گاهی اوقات فرد ناگهان احساس میکند ضربان قلبش برای لحظهای قطع شده یا افت پیدا کرده و بلافاصله دوباره از سر گرفته میشود؛ این وضعیت که با حس سقوط یا خلا در قفسه سینه همراه است، تپش قلب ریزشی نام دارد.
این حالت میتواند برای لحظاتی کوتاه اما بسیار نگرانکننده رخ دهد و معمولاً به علت اختلالات گذرای الکتریکی در عضله قلب یا تحریکپذیری بیش از حد ضربانساز قلبی ایجاد میشود. اگرچه در بسیاری از موارد بیخطر است و در افراد جوان و سالم هم مشاهده میشود، اما تکرار آن یا همراهی با علائم دیگری مانند سرگیجه، تنگی نفس یا احساس ضعف میتواند نشانه اختلالات جدیتر باشد.
در ادامه این مطلب، به بررسی علمی علل بروز این تپشها، راههای افتراق آن از آریتمیهای خطرناک و همچنین گزینههای مدیریت و درمان قطعی تپش قلب در این حالت خاص خواهیم پرداخت.
فهرست مطالب
- چگونه تپش قلب ریزشی زندگی افراد را تحت تاثیر قرار میدهد؟
- عامل آریتمی گذرا یا ریزشی قلب چیست؟
- چه افرادی بیشتر دچار تپش قلب ناگهانی و افتی میشوند
- چه علائم دیگری ممکن است با آریتمی گذرا یا ریزشی قلب همراه باشد؟
- چه زمانی برای دانستن عامل تپش قلب ناگهانی و افتی باید به نزد متخصص برویم؟
- آیا تشخیص آریتمی گذرا یا ریزشی قلب کار پیچیدهای است؟
- معرفی کاملتر چند نمونه از آزمایشات تکمیلی برای تپش قلب ناگهانی و افتی
- جمع بندی
چگونه تپش قلب ریزشی زندگی افراد را تحت تاثیر قرار میدهد؟
احتمالا شما یا یکی از اعضای خانوادهتان نیز تاکنون دچار تپش قلب ناگهانی و افتی شدهاید که این احساس علاوه بر ایجاد استرس و اضطراب که به وجود آورده، صد در صد بر روی فعالیت فیزیکی و زندگی روزمره شما تاثیر گذاشته است.
زیرا تپش قلب ناهماهنگ میتواند باعث خستگی، ضعف و ناتوانی در انجام فعالیتهای روزمره شود. فعالیتهایی مانند بالا رفتن از پله، انجام ورزشهای ساده و حتی استراحت کردن برای افراد دارای تپش قلب نامنظم دشوارتر است که فرد سعی میکند کارهای روزمره خود را محدود کند و انجام بسیاری از کارها را برای خود منع کند. در چنین مواقعی باید به فکر راهحلی برای اقدامات پیشگیرانه یا درمان آن باشد.
مهمترین مسئلهای که سبب شده شما از علت آریتمی گذرا یا ریزشی قلب آگاه شوید، این است که عارضه نامبرده شده زودهنگام تشخیص داده شود. هنگامیکه قلب بیش از حد میتپد و دارای تعداد ضربان بالایی است، تشخیص زودهنگام علت آن، موجب درمان قطعی خواهد شد.
زیرا دلایل زیادی میتواند پشت این موضوع باشد که اگر برطرف نشوند و آگاهی کاملی نداشته باشید، آسیبهای بیشتری را تجربه خواهید کرد و حتی در موارد نادری ممکن است دچار ایست قلبی شوید.
بهتر است بدانید ضربان قلب در یک دقیقه برای بزرگسالان معمولا شصت تا صد ضربه است و باید دقت کنید بازه عددی گفته شده برای هر شخصی متفاوت است و تحت تاثیر شرایط مختلف چون سن، سلامتی عمومی، سطح فعالیت و… قرار میگیرد.
