افتادگی دريچه ميترال و زايمان طبيعی ممکن است در ابتدا به نظر برسد که چالش‌هایی را برای مادران باردار به همراه دارد، اما این مسیر می‌تواند با اطلاعات و مراقبت‌های مناسب هموارتر شود. در این زمینه مشورت با فوق تخصص جراحی دریچه قلب می‌تواند به شما کمک کند تا اطلاعات دقیق و علمی در مورد وضعیت خاص خود به دست آورید و تصمیمات آگاهانه‌ای بگیرید. ما در این مقاله به بررسی خطرات این عارضه برای مادرانی که با این شرایط به سلامت زایمان کرده‌اند می‌پردازیم. همچنین نکاتی از جانب پزشکان متخصص را ارائه می‌دهیم تا به شما در آمادگی برای این تجربه کمک کنیم. امیدواریم که این اطلاعات به شما امکان دهد تا با خیالی آسوده‌تر این مرحله حساس را پشت سر بگذارید.
فهرست مطالب
- افتادگی دریچه میترال چيست؟ علت و علائم آن و چه خطراتی دارد؟
- گزینه‌های درمانی برای افتادگی دریچه میترال در دوران بارداری
- تغییرات سبک زندگی براي پرولاپس دريچه ميترال
- افتادگی دريچه ميترال و زايمان طبيعی بی‌خطر است؟
- تغييرات بدن در بارداري زنان مبتلا به پرولاپس
- زمان تشخيص پرولاپس دريچه ميترال
- انواع پرولاپس دريچه ميترال
- وضع حمل طبيعي يا سزارين؟
- بررسی تأثیر افتادگی دریچه میترال بر زایمان طبیعی
- با وجود افتادگی دريچه ميترال زايمان طبيعی كار سختي نيست
- سخن پايانی
افتادگی دریچه میترال چيست؟ علت و علائم آن و چه خطراتی دارد؟
افتادگی کانال ميترال يك بيماري معمولاً بی‌خطر و شايع است كه در اغلب موارد منجر به ايجاد مشكل خاصي نميشود. زماني كه جريان خون از دهلیز چپ به سمت دهليز راست عقبگرد می‌کند يعني افتادگی کانال ميترال وجود دارد. در اين حالت کانال ميترال كه بين دهليز چپ و راست قرار گرفته است به يكي از طرفين راست يا چپ متمايل شده است. درست در زمان برگشت خون، بطن چپ نيز در طول ضربان فشرده شده و در عملكرد قلب اختلال ايجاد ميشود.
علت افتادگی دریچه ميترال
بر اساس آخرين آمار حدود ۳ درصد از جمعيت جهان پرولاپس کانال ميترال دارند. اغلب مبتلايان به افتادگی کانال ميترال اين بيماري را همچون قد و رنگ چشم به‌صورت ژنتيكي به ارث برده‌اند. در واقع پرولاپس کانال ميترال به خودی خود و تا زماني كه مشكلي ايجاد نكرده است، يك بيماري محسوب نميشود. معمولاً پرولاپس کانال ميترال به دليل مشكل در بافت‌هاي متصل‌کننده دريچه به ماهيچه‌هاي قلب رخ‌داده است، اما همان‌طور كه اشاره شد در بيشتر موارد دليل پرولاپس دريچه ميترال، ناشناخته ميماند. عده زيادي با اين عارضه متولد ميشوند و تا آخر عمر هم متوجه آن نمي‌شوند. عده‌اي با اختلالات شديدتري مواجه‌اند و مبتلا به اختلالاتي همچون بافت هم‌بند يا سندرم مارفان هستند و مجبور به دريافت كمك‌هاي پزشكي ميشوند.
علائم پرولاپس دريچه ميترال
همان‌طور كه پیش از این گفتيم زایمان طبیعی در شرایط پرولاپس دریچه میترال مشکلی ایجاد نمی‌کند به‌شرط آنكه افتادگی کانال ميترال شديد نباشد و زايمان نيز پرريسك و خطرناك نباشد. اگر پيش از بارداري علائم پرولاپس کانال ميترال را نداشته‌ايد علائم زير ميتواند نشانه‌هاي ابتلاي شما به اختلال عملكرد کانال ميترال باشد. ممكن است شما پیش از این پرولاپس کانال ميترال داشته‌ايد و اكنون كه باردار شده‌ايد علائم بروز كرده باشد. اين علائم ميتواند شامل همه موارد زير يا برخي از آنها باشد:
- سوفل قلب يا صداي غير طبيعي قلب: اين صدا از طريق استتوسكوپ توسط پزشك شنيده ميشود.
