علت “عوارض بعد از عمل قلب باز” چیست؟ عمل قلب باز یک جراحی پیچیده و بسیار حساس است. بنابراین، همچون هر نوع عمل جراحی دیگری، عوارض و خطراتی را می‌تواند به همراه داشته باشد. عوارض عمل قلب کلاسیک، در بیمارانی که شرایط جسمانی نامتعادلی دارند، بیشتر است؛ برای مثال، افرادی که به دیابت یا اضافه‌وزن مبتلا هستند، بیشتر از دیگران در معرض خطر قرار می‌گیرند.
در این مقاله، به بررسی دلیل جراحی قلب و مهم‌ترین عوارض پس از عمل قلب باز پرداخته و نحوه مدیریت و پیشگیری از آنها می‌پردازیم. همه ما معمولاً در میان افراد خانواده و سایر کسانی که با آنها در ارتباط هستیم، افرادی را داریم که درگیر بیماری‌های قلبی هستند، یکی از رایج‌ترین علت عمل قلب سکته قلبی است که نیاز به عمل‌کردن قلب به روش باز توسط دکتر درد قلب خواهد داشت.
فهرست مطالب
آیا می‌دانید علت عمل قلب شما چیست؟
علت عمل قلب چیست؟ عمل‌های قلبی به دلیل وجود مشکلات و بیماری‌های قلبی انجام می‌شوند. در زیر دلایل متداولی که منجر به انواع عمل‌های قلبی می‌شوند معرفی خواهیم کرد:
دلایل اصلی برای انجام عمل‌های قلبی:
آنژین صدری (درد قفسه سینه):
آنژین صدری ناشی از تنگی عروق قلب است و ممکن است نیاز به عمل جراحی داشته باشد. عمل‌های متداول شامل عمل‌کردن قلب به روش باز (Open-Heart Surgery) و آنژیوپلاستی (ترمیم عروق) هستند.
بالابودن فشارخون:
فشارخون بالا می‌تواند به عوارض قلبی منجر شود و در برخی موارد نیاز به عمل‌هایی مانند عمل روشن‌سازی آرتری‌های روی قلب (آرتروکتومی) داشته باشد.
سکته قلبی:
پس از سکته قلبی، ممکن است بخشی از قلب تخریب شود و نیاز به عمل جراحی مثل عمل جراحی ناهنجاری‌های قفسه صدری از جمله تعویض دریچه قلب وجود داشته باشد.
تومورهای قلبی:
تومورهای بدخیم یا خوش‌خیم در قلب نیاز به جراحی برای ازبین‌بردن آنها داشته باشند.
اختلالات ریتمیک قلبی (تپش قلب نامنظم):
در برخی موارد، برای کنترل آریتمی قلب یا ریتم منظم تپش قلب نیاز به عمل جراحی تزریقی و یا تعبیه دستگاه‌هایی مانند پیس می‌کرد (که جهت تحریک عضلات قلب بکار می‌رود) وجود دارد.
در ادامه مختصری در مورد علت‌های جراحی قلب انواع عمل‌های قلبی رایج می‌پردازیم:
انواع عمل‌های قلبی رایج:
جراحی قلب باز کرونر (CABG – Coronary Artery Bypass Grafting):
این عمل جراحی برای بهبود جریان خون به قلب و درمان آنژین صدری و توسعه عروق کرونری انجام می‌شود. در این عمل، عروق گرفتار را با عروق سالمی از مناطق دیگر بدن جایگزین می‌کنند.
آنژیوپلاستی (Angioplasty):
در آنژیوپلاستی، عروق کرونری تنگ شده با استفاده از یک بالن و گاهی همراه با تعبیه استنت باز می‌شوند تا جریان خون بهبود یابد.
عمل تعویض قلب (قلب مصنوعی):
در این عمل، قلب آسیب‌دیده یا بیمار با یک قلب مصنوعی جایگزین می‌شود. این عمل به‌عنوان تراپی پایانی برای بیمارانی با نارسایی قلبی جدی انجام می‌شود.
عمل آرتروکتومی (Arteriectomy):
در این عمل، روشن‌سازی و حذف توده‌های چربی از داخل آرتری‌های کرونری قلب انجام می‌شود.