البته بعضی از افراد مخصوصا ورزشکاران ممکن است ضربان قلب کمتر از 60 داشته باشند و هنوز هم در حالت نرمال به تمام کارهای خود مانند قبل ادامه دهند که این امر مشکلی روی سلامتی آنها ایجاد نخواهد کرد. برای کودکان و نوجوانان بازه نرمال ضربان قلب متفاوت است که ضربان قلب نوزاد 100 الی 160 ضربه در یک دقیقه و برای کودکان یک تا ده ساله 70 الی 120 بار در هر دقیقه است.
عامل آریتمی گذرا یا ریزشی قلب چیست؟
برخی از اختلالات تپش قلبی مانند تپش قلب ناگهانی و افتی اغلب در افرادی رخ میدهد که بیماری زمینهای دیگری ندارند. اما گاهی به دلیل یک اختلال جدی قلبی یا مشکل در سایر نقاط بدن ایجاد میشود. این اختلالات جدی قلبی شامل آنژین صدری، حمله قلبی، بیماریهای مادرزادی قلبی، اختلالات دریچه قلب، اختلال در سیستم هدایت الکتریکی قلبی میباشد.
همچنین مشکلات غیر مرتبط با قلب که ممکن است باعث ضربان قلب نامنظم شود عبارتند از؛ پرکاری تیروئید، سطح پایین اکسیژن خون یا هیپوکسی، سطح پایین پتاسیم در خون یا هیپوکالمی، سطح پایین منیزیم در خون یا هیپومنیزیمی، برخی داروها از جمله الکل، کافئین، سطح بالای هورمونهای بدن، استرس، اضطراب، ترس و… است. در زیر چند نمونه از این موارد را به طور خلاصه توضیح میدهیم.
قند خون بالا
اگر مقدار قند خون در بدن بالا باشد، ممکن است ضربان قلب افزایش یابد. زیرا زمانیکه سطح قند خون یا دیابت فرد افزایش مییابد، بدن به منظور کنترل قند خون، بیشتر از قبل کار میکند و میزان انسولین تولید شده را افزایش میدهد. این افزایش انسولین میتواند باعث افزایش فعالیتهای قلبی شود و تپش قلب را افزایش دهد.
افزایش تب
تب همچنین میتواند دلیل افزایش ناگهانی ضربان قلب به صورت ریزشی باشد. در اثر افزایش دمای بدن برخی علائم غیرطبیعی ظاهر میشود که یکی از آنها افزایش ضربان قلب است. بدن برای کنترل دما باید سختتر کار کند و به همین دلیل ضربان قلب تغییر میکند.
مصرف بیش از حد کافئین
تاثیر کافئین بر تپش قلب ممکن است به شرایط فردی و میزان مصرف کافئین بستگی داشته باشد. علت چنین مشکلی این است که کافئین تاثیر مستقیم بر روی سیستم عصب مرکزی بدن دارد. یعنی اگر سیستم عصبی به صورت نرمال فعالیت نکند قطعا تپش قلب را نیز به وجود خواهد آورد.
هیپوکالمی
هیپوکالمی یعنی کمبود پتاسیم در خون که پتاسیم برای عملکرد درست بدن ضروری است. مثلا نقش مهمی برای عملکرد بهتر قلب دارد.
وقتی سطح پتاسیم در خون به اندازه کافی باشد، تعداد ضربان قلب نیز نرمال بوده و روند تپش قلب به صورت منظم حفظ میشود. اما وقتی فرد دچار هیپوکالمی شدید میشود، قطعا تپش قلب را تجربه خواهد کرد.
هیپوکسی
گاهی برای افرادی که از عارضه نامبرده شده رنج میبرند همواره سوال ایجاد میشود که آیا هیپوکسی یکی از علت تپش قلب ریزشی است؟ بله، هیپوکسی باعث میشود که بافتها و اعضای بدن کمتر از مقدار لازم اکسیژن دریافت کنند.
این کمبود اکسیژن در بافتها میتواند باعث آسیب به اعضای بدن و کارکرد آنها، از جمله مغز و قلب شود. همچنین هیپوکسی میتواند نشاندهندهی یک مشکل قلبی یا ریوی مزمن باشد و در وضعیتهای خطرناک، جان فرد را تهدید میکند.