- تنگي نفس: تنگي نفس كه با دراز کشیدن بهتر نميشود و در زمان فعاليت هم تشديد ميشود.
- خستگي مداوم: اين خستگي نيز با استراحت بهبود نمي‌يابد.
- تپش قلب: به‌نوعی كه تپش قلب خود را حس ميكنيد يا مي‌شنويد.
- ورم پا: به‌گونه‌ای كه کفشتان تنگ شده يا رد جوراب روي پايتان مانده است.
خطرات پرولاپس دريچه ميترال
گفتيم كه پرولاپس دريچه ميترال يك بيماري خوش خيم است اما اگر همين بيماري قرار باشد در يك زن باردار رخ دهد یا اگر شدید باشد قضيه متفاوت است. برخي عوارض جدي پرولاپس کانال ميترال ممكن است در بارداري بيشتر نمود پيدا كند. اگر چه زايمان طبيعي با وجود افتادگی دريچه ميترال امري شدني است اما خطراتي هم ممكن است در پيش باشد. در صورتی که افتادگی خفيف نباشد موارد زير مهمترین خطرات این عارضه محسوب می‌شود:
- نارسایی قلبی: اگر قلب قادر به پمپاژ خون كافي برای رفع نيازهاي بدن نباشد نارسايي قلبي اتفاق می‌افتد به‌خصوص كه در دوران بارداري نياز به خون دو چندان است. از اولين علائم نارسايي قلبي ميتوان به تنگي نفس، ورم پاها به خصوص در مچ‌ها و خستگي حتي پس از استراحت اشاره كرد.
- آریتمی: فشاري كه بدن يك زن در دوران بارداري متحمل ميشود و تغييرات هورموني متعدد ميتواند يك پرولاپس خفيف را شديد كند. چنين روندي ممكن است باعث آريتمي قلبي شود. آريتمي به معناي تپش غير منظم قلب است كه اگر درمان نشود، ميتواند خطرات جديدي ايجاد كند.
گزینه‌های درمانی برای افتادگی دریچه میترال در دوران بارداری
پزشكان متخصص بسته به اينكه ميزان افتادگی کانال ميترال قلب شما تا چه حد باشد در خصوص نوع درمان و دارو و نحوه ادامه بارداري تصميم گيري ميكنند. در مجموع مدیریت زایمان طبیعی با وجود پرولاپس دریچه میترال بدون هیچ مشکلی امکان‌پذیر است به‌شرط اينكه پرولاپس کانال ميترال پيشرفته نباشد. هر چه پیش آگاهی زنان باردار در خصوص ابتلا به پرولاپس کانال ميترال بيشتر باشد احتمال طی کردن يك مسير کم خطر بيشتر است. اگر افتادگی دهانه دو لتی دارید و قرار است وضع حمل طبيعي داشته باشید، چنانچه بيماري خفيفی داشته باشيد بايد تحت كنترل پزشك باشيد اما اگر بيماري شما بيشتر از يك عارضه خفيف باشد يا در حين بارداري ايجاد شود ممكن است به گزينه‌هاي درماني نياز پيدا كنيد:
تغییر سبک زندگی
مانند همه بيماري‌ها تغيير سبك زندگي اولين روش درماني است. كاهش استرس، رژیم غذایی سالم، ورزش منظم و مناسب وضعيت شما و استراحت كافي و مناسب تا پايان بارداري بايد سرلوحه زندگيتان باشد.
داروها
چنانچه پزشك متخصص، دارويي برايتان تجويز كرده بدون تعصب و بي‌توجه به توصيه افراد غيرپزشك در زمان‌هاي تعيين شده آن را مصرف كنيد. يادتان باشد مصرف داروهايي كه افراد غير پزشك برای دوران بارداري و البته غير از بارداري تجويز كنند مجاز نيست. در مورد مصرف هر دارويي در دوران بارداري با پزشك مشورت كنيد.
