مانند  سندرم مارفان
• افزایش سن که به افزایش امتداد لت‌های دهانه میترال کمک می‌کند.

شایان‌ذکر است که پزشکان به طور کامل از علت اصلی افتادگی کانال میترال مطمئن نیستند، اما برخی از آنها ممکن است آن را به عوامل ژنتیکی در نتیجه تولد بسیاری از کودکان مبتلا به افتادگی کانال میترال نسبت دهند که والدین آنها ناقل همین بیماری هستند و اگر علائم افتادگی دریچه میترال را مشاهده کردند باید سریعاً به شروع درمان بپردازند.

آیا می‌دانید افتادگی در کانال میترال قلب چه علائمی دارد

اگرچه مشکل افتادگی کانال میترال مادام‌العمر است‌ اما بسیاری از افرادی که این مشکل را دارند هیچ علامتی را تجربه نمی‌کنند. وقتی  بیماری تشخیص داده می‌شود، ممکن است تعجب کند که مشکل قلبی دارد؛ اما بهتر است بدانید فردی که  به افتادگی کانال میترال قلب مبتلا شده چه علائمی دارد.

خستگی

یکی از شایع‌ترین علل افتادگی در دهانه میترال شدید، اختلال در عملکرد سیستم عصبی خودمختار است که ضربان قلب و تنفس را تنظیم می‌کند. این عدم تعادل ممکن است منجر به عرضه ناکافی خون اکسیژن‌دار به عضلات در حال کار در طول ورزش شود.

• ضربان و تپش قلب نامتعادل
• احساس ضربان قلب سریع  یا نامنظم  است.
• دردهای شدید در قفسه سینه

درد شدید در قفسه سینه می‌تواند برای مدت طولانی ادامه داشته باشد و این یکی از علائم افتادگی در دریچه ی میترال قلب است.

• اختلالات روانی

شامل اضطراب، حملات پانیک و افسردگی در نتیجه عدم تعادل در سیستم عصبی خودمختار است.

• میگرن

ناشی از ناتوانی در کنترل سیستم عصبی در نتیجه تنش در عروق خونی مغز است.

• مشکلات ریوی

این مورد زمانی اتفاق می‌افتد که مایع داخل رگ‌های خونی در ریه‌ها از رگ‌های خونی نشت می‌کند و باعث تورم بافت‌های اطراف می‌شود.

مشکلات دیگری چون ازدست‌دادن هوشیاری و غش، سرگیجه یا سنگینی سر، بی حسی و گزگز در اندام‌ها، دشواری در تنفس به‌خصوص در هنگام ورزش و غیره.

آیا علائم افتادگی در دریچه میترال با ترس افزایش می‌یابد؟

برای اینکه به این سؤال پاسخ قانع‌کننده‌ای بدهیم، باید بدانیم که بااحساس ترس در بدن چه اتفاقی می‌افتد. وقتی احساس ترس می‌کنید، آمیگدال در مغز سیستم عصبی را تحریک می‌کند تا تغییراتی در بدن ایجاد کند تا برای مواجهه با خطر آماده شود. این تغییرات به‌عنوان پاسخ جنگ یا گریز شناخته می‌شوند. تغییراتی که در هنگام ترس در بدن ایجاد می‌شود عبارت‌اند از:

• تعریق
• تنفس سریع و پی‌درپی
• سطح بالای آدرنالین در بدن
• ترشح کورتیزول توسط غده فوق‌کلیوی
• باریک شدن رگ‌های خونی محیطی با آنوریسم مرکزی برای پمپاژ خون به مقدار بیشتر به عضلات.
• سطح بالای گلوکز در خون، علاوه بر سطح کلسیم و گلبول‌های سفید مسئول دفاع از بدن است.

این بیشتر اتفاقاتی است که در بدن هنگام ترس رخ می‌دهد. در مورد افزایش علل افتادگی در دهانه میترال همراه با ترس، این درست نیست. هیچ اثر واضحی به جز افزایش خفیف ضربان قلب وجود ندارد.