تعبیه دستگاه‌های ریتمیک (پیس می‌کرد، دیفیبریلاتور):
این عمل جهت کنترل آریتمی‌های قلبی و تنظیم ضربان قلب انجام می‌شود.
جراحی تعویض صدری (Cardiac Transplantation):
در این جراحی قلب بیمار با قلبی که از یک داوطلب دریافت شده است کاملاً تعویض می‌شود.
توجه داشته باشید که نوع جراحی قلبی موردنیاز بستگی به وضعیت بالینی بیمار و نوع بیماری قلبی دارد. پزشکان توانمند به‌عنوان منبع اطلاعات دقیق در مورد نیازهای شما و نوع عملی که ممکن است نیاز داشته باشید عمل می‌کنند.
در ادامه این مقاله در مورد یکی از رایج‌ترین نوع جراحی قلب یعنی عمل‌کردن قلب به روش باز و عوارض بعد از عمل قلب باز خواهیم پرداخت:
مهم‌ترین عوارض پس از عمل قلب باز؟!
عوارض جراحی یکی از رایج‌ترین عوارض پس از عمل قلب باز است!
عوارض جراحی
عفونت محل جراحی
خونریزی
تشکیل لخته خونی
خشکی محیطی
عفونت محل جراحی
عمل‌کردن قلب به روش باز ممکن است باعث عفونت محل جراحی شود که نیاز به درمان دارد.
عفونت محل جراحی و خونریزی در پی عمل‌کردن قلب به روش باز (CABG) دو عارضه جراحی معمولی هستند که پس از این نوع عمل جراحی ممکن است رخ دهند. این عوارض را به‌تفصیل توضیح می‌دهیم:
علائم و نشانه‌های عفونت محل جراحی در پی عمل‌کردن قلب به روش باز:
علائم عفونت محل جراحی می‌توانند شامل درد، تورم، گرمی، قرمزی، و ترشح چرکی اطراف پوست در محل جراحی باشند. بیمار ممکن است تب داشته باشد و احساس ضعیف کند.
عوامل افزایش‌دهنده خطر عفونت:
برخی عوامل می‌توانند خطر عفونت محل جراحی را افزایش دهند، از جمله عفونت‌های پیشین، دیابت، سیگارکشیدن، و استفاده از دستگاه‌های تزریقی.
خونریزی از محل جراحی در پی عمل‌کردن قلب به روش باز:
خونریزی از محل جراحی یک عارضه پس از عمل‌کردن قلب به روش باز است که نیاز به کنترل فوری دارد.
علائم و نشانه‌های خونریزی از محل جراحی:
خونریزی از محل جراحی ممکن است شامل خونریزی از جراحی، تورم، درد، و نارسایی در تشخیص علائم غیرعادی باشد.
عوامل خطر خونریزی:
برخی عوامل می‌توانند خطر خونریزی از محل جراحی را افزایش دهند، از جمله استفاده از داروهای ضدانعقاد، عوامل خونی نامعمول، و خون‌گیری نامناسب.
مدیریت و درمان در صورت خونریزی شدید:
در صورت خونریزی شدید، ترتیبات فوری اعمال می‌شود. این شامل مراجعه به اتاق عمل برای مداخلات جراحی بیشتر یا تزریق مواد خونی می‌شود.
مداخلات درمانی و پیگیری بیشتر توسط تیم پزشکی بر اساس شدت و نوع عوارض انجام می‌شود. بیماران باید به‌دقت به توصیه‌ها و دستورات پزشک پس از عمل کنند تا خطر عوارض جراحی کاهش یابد و بهبود سریع‌تری را تجربه کنند.
تشکیل لخته خونی
تشکیل لخته‌های خونی در عروق می‌تواند به عارضه‌ای جدی تبدیل شود.
خشکی محیطی
خشکی محیطی ممکن است برای بیماران پس از عمل‌کردن قلب به روش باز ناشی از استفاده از اکسیژن و دستگاه‌های تنفسی باشد.