جراحی
در موارد بسيار نادر ممكن است كار يك زن باردار مبتلا به افتادگی دریچه میترال در زایمان طبیعی به جراحي برسد. جراحي در دوران بارداري توصيه نميشود مگر اينكه چاره ديگري نباشد و وضع مادر بسيار حاد باشد.
تغییرات سبک زندگی براي پرولاپس دريچه ميترال
چنانچه افتادگی دریچه میترال دارید و در عین حال زايمان طبيعي در برنامه شماست، تغيير سبك زندگي در اولويت کارهایتان باشد. موارد زير را به خاطر بسپاريد:
- کاهش استرس: استرس بي‌شك پرولاپس کانال ميترال را بدتر ميكند. يوگا و نرمش‌هاي آرام‌بخش و پياده‌روي ميتواند استرس شما را كم كند.
- غذاي سالم: به ميزان كافي سبزی‌ها، چربي سالم، پروتئين بدون چربي، غلات سالم و غذاهای مغذی بخورید و از خوردن غذاهای ناسالم جدا بپرهيزيد.
- ورزش سبك و منظم: ورزش در تمام دوره‌های زندگی و همچنین در دوران بارداري مفيد است و باید تحت نظر پزشك انجام شود. در مورد نوع و سبك ورزش خود از پزشك نظر بخواهيد. ورزش مناسب به سلامت قلب و عروق و كاهش استرس كمك ميكند.
- دوري از الكل و كافئين و سيگار: كافئين، الكل و سيگار را به كل كنار گذاشته يا محدود كنيد.
- استراحت و خواب کافی: استراحت و خواب کافی برای زن باردار و بخصوص در خانم‌های باردار مبتلا به افتادگی دریچه میترال بسيار مهم است.
افتادگی دريچه ميترال و زايمان طبيعی بی‌خطر است؟
اگر باردار باشيد و افتادگی کانال ميترال هم داشته باشيد ممكن است داراي شرايط خاصي شويد زيرا پرولاپس دريچه ميترال و زايمان طبيعي نيازمند مراقبت‌هاي ويژه است. در بدن يك زن باردار سالم تمام اندام‌ها از جمله سیستم قلبی عروقی در حالت طبيعي دچار تغييراتي ميشوند. از آنجايي كه در دوران بارداري سیستم گردش خون به واسطه تشكيل جفت و جنين در بدن زن به شکل دیگری کار می‌کند و به اصطلاح دايره سوم گردش خون به وجود مي‌آيد حجم گردش ۴۰ تا ۵۰ درصد افزايش مي‌يابد و قلب بار بيشتري را تحمل ميكند. در اين حالت حجم خون افزایش یافته باعث بالا رفتن برون‌ده قلبي ميشود.
تغييرات بدن در بارداري زنان مبتلا به پرولاپس
بديهي است كه به دليل افزايش سطح انواع هورمون‌ها در بدن يك زن باردار حجم خون نيز دستخوش تغيير شود و قلب با شدت بيشتري انقباض داشته باشد. با اين حساب ۱۰۰ ضربه در دقيقه در يك زن باردار آسيب محسوب نميشود و يك عملكرد تطبيقي در راستاي سلامت مادر است كه بعد از زايمان به حالت طبيعي باز ميگردد. حالا همين وضع كه در يك زن بدون بيماري، سالم تلقي ميشود در يك زن مبتلا به بيماري پرولاپس دريچه ميترال ميتواند سلامتی را تهدید كرده يا بيماري‌هاي جديدي ايجاد كند.
زمان تشخيص پرولاپس دريچه ميترال
اگر یک زن قبل از بارداری از وضعیت افتادگی دریچه میترال خود آگاه باشد و با این دانش برای زایمان طبیعی خود برنامه ریزی کند، موقعیتی کاملاً متفاوت است با زمانی که فرد بدون اطلاع از این بیماری قلبی باردار شود و در طول بارداری با تشخیص افتادگی دریچه میترال روبرو شود. دانستن این موضوع می‌تواند بر نحوه مدیریت بارداری و تصمیمات پزشکی مورد نیاز تأثیر‌گذار باشد.