مشاهده علائم افتادگی دریچه میترال از جانب پزشک

اگر فکر می‌کنید علائم افتادگی دریچه میترال ذکر شده در متن بالا را تجربه می‌کنید، باید با پزشک خود مشورت کنید. بسیاری از مشکلات سلامتی دیگر علائمی مشابه پرولاپس کانال میترال ایجاد می‌کنند؛ بنابراین، تنها یک پزشک می‌تواند تشخیص صحیح مشکل را تعیین کند. اگر تشخیص داده شود که بیمار دچار افتادگی کانال میترال است. شما باید به طور منظم با پزشک خود پیگیری کنید، به‌خصوص اگر علائم ظاهر شوند یا بدتر شوند.

پزشک معمولاً بیماری افتادگی کانال میترال را از طریق معاینه فیزیکی معمول تشخیص می‌دهد. او ممکن است گوشی پزشکی را در سمت چپ قفسه سینه قرار دهد تا به جریان خون غیرطبیعی در دریچه و ضربان قلب گوش دهد. سایر آزمایشات مورداستفاده برای تشخیص بیماری ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• اکوکاردیوگرافی
• اکوکاردیوگرافی ترانس مری
• کاتتریزاسیون قلبی
• ام‌آرآی

تشخیص دقیق افتادگی کانال میترال  نیاز به اکوکاردیوگرام دارد که همان سونوگرافی قلب است و عموم مردم با آن آشنا هستند. پزشک می‌تواند حرکت غیرطبیعی دریچه را در ویدئویی از ضربان قلب مشاهده کند. مشکل ذکر شده، در صورت نمایان‌شدن، از طریق اکوکاردیوگرام نیز قابل رویت است. در برخی موارد شدیداً علامت‌دار، اقدامات تشخیصی اضافی انجام می‌شود، از جمله:

• تست استرس

که در آن بیمار روی تردمیل راه می‌رود تا وضعیت قلب را در حین ورزش کنترل کند، ضربان تنفس و فشار خون نیز کنترل می‌شود.

• کاتتریزاسیون قلبی

که در آن پس از تزریق ماده به داخل شریان، از بیمار اشعه ایکس گرفته می‌شود. برای تعیین هر گونه تنگی، انسداد یا ناهنجاری در شریان‌های خاص، علاوه بر امکان ارزیابی عملکرد قلب و دریچه‌ها.

درمان یا ازبین‌بردن علائم افتادگی در دریچه میترال

افرادی که به دلیل افتادگی کانال میترال دچار نارسایی دهانه میترال شدید می‌شوند، اغلب از جراحی برای ترمیم یا جایگزینی دریچه نشتی استفاده می‌کنند به عبارتی برای افرادی که علائم نارسایی احتقانی قلب ناشی از افتادگی کانال میترال را دارند، جراحی معمولاً بهترین درمان است.

بیشتر موارد افتادگی کانال میترال ممکن است جدی نباشد، اما برای جلوگیری از عوارض به معاینات منظم نیاز دارند و پزشک ممکن است یکی از اقدامات پزشکی زیر را توصیه  کند و در صورت عدم وجود نارسایی میترال در اکوکاردیوگرام، علل افتادگی در دهانه میترال به‌ندرت خطری ایجاد می‌کند. بهترین درمان ممکن است برای هر فرد متفاوت باشد، اما می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

• داروهای ضددرد یا مسکن
• کنترل اعصاب و کاهش استرس
• از نوشیدن کافئین و سایر محرک‌ها خودداری کنید
• انجام ورزش
• داروهای پزشک را برای کم‌کردن ضربان قلب خود دریافت کنید.
• جراحی توسط متخصص

توجه: داروهای زیادی استفاده می‌شود که مهم‌ترین آنها بتا بلوکرها برای تنظیم ضربان قلب، جلوگیری از تاکی کاردی و آسپرین برای جلوگیری از سکته مغزی به‌ویژه برای افراد دارای سابقه خانوادگی است. اگر پزشک وارفارین را تجویز کند، بیمار باید روزانه مقادیر مشخصی از سبزی‌های برگ سبز مصرف کند و این مقدار نباید تغییر کند؛ زیرا بر عملکرد وارفارین تأثیر می‌گذارد. همچنین در صورت بروز هر نوع خونریزی، بیمار باید فوراً با پزشک خود صحبت کند.