پرکاری تیروئید
غده تیروئید یکی از غدد حیاتی بدن است که نقش مهمی در تنظیم بسیاری از عملکردهای حیاتی بدن از طریق ترشح هورمونهای مختلف خود؛ مانند تری یدوتیرونین و تیروکسین دارد. کم کار شدن غده تیروئید گاهی اوقات باعث کندی ضربان قلب میشود، در حالی که پرکار شدن غده تیروئید باعث تسریع ضربان قلب ریزشی و فیبریلاسیون دهلیزی میگردد.
چه افرادی بیشتر دچار تپش قلب ناگهانی و افتی میشوند
آریتمی گذرا یا ریزشی قلب میتواند در افراد مختلف و به دلایل گوناگون رخ دهد، اما برخی از گروهها بیشتر در معرض این بیماری آزاردهنده هستند.
برای مثال افرادی که مبتلا به بیماریهای قلبی هستند یا قبلا بیماری قلبی داشتهاند بیشتر مستعد مبتلا شدن به این مشکل هستند. همچنین خانمهای باردار به دلیل اینکه جنین فشار زیادی به مادر وارد میکند، حجم خون مادر دو برابر میشود و تغییرات هورمونی که طی 9 ماه بارداری در مادر ایجاد میشود، همگی موجب نامنظم شدن تپش قلب خواهند شد.
افرادی که در طول روز همواره به خاطر مسائل پیشپا افتاده دائما نگران هستند و دچار فشار روحی، فشار کاری، حوادث ناگوار شدهاند، بیشتر از افرادی که اضطراب و استرس را از خود دور میکنند، تپش قلب یا هری ریختن دل را تجربه میکنند.
زیرا استرس و اضطراب میتواند باعث فعال شدن سیستم اتونوم بدن شود ( اتونوم مسئول مدیریت کردن جریان خون، فشار خون و… هست) که یکی از علائم اولیه این مشکل تپش قلب است.
علاوه بر موارد گفته شده، کسانیکه داروهای خاصی مانند داروی آسم، دارو فشار خون بالا، داروی ام اس و ضد افسردگی، داروی مشکلات قلبی مصرف میکنند بیشتر از افرادی که مشکل پزشکی ندارند و دارویی استفاده نمیکنند، علائم تپش قلب را در خود احساس خواهند کرد.
در نهایت بهتر است بدانید مشکلات قلبی میتوانند در هر سنی رخ دهند، اما برخی گروههای سنی بیشتر در معرض خطر هستند و اغلب به عوامل خارجی، بیماریهای زمینهای و سبک زندگی مربوط است.
چه علائم دیگری ممکن است با آریتمی گذرا یا ریزشی قلب همراه باشد؟
تپش قلب ناگهانی و افتی گاهی اوقات فقط یکبار و بدون علائم دیگر تکرار میشود، اما گاهی نیز تعداد دفعات بیشتر بوده و علاوه بر هری ریختن دل میتواند با علائم مختلفی همراه باشد؛ که شامل احساس غیر عادی در قفسه سینه، گلو یا گردن، درد یا فشار بر روی قفسه سینه، تنفس کوتاه یا سخت، سردرد یا سرگیجه، تعریق غیر عادی، احساس اضطراب و ترس، حساسیت زیاد به نور یا صدا میباشد. اگر فرد به خاطر ترسیدن یا اضطراب ناگهانی احساس آریتمی گذرا یا ریزشی قلب کند و تنگی نفس چند ثانیهای بگیرد مشکلی نیست.
در شرایط دیگر ممکن است تپش قلب ناگهانی و افتی علاوه بر موارد ذکر شده با علائم شدیدتری همراه شود که در حالت استراحت یا خوابیدن و بدون هیچ وارد شدن ترسی در فرد رخ میدهد. به این صورت که بیمار دائما دچار حالت تهوع شدید همراه با تشنج شده و شاید در مواقعی نیز غش یا احساس ضعف شدید و دو بینی را تجربه کند.
این علائم که بدون علت هیجان و تنش ایجاد شده قطعا خطرناک بوده و در صورتی که این عوارض را شما یا دوستانتان تجربه میکنید خصوصا اگر یکی از اعضای خانواده سابقه بیماری قلبی یا سابقه مرگ ناگهانی شده، باید برای پیگیری این مشکل به متخصص قلب و عروق مراجعه نمود.