چگونه عوارض بعد از عمل قلب باز ایجاد می‌شود؟
عوارض زمینه‌ای
اثرات داروها و مواد مخدر
مشکلات گوارشی
تغییرات در فشارخون
اثرات داروها و مواد مخدر در پی عمل‌کردن قلب به روش باز:
مصرف داروها و مواد مخدر پس از عمل‌کردن قلب به روش باز ممکن است با عوارض جانبی ناخوشایندی همراه باشد.
استفاده از داروها و مواد مخدر در پی عمل‌کردن قلب به روش باز یک مسئله بسیار حیاتی است و باید بااحتیاط بسیار انجام شود. مصرف نادرست یا سوءاستفاده از آنها می‌تواند به‌صورت جدی به‌سلامتی شما آسیب بزند و عوارض ممکن شامل موارد زیر می‌شوند:
تداخل با داروهای تجویز شده:
استفاده از مواد مخدر ممکن است با داروهای تجویز شده توسط پزشک برای بهبود در پی جراحی قلب تداخل داشته باشد. این تداخل می‌تواند عوارض پس از عمل قلب باز ایجاد کند یا تأثیر داروهای موردنیاز را کاهش دهد.
افزایش خطر عفونت:
مصرف مواد مخدر به طور معمول باعث تضعیف سیستم ایمنی بدن می‌شود و این می‌تواند خطر عفونت‌های جدی پس از عمل جراحی را افزایش دهد.
تأثیر بر عملکرد قلب و عروق:
مصرف بسیاری از مواد مخدر می‌توانند فشارخون را افزایش دهند و به قلب و عروق آسیب بزنند. این خطرات برای افرادی که از عمل‌کردن قلب به روش باز عبور کرده‌اند، بسیار جدی‌تر هستند.
به‌طورکلی، توصیه می‌شود که بعد از عمل‌کردن قلب به روش باز، تمام دستورات و توصیه‌های پزشک و تیم درمانی را رعایت کنید و از داروهای تجویز شده توسط پزشک استفاده کنید. همچنین باید از مواد مخدر و الکل دوری کنید تا به‌سلامتی و بهبودی خود کمک کنید.
آیا مشکلات گوارشی نیز می‌تواند از عوارض زمینه‌ای بعد از عمل‌کردن قلب به روش باز باشد؟
بله مشکلات گوارشی می‌توانند یکی از عوارض زمینه‌ای پس از عمل‌کردن قلب به روش باز باشند. این عوارض معمولاً به دلیل عوامل مختلفی ایجاد می‌شوند که ممکن است در اثر عمل جراحی و تأثیر داروها و محدودیت‌های تغذیه‌ای و ورزشی به دنبال جراحی قلب باز رخ دهند. برخی از مشکلات گوارشی ممکن شامل موارد زیر باشند:
تغییر در مصرف داروها:
بعضی از داروهای تجویز شده پس از جراحی قلب می‌توانند مشکلات گوارشی را تحریک کنند یا تأثیر منفی بر روی دستگاه گوارش داشته باشند. مثلاً، مصرف مداوم داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی (NSAIDs) می‌تواند منجر به زخم معده شود.
مصرف برخی از داروهای معده:
برخی از بیماران پس از عمل قلب امکان دارد به دلیل استفاده از داروهایی معده درگیر مشکلات گوارشی مانند اسیدیته بیش از حد معده یا زخم معده شوند.
محدودیت‌های تغذیه‌ای:
در پی جراحی‌کردن قلب باز، تغذیه بیماران معمولاً محدود شده و این امکان دارد به مشکلات گوارشی منجر شود. افراد ممکن است کمتر بخورند یا دیتتونسیون مواد غذایی ببینند که می‌تواند به مشکلات گوارشی مانند یبوست یا دل‌پیچه منجر شود.
جراحی‌کردن قلب باز یک تجربه تنش‌زا برای بسیاری از بیماران است و ممکن است به افزایش استرس و اضطراب منجر شود. این مسائل روی عملکرد دستگاه گوارش نیز تأثیر می‌گذارند و می‌توانند مشکلاتی مانند اسهال یا درد معده ایجاد کنند.
برای کاهش مشکلات گوارشی در پی جراحی‌کردن قلب باز، مهم است که دقیقاً دستورات پزشک و تیم درمانی را رعایت کنید، به تغذیه مناسب و متوازن توجه کنید، داروها را به‌دقت مطابق تجویز مصرف کنید و هر گونه مشکل گوارشی را به پزشک خود اطلاع دهید تا اقدامات لازم انجام شود.