کاهش علائم افتادگی دریچه میترال با مصرف گیاهان دارویی

برخی افراد علاوه بر درمان دارویی به درمان گیاهی کانال میترال نیز متوسل می‌شوند و معتقدند که طب جایگزین فواید زیادی دارد، اما آیا داروهای گیاهی می‌توانند برای افتادگی کانال میترال مفید باشند؟

درجات بیماری افتادگی کانال میترال بسیار متفاوت است ممکن است فقط نیاز به پیگیری دوره‌ای با پزشک داشته باشد به جز موارد شدیدی که نیاز به مداخله پزشکی دارند استفاده هیچ یک از گیاهان دارویی را توصیه نمی‌کنیم؛ زیرا حاوی عناصر زیادی هستند که برخی از آنها ممکن است به‌سلامتی بیمار آسیب بزند و یا علاوه بر این ممکن است در کنترل دوز این گیاهان به مشکل بخورند و بیماری را تشدید کنند.

تذکر‌: هنگام مصرف بیش از حد گیاهان برای بهبود افتادگی کانال در میترال بدون مشورت با پزشک، امکان دارد برای بدن آلرژی به گیاهان رخ دهد و برخی از گروه‌ها مانند بیماران مبتلا به سرطان سینه و دریافت‌کنندگان درمان هورمونی نباید گیاهان دارویی مصرف کنند.

عمل جراحی بعد از مشاهده علائم افتادگی دریچه میترال شدید

اکثر بیماران مبتلا به افتادگی کانال در میترال نیازی به انجام جراحی ندارند، به جز بیماران مبتلا به نارسایی شدید میترال که درمان آن فقط جراحی است و در صورت مشاهده علل افتادگی در کانال میترال شدید قبل از بزرگ‌شدن قلب و تضعیف آن جراحی زودتر باید انجام شود. دو نوع جراحی برای ترمیم نارسایی عروق کرونر وجود دارد و هر دو به جراحی قلب باز نیاز دارند:

• ترمیم دریچه

به معنی حفظ و ترمیم دریچه طبیعی است که اغلب در بیماران مبتلا به افتادگی کانال در میترال انجام می‌شود.

• تعویض سوپاپ

معمولاً زمانی که امکان تعمیر وجود ندارد به تعویض شیر متوسل می‌شویم دو نوع شیر مصنوعی وجود دارد:

• دریچه فلزی

طولانی‌مدت است، اما نیاز به درمان با داروهای ضدانعقاد “کومادین” مادام‌العمر دارد.

• دریچه زیستی یا حیوانی

با عدم مصرف داروهای ضدانعقاد مشخص می‌شود و از بافت حیوانی ساخته شده است. اغلب پس از چندین سال فیبری و کلسیفیه می‌شود و نیاز به تعویض مجدد دارد.

اگر مشکل دهانه میترال شدید باشد، فشار در رگ‌های خونی ریه‌ها افزایش می‌یابد که منجر به نارسایی قلبی، تجمع مایع در ریه‌ها و سطح پایین اکسیژن در خون می‌شود. اگر خانمی با مشکل تنگی شدید دهانه میترال باردار شود. ممکن است به‌سرعت نارسایی قلبی ایجاد کند.

آیا علائم افتادگی دریچه ی میترال قلب در کودکان نیز می‌باشد؟

تنگی یا نارسایی دهانه میترال یک ناهنجاری مادرزادی است که بر قلب کودکان تأثیر می‌گذارد و بر فعالیت و توانایی تنفس آن تأثیر می‌گذارد. علائم افتادگی دریچه ی قلب برای کودکان و زنان باردار هیچ تفاوتی با آنچه قبلاً در مورد روش‌های درمانی و علل افتادگی میترال گفته‌ایم ندارد، با این تفاوت که کودکان ممکن است در بیشتر موارد علائم ریفلاکس یا افتادگی دریچه را نشان ندهند و حتی در صورت ظاهرشدن نیازی به جراحی نیست.

بنابراین، در مورد کودکان فقط توصیه می‌کنیم هر چه سریع‌تر به پزشک مربوطه مراجعه نمایید.