چه زمانی برای دانستن عامل تپش قلب ناگهانی و افتی باید به نزد متخصص برویم؟
گاهی اوقات مواردی از تپش قلب وجود دارد که فرد به هیچ وجه نمیتواند آن را تحمل کند. در این حالت است که زندگی فرد مختل شده و حتی به درستی نمیتواند استراحت کند.
به همین خاطر ترجیح میدهد که برای کشف و بررسی علت تپش قلب نزد متخصص قلب و عروق برود یا با آن تماس برقرار نموده و مشورتهای لازم را دریافت کند. چند مورد از این مسئله را به طور خلاصه توضیح میدهیم و عبارتند از:
احساس آریتمی گذرا یا ریزشی قلب مداوم:
احساس آریتمی گذرا یا ریزشی قلب اگر به صورت مکرر و مداوم باشد، باید همان زمان برای ارزیابی و تشخیص دقیق به متخصص قلب مراجعه کنید. زیرا هر مشکل پزشکی که از حد نرمال خود فراتر رود، قطعا نیاز به بررسی سریعتر دارد. اگر بدون اتلاف وقت به متخصص مراجعه کرده و بیماریهای قلبی شناسایی شوند، قطعا موفقیت بیشتری در درمان وجود خواهد داشت.
تپش قلبی که با علائم وخیم همراه است:
در این خصوص میتوان گفت بیمار علاوه بر احساس تپش قلب شدید، علائم حاد دیگری چون تشنج یا غش، سرگیجه همراه با تاری دید، تنگی نفس شدید که در حین استراحت رخ میدهد یا زمانیکه فرد نمیتواند راحتترین کارهای روزمره خود را به خاطر تپش قلب انجام دهد و… قطعا یک مشکل جدی در سلامتی او ایجاد شده است که نیاز مبرم به رفتن نزد متخصص قلب دارد تا از تجربه پزشک برای درمان به موقع استفاده نمود.
تغییر شدید در تعداد ضربان قلب:
اگر در خانه با گرفتن نبض متوجه شدید که ضربان قلب شما بدون انجام هیچ فعالیتی به یکباره دچار تغییر ناگهانی شده و بیشتر از 120 ضربه در هر دقیقه است یا کمتر از 45 ضربه در هر دقیقه میباشد، باید شرایط کمی جدیتر گرفته شود حتی اگر با علائم دیگری همراه نباشد. بنابراین بهتر است بلافاصله نزد پزشک قلب خود بروید. زیرا بهترین کسی که میتواند تعیین کند که ریتم قلب شما نرمال است یا خیر، فقط پزشک است.
آیا تشخیص آریتمی گذرا یا ریزشی قلب کار پیچیدهای است؟
خوشبختانه امروزه با استفاده از دستگاههای پیشرفته و آزمایشگاههتی مدرن تشخیص علت تپش قلب بسیار آسان و دقیق بوده و اگر زیر نظر متخصص مربوطه انجام شود، پروسه سخت و پیچیدهای نیست.
با این حال، وقتی برای بررسی بیشتر مشکل ریتمی قلب خود نزد پزشک میروید، پزشک ابتدا چند سوال برای پرسوجوی علائم و سابقه پزشکی شما میپرسد و سپس معاینه بالینی را شروع مینماید تا جسم شما را بررسی کند؛ از جمله شمردن ضربان قلب، گرفتن فشار خون، شنیدن صدای قلب و ریه با گوشی پزشکی و بررسی علائم دیگری مانند نوع تنفس، رنگ پوست و… میکند.
آنچه که پزشک در هنگام دانستن سابقه پزشکی و انجام معاینه فیزیکی متوجه میشود، به تعیین علت احتمالی کمک میکند.
چند نمونه از سوالهای پرتکرار شامل، چند وقت یکبار تپش قلب در شما رخ میدهد؟ این مشکل چه مدت زمانی طول میکشد تا برطرف شود؟ چه عواملی سبب بدتر شدن تپش قلب میشود؟ آیا دارویی مصرف میکنید که احساس کنید ریتم قلبتان بهم خورده است؟
آیا مشکل شما با علائم دیگری همراه است یا خیر و… با توجه به موارد ذکر شده به احتمال زیاد مشکل شناسایی میشود ولی اگر تعیین شود بر اثر دیابت، تیروئید، کم خونی بیمار دچار تپش قلب شود باید آزمایش خون بدهد. ضمنا اگر متخصص شک کند که بیمار دچار مشکلات قلبی است قطعا انجام آزمایشات پیشرفتهتری را برای بیمار توصیه میکند تا وضعیت قلب شما بررسی شود.