تغییرات در فشارخون
جراحی‌کردن قلب باز امکان دارد به تغییرات در فشارخون منجر شود که نیاز به کنترل دقیق بیمار توسط پزشک دارد.
آیا عوارض قلبی می‌تواند علت عمل قلب باشد؟
عوارض قلبی
آریتمی‌های قلبی
اختلالات در ضربان قلب
نارسایی قلبی
عوارض قلبی چون آریتمی‌های قلبی:
بیماران پس از عمل قلب باز امکان دارد آریتمی‌های قلبی را تجربه کنند که نیاز به مدیریت دقیق دارد.
آریتمی قلبی ناهنجاری در فعالیت الکتریکی قلب است که باعث تغییر نرمال ضربان قلب می‌شود. آریتمی‌ها ممکن است به تغییر ضربان قلب، تپش نبض نامنظم یا غیرطبیعی، شوند. دلایل مختلفی می‌توانند به ایجاد آریتمی‌ها منجر شوند، از جمله:
انتقال الکتریکی ناهنجار:
در سیستم الکتریکی قلب، سیگنال‌های الکتریکی باید به‌صورت منظم از یک ناحیه به ناحیه دیگر انتقال پیدا کنند. اگر این انتقال ناهنجار شود، آریتمی‌ها ایجاد می‌شوند.
تغییرات در ساختار قلب:
مشکلات قلبی مانند ضعف عضله قلب (کاردیومیوپاتی) می‌توانند منجر به آریتمی‌ها شوند.
عوامل خارجی که می‌تواند منجر به آریتمی قلبی شود:
مصرف برخی داروها، الکل، مواد مخدر، مصرف بیش از حد کافئین، استرس شدید، یائسگی، اختلالات الکترولیتی مثل پتاسیم کم یا بیش از حد، و عوامل دیگر امکان دارد آریتمی‌ها را تحریک کنند.
بیماری‌های قلبی و عروقی:
بیماری‌هایی مانند بلوغ دیواره عروق کرونری، میوکاردیت (التهاب عضله قلب)، و برخی از بیماری‌های قلبی دیگر می‌توانند آریتمی‌ها را ایجاد کنند.
عوامل وراثی:
در برخی از موارد، آریتمی‌ها به‌عنوان یک عارضه وراثی در خانواده‌ها شناخته می‌شوند.
افزایش سن و پیری:
با پیرشدن، احتمال ظهور آریتمی‌ها افزایش می‌یابد.
عمل جراحی قلب:
بعضی از آریتمی‌ها به‌عنوان یک عارضه به دنبال عمل جراحی قلب (مثل عمل پیوند عروق کرونری) رخ می‌دهند.
آریتمی‌ها می‌توانند به‌صورت خفیف و بی‌اهمیت باشند یا امکان دارد به‌عنوان یک مشکل جدی تلقی شوند. درهرصورت، تشخیص و مدیریت آریتمی‌ها نیاز به ارزیابی توسط پزشک متخصص قلب دارد.
اختلالات در ضربان قلب:
عمل قلب باز ممکن است به اختلالات در ضربان قلب منجر شود که نیاز به بررسی و درمان توسط پزشک متخصص قلب و عروق دارد.
نارسایی قلبی
بیماران امکان دارد پس از عمل قلب باز نارسایی قلبی را تجربه کنند که نیاز مراجعه به پزشک است.
آیا مهم‌ترین عوارض بعد از عمل قلب باز عوارض تنفسی است؟
عوارض تنفسی
عفونت ریه
التهاب ریه
کاهش ظرفیت تنفسی
عفونت ریه
عمل قلب باز یک جراحی طراحانه و بزرگ است که در آن قلب بیمار متوقف می‌شود و برای دسترسی به عروق قلبی باز می‌شود. این عمل جراحی با رعایت اصول بهداشتی و استفاده از فناوری‌های جراحی مدرن به طور معمول با موفقیت انجام می‌شود.