اما در خصوص روش انجام جراحی پزشکان توصیه می‌کنند که کودک مبتلا به افتادگی کانال در میترال درصورتی‌که نوزاد تازه‌متولدشده باشد و کمتر از 6 سال سن داشته باشد، برای او مناسب نیست که فقط برای بازکردن دریچه به کاتتر مراجعه کند، بنابراین تحت عمل جراحی قرار می گیرد.

بنابراین، اگر به این سؤال پاسخ دهیم که آیا کودکی که علل افتادگی در دهانه میترال کاملاً درمان می‌شود یا خیر، پاسخ منفی خواهد بود؛ اما بیمار نیازی به وحشت ندارد و گزینه‌های درمانی بسیار موفق بوده و به 98 درصد می رسد.

عوارض عدم توجه به علائم افتادگی دریچه میترال

اکثر افراد مبتلا به افتادگی کانال در میترال از هیچ عارضه‌ای رنج نمی‌برند و این عوارض اغلب در میان‌سالی رخ می‌دهد، نارسایی دهانه میترال از شایع‌ترین عارضه قلبی است، به این معنی که بخشی از خون از بطن چپ از طریق این دریچه به دهلیز چپ بازمی‌گردد. این نقص با موارد زیر تشدید می‌شود و هرگز نباید نادیده گرفته شود.

•  فشار خون بالا و چاقی

هنگامی که نارسایی شدید می‌شود، قبل از اینکه شرایط به نارسایی قلبی تبدیل شود، بیمار نیاز به جراحی برای ترمیم یا تعویض دریچه دارد.

• اختلالات ریتم قلب

آرتیمی‌های قلبی ممکن است در بیماران مبتلا به افتادگی کانال در میترال رخ دهد و معمولاً جدی نیستند و به‌ویژه در بیماران با نارسایی شدید افزایش می‌یابند.

• التهاب دریچه باکتریایی

همان‌طور که می‌دانیم قلب دارای چهار حفره و چهار دریچه است که با یک غشای نازک به نام اندوکارد پوشیده شده است و التهاب آن (میکروب‌های رسوب شده روی آن) اندوکاردیت نامیده می‌شود.

شایان‌ذکر است بروز این بیماری در بیماران مبتلا به افتادگی کانال در میترال افزایش می‌یابد، بنابراین قبل از انجام برخی اقدامات یا جراحی‌های دندانپزشکی باید با پزشک معالج مشورت شود تا آنتی‌بیوتیک مناسب را قبل از این اقدامات تجویز کند.

آمار نشان می‌دهد که 1 تا 3 درصد از افراد دچار افتادگی کانال در میترال هستند. این مشکل جدی ایجاد نمی‌کند مگر اینکه نارسایی شدید شود یا عفونی شود و یا بافت ضعیف دریچه پاره شود.

سخن پایانی

مراقبت از سلامت قلب آسان است، می‌توان به طور منظم مراحل ساده‌ای را برای بهبود سلامت قلب و سلامت بدن توسط پزشک دنبال کرد، مانند خوردن غذای سالم، ورزش و ترک سیگار. وقتی این تغییرات را در سبک زندگی و رژیم غذایی خود ایجاد کنید، متوجه تأثیر مثبت آن بر زندگی خود خواهید شد.

بنابراین، اگر هر گونه مشکل قلبی مانند مشاهده علائم افتادگی دریچه میترال را هر زمانی احساس کردید، هر چه سریع‌تر به متخصص قلب یا اورژانس 115 مراجعه کرده تا از خطرات احتمالی جلوگیری شود و پزشک با معاینه بیشتر منشاء اصلی بیماری را پیدا کرده و اگر مرتبط با مشکل دیگری بود به پزشک مربوطه ارجاع می‌دهد.

این مقاله توسط پزشکان تأیید شده است، و قرار نیست جایگزین توصیه‌های پزشک شخصی شما شود. لطفاً برای مشاوره در مورد هر وضعیت پزشکی خاص با ارائه علائم خود به‌صورت حضوری به بهترین متخصص قلب تهران مراجعه کنید و توصیه می‌کنیم در صورت بروز هرگونه تغییر در ماهیت بدن و احساس علائم افتادگی دریچه ی میترال قلب که قبلاً ذکر شد، از پزشک کمک بگیرید.