این آزمایشات میتواند شامل، آزمایش استرس، آزمایش الکتروکاردیوگرافی، آزمایشات الکتروفیزیولوژی قلب، اسکن هستهای قلب، کاتتریزاسیون قلب و… است.
معرفی کاملتر چند نمونه از آزمایشات تکمیلی برای تپش قلب ناگهانی و افتی
آزمایش الکتروکاردیوگرام:
الکتروکاردیوگرام آزمایشی برای اندازه گیری فعالیت الکتریک قلب و ضربان آن است که این آزمایش با استفاده از الکترودهایی که روی قفسه سینه، دست ها و پاها قرار داده میشود و با استفاده از چسبهای پارچهای روی بدن ثابت میماند و نتایج آن بر روی صفحه نمایش یا کاغذ نشان داده میشود.
آزمایش اکوکاردیوگرافی:
از اکوکاردیوگرافی میتوان برای تشخیص اینکه آیا عضله قلب به طور طبیعی فعالیت میکند یا خیر، و برای مشاهده ساختار قلب، میزان خون پمپاژ قلب با هر ضربان و سایر جزئیات استفاده کرد. این تست همچنین میتواند ناهنجاریهای ساختار قلب مانند نقص دریچههای قلب و نقایص مادرزادی را تشخیص دهد.
در این آزمایش که با نام اکوی قلبی بیشتر شناخته میشود، امواج صوتی با فرکانس بالا (اولتراسوند) به قلب فرستاده میشود و سپس با استفاده از سنسورهای خاص، امواج صوتی بازتابی شده از قلب را ثبت و تصویرسازی میکند.
آزمایش الکتروفیزیولوژیکی قلبی:
زمانی انجام میشود که علائم افراد شدید باشد و پزشکان مشکوک به یک مشکل جدی ریتم قلب باشند، که در طی آزمایشات دیگر تشخیص داده شده است.
در این آزمایش پزشکان الکترودهای کوچکی را از طریق ورید به قلب عبور میدهند. این الکترودها فعالیت الکتریکی قلب را با جزئیات بیشتری نسبت به تست الکتروکاردیوگرافی ثبت می کنند.
تصویربرداری رزونانس مغناطیسی قلب:
ام آر آی قلب روشی است که از یک میدان مغناطیسی قوی، امواج رادیویی و یک کامپیوتر برای تولید تصاویر دقیق از ساختارهای قلب و محیط اطراف آن استفاده میشود. این تست برای تشخیص بیماریهای قلبی و ارزیابی قسمتهای مختلف قلب و عملکرد آنها در بیماران مبتلا به نقص مادرزادی قلب یا سایر بیماریهای قلبی که پس از تولد ایجاد میشود، استفاده میگردد.
ام آر آی قلب از پرتوهای یونیزه کننده برای تولید تصاویر مانند سی تی اسکن استفاده نمی کند که برای افراد به ویژه برای زنان باردار ایمنتر است ، اما توصیه میشود برای انجام آن تا ماه چهارم بارداری صبر کنید.
تست استرس:
تست نامبرده شده به متخصصان قلب و عروق کمک میکند تا مشکلات ناشی از یک اختلال قلبی را از مشکلات ناشی از بیماریهای دیگر مانند کم خونی، بیماریهای ریوی و… را تشخیص دهند. در طی انجام تست استرس، از ورزش یا مصرف دارو برای افزایش ضربان قلب استفاده میشود.
زیرا وقتی تست ورزش یا همان استرس بالا قلب را بالاتر میبرد، فرد از لحاظ میزان فشار خون، تعداد ضربه قلب در هر دقیقه و میزان اکسیژن بدن به همراه جریان خون تحت نظر قرار میگیرد.