بااین‌حال، همانند هر عمل جراحی دیگری، امکان دارد در نتیجه آن عفونت ریه ایجاد شود، اما علل این عفونت‌ها عمدتاً به موارد زیر برمی‌گردد:
آلودگی در محیط جراحی:
محیط جراحی باید به‌دقت تمیز شود و از آلودگی‌های میکروبی پاک شود. اگر استریلیزه محیط جراحی حفظ نشود یا ابزار جراحی و تجهیزات به‌درستی استریل نشوند، باعث عفونت‌های جراحی می‌شود.
کاهش ایمنی بدن:
بیمارانی که عمل جراحی می‌شوند، عمدتاً در دوران بستری در بیمارستان هستند و امکان دارد سیستم ایمنی آنها ضعیف شود. این ضعف ایمنی می‌تواند باعث شود که بدن به‌راحتی با عفونت‌ها مقابله نکند.
سیگارکشیدن عاملی برای عفونت ریه:
سیگارکشیدن می‌تواند عوامل خطرساز برای عفونت ریه باشد و توصیه می‌شود که بیماران قبل از عمل جراحی قلب باز با سیگار خداحافظی کنند.
بیماری دیابت:
برخی از بیماری‌ها مانند دیابت ممکن است باعث تضعیف سیستم ایمنی بدن شوند و احتمال ابتلا عفونت‌های ریه را افزایش دهند.
به‌منظور کاهش خطر عفونت ریه پس از عمل قلب باز، بیماران به‌دقت باید راهنمایی‌ها و دستورات پزشک و تیم درمانی را رعایت کنند. همچنین، مراقبت و بهداشت مناسب پس از عمل جراحی بسیار حیاتی است. در صورت بروز علائم مشکوک به عفونت مانند تب، تنگی نفس، یا تغییر در خلط ریه، باید به پزشک اطلاع داده شود تا اقدامات لازم انجام شود.
التهاب ریه
بیماران ممکن است پس از جراحی قلب با روش باز به التهاب ریه مبتلا شوند که نیاز به تصویربرداری از ریه و مراجعه به پزشک متخصص ریه است.
کاهش ظرفیت تنفسی
جراحی قلب با روش باز به طور مستقیم به ظرفیت تنفسی نباید تأثیر داشته باشد، چرا که در این عمل جراحی، اصولاً بر روی عروق و ساختارهای قلب تمرکز دارند و به سیستم تنفسی دست نمی‌زنند. بااین‌حال، برخی از عوامل مرتبط با خود عمل جراحی و دوران بستری در بیمارستان ممکن است موقتاً سبب کاهش ظرفیت تنفسی بیمار شوند. این عوامل عبارت‌اند از:
آنتروتومی:
در برخی از موارد، برای دسترسی به قلب، یک بخش از قفسه سینه‌باز می‌شود (آنتروتومی) و می‌تواند موقتاً کاهش قابل‌توجهی در ظرفیت تنفسی داشته باشد. این کاهش معمولاً موقتی است و پس از مدتی بعد از عمل جراحی بهبود می‌یابد.
مصرف برخی از داروها بعد از جراحی قلب با روش باز سبب کاهش ظرفیت تنفسی خواهند شد:
برخی از داروهای موردنیاز بعد از عمل جراحی ممکن است اثرات جانبی داشته باشند که بر تنفس تأثیر می‌گذارند. مثلاً داروهای ضددرد قوی ممکن است خواب‌آور باشند و تنفس کمتری داشته باشید.
بستری در بیمارستان:
بعضی از بیماران پس از جراحی قلب با روش باز برای مدتی در بیمارستان بستری می‌شوند و این ممکن است منجر به کاهش فعالیت بدنی و کاهش ظرفیت تنفسی موقت شود.
باید توجه داشت که این کاهش‌ها معمولاً موقتی است و با پیگیری درمانی و توصیه‌های تنفسی مربوط به فیزیوتراپی، بیمار می‌تواند ظرفیت تنفسی خود را بهبود دهد. همچنین، استفاده از دستگاه‌های تنفسی تولید اکسیژن تا زمانی که پزشک تصمیم به ترک آنها دارد، می‌تواند به تنفس منظم کمک کند. برای مشاوره و توصیه‌های دقیق‌تر، باید با پزشک و تیم درمانی خود مشورت کنید.