درمان سنتی برای مشکل آریتمی گذرا یا ریزشی قلب
قبل از متوسل شدن به روشهای دارویی، تپش قلب ناگهانی و افتی را میتوان در خانه با استفاده از روشهای طبیعی درمان کرد. البته درمان سنتی نیز باید با مشورت پزشک متخصص قلب انجام شود تا عوارض شدیدی را ایجاد نکند. از جمله درمانهای خانگی میتوان به انجام تمرینهای آرام بخش مانند یوگا اشاره کرد که تپش قلب ناشی از ترس و اضطراب را به مرور از بین میبرد.
برای معالجه تپش قلب ایجاد شده به خاطر مصرف کافئین از مصرف نوشیدنیهای کافئین دار و الکلی و غذاهایی که سبب تپش قلب میشوند، خودداری کنید یا مصرف آنها را به حداقل برسانید.
اگر دچار کلسترول خون یا سطح فشار خون بالا هستید، با مصرف منظم درمانهای تجویز شده پزشک، مقدار نرمال آنها را در بدن حفظ کنید تا از عوارض احتمالی که تپش قلب نیز است، جلوگیری شود.
اگر داروهایی را در طول روز و مداوم مصرف میکنید که بعد از آن تعداد ضربان قلب شما بیشتر میشود؛ مانند داروهای آسم، داروهای ضد سرفه و سرماخوردگی، داروهای فشارخون و… در این شرایط دوز مصرفی چنین داروهایی را زیر نظر دکتر خود تغییر دهید یا داروی جدیدی را جایگزین آن کنید. همچنین توصیه میکنیم برای جلوگیری از کمبود آب بدن، هر روز مقدار کافی مایعات و آب بنوشید. از یک سبک زندگی سالم و رژیم غذایی نرمال پیروی کنید.
درمان به روش گیاهی تپش قلب نیز از زمانهای قدیم تا به الان وجود دارد و یکی از گیاهان رایج دمنوش بابونه، گل گاو زبان، سنبلالطیف و… میباشد.
اگر تپش قلب مکرر را تجربه میکنید، روزانه به مدت زمان خاصی که پزشک تعیین میکند ورزش کنید. تمرینات ورزشی تپش قلب را افزایش میدهد. زیرا عضلات قلب نسبت به قبل از ورزش برای انتقال خون به بافتهای دیگر فعالتر میشوند.
این افزایش تپش قلب به مرور عملکرد قلب را بهتر کرده و در مواقعی که فرد استراحت میکند، هرگز دچار تپش قلب نخواهد شد. ورزشهای تمرکزی بر قلب مانند دویدن، شنا، دوچرخه سواری، تمرینات مقاومتی و ورزشهای هوازی همگی برای بهبود این عارضه توصیه میشوند.
پروسهای که باید برای درمان آریتمی گذرا یا ریزشی قلب طی کرد
اگر وضعیت ریتم قلب پس از تغییر در سبک زندگی و موارد درمان خانگی ذکر شده در قسمت قبل بهبود نیابد، پزشک ممکن است برای درمان آن به تجویز برخی از داروها متوسل شود. در دنیای پزشکی انواع و اقسام داروهای تنظیم کننده ریتم قلبی تولید شده است که همگی باید با نسخه پزشک مصرف شوند. زیرا فقط پزشک میتواند طبق علم و مهارتی که دارد، بر اساس وضعیت شما دارو تجویز کند و شامل:
داروهای ضد انعقادی:
مصرف منظم این دسته داروها به کاهش لخته شدن خون در قلب و عروق و پیشگیری از سکته قلبی و تپش قلب ناگهانی و افتی کمک فراوانی میکند. چند نمونه از داروهای ضد انعقادی؛ شامل وارفارین، انوکساپارین، آپیکسابان، دابیگاتران و…
داروهای بتابلوکرها:
بتابلوکرها یک نوع دارو هستند که بر روی گیرندههای بتا در سلولهای قلبی و عروقی اثر میگذارند. مثلا داروهای مذکور علائم تپش قلب را کاهش داده و ضربان قلب را به حالت نرمال باز میگردانند. بتابلاکرها داروهای متنوعی هستند و هر کدام از آنها خصوصیات خوب و عوارض جانبی متفاوتی دارند؛ مانند آتنولول، بیزوپرولول، متوپرولول، پروپرانولول.
داروهای ضد آریتمی:
این دسته از داروها برای کنترل کردن آریتمی گذرا یا ریزشی قلب استفاده میشود. داروهای ضد آریتمی عملکرد الکتریکی قلب را تنظیم کرده و با کاهش تپشهای نامنظم قلب، ریتم طبیعی قلب را بازسازی میکنند؛ مانند دیگوکسین، آمیودارون، سوتالول.
عواقب بی توجهی به درمان تپش قلب ناگهانی و افتی
اگرچه آریتمی گذرا یا ریزشی قلب در بیشتر اوقات خطری ندارد اما گاهی نشاندهنده یک مشکل در سلامتی بدن است و بیتوجهی به درمان آن میتواند چندین عارضه شدیدتری را مانند نارسایی قلبی، غش کردن و… به وجود آورد.
یکی دیگر از این عارضهها سکته مغزی است، زیرا اگر تپش قلب نامنظم ناشی از مسائلی چون فیبریلاسیون دهلیزی باشد، قطعا خطر سکته مغزی افزایش خواهد یافت. دلیل علمی چنین مسئلهای این است که پمپاژ قلب اگر نامنظم شود سبب تشکیل شدن لختههای خونی شده و به سلامت مغز و حتی بافتهای دیگر آسیب میرساند.
عدم درمان تپش قلب ناگهانی و افتی که شدید است میتواند با گذشت زمان سبب نارسایی قلبی خفیف تا شدید شود. در این حالت قلب نمیتواند خون را به اندازه کافی برای رفع نمودن نیازهای دائمی بدن پمپ کند. البته گاهی تپش قلب درمان نشده منجر به آریتمیهای خطرناک و تهدید کننده زندگی شده که اگر به موقع از پیشرفت آن جلوگیری نشود، قطعا بیمار دچار ایست قلبی خواهد شد.
علاوه بر موارد گفته شده در خصوص عدم توجه به معالجه آریتمی گذرا یا ریزشی قلب؛ مشکلات سلامتی دیگری نیز ممکن است رخ دهد. به عنوان مثال اگر پرکاری تیروئید که باعث تپش قلب شما شده نادیده گرفته شود میتواند سبب کاهش وزن شدید، تحلیل و پوکی استخوان و… شود.
تپش قلب اگر دائمی شود و درمانی برای آن در نظر گرفته نشود، ممکن است باعث ایجاد ناراحتی و اضطراب در بیمار شود. این مسئله کیفیت زندگی و تحمل انجام فعالیت روزمره را کمتر میکند. همچنین اگر بی توجهی به رفع این مشکل کنید ممکن است موجب نگرانی بیمار و اطرافیان آن شود که تاثیر منفی بر روی روابط اجتماعی بیمار ایجاد کند.
جمع بندی
چگونه تپش قلب ناگهانی و افتی زندگی افراد را تحت تأثیر قرار میدهد؟
- بسیاری از افراد فقط احساس لرزش یا کوبش ناگهانی قلب میکنند که میتواند اضطراب و ترس ایجاد کند.
- اگر این حالت مکرر باشد، تمرکز، خواب و کیفیت زندگی کاهش مییابد.
- در برخی افراد باعث اجتناب از فعالیت بدنی یا افزایش استرس میشود.
- به ندرت، در صورت شدید بودن یا همراهی با بیماری قلبی، میتواند بر عملکرد قلب اثر بگذارد.