اختلالات عصبی می‌تواند علت عمل قلب شما باشد؟
عوارض عصبی
اختلالات حافظه و تمرکز
سکته مغزی کوچک
اختلالات حافظه و تمرکز
بعضی بیماران پس از جراحی قلب با روش باز اختلالات حافظه و تمرکز را تجربه می‌کنند.
سکته مغزی کوچک
بیماران ممکن است سکته مغزی کوچکی پس از جراحی قلب با روش باز داشته باشند که نیاز به بررسی پزشک متخصص دارد.
سکته مغزی به طور مستقیم بعد از جراحی قلب با روش باز به‌عنوان یک عارضه رایج نباید ایجاد شود. اما در برخی موارد، بیمارانی که جراحی قلب با روش باز انجام می‌دهند ممکن است دچار عوارض جانبی شوند که به‌نوعی سکته مغزی را افزایش دهند. این عوامل شامل موارد زیر می‌شوند:
استفاده از داروهای ضدانعقاد:
بعد از عمل جراحی قلب باز، پزشک ممکن است به بیمار داروهای ضدانعقاد تجویز کند تا از تشکیل لخته‌های خونی در عروق قلبی جلوگیری شود. این داروها ممکن است خطر خونریزی را افزایش دهند و در برخی موارد به عوارض جانبی مانند خونریزی مغزی منجر شوند.
تشدید عوامل خطرزا:
برخی از عوامل خطرزا برای سکته مغزی همچون دیابت، فشارخون بالا، چربی‌های خون بالا و سیگارکشیدن ممکن است در بیماران قبل و بعد از جراحی قلب با روش باز تشدید شوند و سکته مغزی را افزایش دهند.
تداخل با سیستم عصبی:
در برخی موارد، تداخل با سیستم عصبی ممکن است در اثر عمل جراحی یا استفاده از داروها رخ دهد که به نحوی می‌تواند به سکته مغزی منجر شود.
به‌عنوان‌مثال، استفاده از داروهای ضدانعقاد باید توسط پزشک به‌دقت کنترل شود و هر گونه نقص در تنظیم آنها می‌تواند خطرات جانبی را افزایش دهد. بیمارانی که به علت عوامل خطرزا برای سکته مغزی آسیب‌دیده‌اند، باید با پزشک خود در مورد راه‌های کاهش این خطرات و نیز نگه‌داشتن سلامت عمومی خود مشورت کنند.
در کل، جراحی قلب با روش باز به‌عنوان یک‌روند جراحی مستقیماً سکته مغزی را ایجاد نمی‌کند، اما ممکن است عوامل مرتبط با آن به افزایش خطر سکته مغزی منجر شوند.
سخن پایانی
جراحی قلب باز نوعی جراحی قلب شامل باز کردن دیواره قفسه سینه برای دسترسی بهتر جراح به قلب است. این جراحی رزشی برای درمان بسیاری از مشکلات قلبی و عروقی است. برای دسترسی به قلب، جراحان جناغ (استخوان سینه) شما را شکافته و دنده‌ها را باز می‌کنند. این روش در صورتی انجام می‌شود که بیمار به‌اندازه کافی قوی باشد و بنیه داشته باشد تا بتواند این جراحی سنگین را تحمل کند.
اگر جراحی قلب باز برای فردی مناسب نیست، جراح بسیاری از انواع جراحی قلب را از طریق برش‌های کوچک‌تر و خطر کمتر انجام خواهد داد. همچون سایر راه‌های دیگر، بیشتر جراحی‌های قلب مثل عمل قلب باز خطرات زیادی دارند. این خطر در بیماران مبتلا به دیابت، بیماری‌های کلیوی، بیماری ریوی یا بیماری شریان محیطی به‌صورت قابل‌توجهی بیشتر است.
در این مقاله سعی شد تا به بررسی عوارض بعد از عمل قلب باز پرداخته شود، اگر علت عمل قلب شما و یا نزدیکانتان از عوامل ذکر شده در بالابود می‌توانید با مراجعه به مرکز درمانی ما و دریافت مشاوره رایگان و یا معاینه توسط پزشکان متخصص قلب و عروق ما از وقوع عوارض پس از جراحی قلب با روش باز جلوگیری کنید.