عامل آریتمی گذرا یا ریزشی قلب چیست؟
علت اصلی انقباضات زودرس دهلیزی (PACs) یا بطنی (PVCs) است. محرکها میتوانند شامل موارد زیر باشند:
- استرس و اضطراب
- خستگی و بیخوابی
- کافئین (قهوه، چای، نوشابه انرژیزا)
- سیگار و الکل
- اختلالات الکترولیتی (پتاسیم، منیزیم)
- پرکاری تیروئید
- برخی داروها یا حتی بدون علت مشخص
چه افرادی بیشتر دچار تپش قلب ناگهانی و افتی میشوند؟
- افراد پراسترس یا مضطرب
- کسانی که مصرف بالای قهوه و محرکها دارند
- بیماران قلبی (مثل کسانی که نارسایی یا سابقه سکته قلبی دارند)
- افراد با اختلال هورمونی (مثل پرکاری تیروئید)
- ورزشکارانی که تمرینات سنگین دارند
چه علائم دیگری ممکن است همراه باشد؟
- احساس توقف ناگهانی یا پرش قلب
- سرگیجه یا سبکی سر (گاهی)
- تنگی نفس (بهویژه در کسانی که بیماری قلبی زمینهای دارند)
- اضطراب و احساس ترس ناگهانی
- خستگی یا ضعف در صورت مکرر بودن
چه زمانی باید به متخصص مراجعه کنیم؟
اگر:
- آریتمی گذرا یا ریزشی قلب بسیار مکرر باشد یا زندگی روزمره را مختل کند
- همراه با درد قفسه سینه، تنگی نفس یا غش باشد
- سابقه بیماری قلبی (مانند نارسایی یا سکته قلبی) داشته باشید
- در خانواده سابقه مرگ ناگهانی قلبی وجود داشته باشد
آیا تشخیص تپش قلب ناگهانی و افتی پیچیده است؟
خیر. معمولاً با نوار قلب (ECG) و در صورت نیاز هولتر مانیتورینگ ۲۴ یا ۴۸ ساعته تشخیص داده میشود. در برخی موارد، اکوی قلب یا آزمایشهای تیروئید و الکترولیتها هم لازم است.
درمان سنتی برای مشکل آریتمی گذرا یا ریزشی قلب
- مصرف دمنوشهای آرامبخش مثل بادرنجبویه، سنبلالطیب، گل گاوزبان (در حد اعتدال)
- کاهش مصرف قهوه و نوشیدنیهای محرک
- تنفس عمیق و مدیتیشن
- خواب کافی
البته درمان سنتی بیشتر برای کاهش استرس و آرامسازی مفید است، نه جایگزین درمان پزشکی.
پروسه درمان تپش قلب ناگهانی و افتی
- ارزیابی کامل (شرححال، معاینه، ECG، هولتر)
- اصلاح سبک زندگی: کاهش کافئین، ترک سیگار، مدیریت استرس، خواب کافی
- درمان دارویی در صورت نیاز: معمولاً بتابلوکرها یا داروهای ضد آریتمی در موارد شدید
- درمان بیماری زمینهای (مثل کمکاری یا پرکاری تیروئید، بیماری قلبی)
- به ندرت: ابلیشن قلبی (Catheter Ablation) در صورت تکرار زیاد و مقاوم بودن به دارو
تپش قلب ریزشی تجربهای آشنا برای کسانی است که ناگهان احساس میکنند قلبشان برای لحظهای «افت کرده» یا ضربانی را جا انداخته است. این احساس سقوط ناگهانی میتواند ترسآور باشد، اما در بسیاری از موارد، نتیجه یک ضربان نابجای زودرس یا بهاصطلاح PVC (انقباض زودرس بطنی) است که قلب بلافاصله پس از آن یک ضربان قویتر میزند.
بدن این اختلال کوتاهمدت را معمولاً بدون هیچ پیامدی تحمل میکند، اما وقتی این پدیده بهطور مکرر یا همراه با علائمی مانند تنگی نفس، تاری دید یا سنکوپ ظاهر شود، باید آن را جدی گرفت.
در چنین مواردی، بررسی ریتم قلب با نوار قلب، هولتر ۲۴ ساعته یا حتی اکو ضروری میشود تا احتمال بیماریهای پنهان قلبی رد شود. کاهش مصرف کافئین، ترک سیگار، مدیریت استرس و خواب کافی گامهای ابتدایی مؤثر در کنترل این وضعیتاند.
در موارد مقاوم یا خطرناک، درمان دارویی یا مداخلهای ممکن است ضرورت یابد. برای افرادی که به دنبال درمان قطعی تپش قلب هستند، مشاوره با متخصص قلب بهترین مسیر برای انتخاب رویکرد مناسب درمانی است. توجه به بدن، ثبت علائم و پیگیری منظم میتواند از بروز عوارض پیشگیری کند.