در كل اينكه افتادگی کانال ميترال چه زماني در فرد شناسايي شده است، اهميت بسياري دارد. تصميم گيري در خصوص چالش‌های زایمان طبیعی در افراد با افتادگی دریچه میترال هم دقیقاً به زمان تشخيص اين موضوع مرتبط است. اگر زن قبل از بارداري مشكل قابل تشخيصي نداشته باشد و در جريان بارداري براي اولین بار جريان خون معكوس در وي تشخيص داده شود، در واقع براي اولین بار دچار پرولاپس خفيف شده است.
در اين موارد جاي نگراني نيست و پس از زايمان به احتمال فراوان همه چيز بهبود مي‌يابد. اما اگر زني قبل از بارداري افتادگی کانال ميترال داشته است، مديريت قبل دوره بارداري و حين بارداري وي توسط دو پزشك متخصص زنان و زايمان و متخصص قلب كنترل خواهد شد.
انواع پرولاپس دريچه ميترال
به طور کلی دو نوع پرولاپس دريچه ميترال وجود دارد:
- مادرزادي: همان گونه كه از نامش پيداست پرولاپس مادرزادي يك نقيصه ژنتیکی است كه ناشي از ضعف بافت هم‌بند است. نوع مادرزادي افتادگی دهانه ميترال ممكن است قبل از بارداري اصلاً خود را نشان ندهد و با افزايش بار بر روي قلب و رگ‌هاي خوني مادر احساس نارسايي و تنگي نفس كند در اينجاست كه ممكن است بحث افتادگی ميترال و زايمان طبيعي مطرح شود.
- اكتسابي: نوع اکتسابی پرولاپس دریچه میترال ناشی از طیف گسترده‌ای از بیماری‌ها و شرایط مختلفی است. این نوع اغلب در اثر جراحت‌های فیزیکی، بیماری‌های کاردیومیوپاتی، ایسکمی یا بیماری‌های سیستمیک مانند کلاژن واسکولار دیس‌آردر ایجاد می‌شود. در این حالت تغییرات پاتولوژیک در بافت دریچه قلب رخ می‌دهد که می‌تواند به تغییر شکل و نهایتاً به افتادگی دریچه منجر شود. این شرایط ممکن است نیاز به مداخلات پزشکی یا حتی جراحی داشته باشد تا عملکرد دریچه بهبود یابد و علائم بیماری کنترل شوند.
وضع حمل طبيعي يا سزارين؟
اگر در زني افتادگی دهانه ميترال خفيف تشخيص داده شود ميتواند تحت‌نظر پزشک وضع حمل طبيعي داشته باشد اما اگر زني داراي افتادگی دهانه ميترال درجه ۲ يا بالاتر باشد و دچار مشكلات سلامتي ناشي از این عارضه شود، معمولاً نياز است تا مدتي در بخش قلب و عروق بستري شود. اگر حاملگی حفظ شود، معمولاً زايمان اندكي زودتر و با روش سزارين انجام مي‌گيرد.
كارهاي قبل از بارداري
در صورتی که قصد بارداري داريد و از طرفي مي‌خواهيد وضع حمل طبيعي داشته باشيد، لازم است قبل از اقدام به بارداري يك سري اقدامات انجام دهيد. اينكه شما از وجود این عارضه قلبی در خودآگاه باشيد، كار را ساده ميكند و به اين ترتيب فرآیند زایمان طبیعی با وجود پرولاپس دریچه میترال ممكن است، آسان‌تر شود. چرا كه مشكل تازهاي به مشكلات شما افزوده نشده است. بارداري در بهترين حالت خود اگر در سلامت كامل هم طي شود، باز هم داراي مسائلي خواهد بود كه همه ابعاد وجودي يك زن از فيزيكي و شيمیايي را تحت الشعاع خود قرار مي‌دهد، بنابراين آگاهي و اشراف داشتن به مسائل مختلف بدن قبل از بارداري ميتواند مسير را هموار كند. قبل از بارداري اقدامات زير را انجام دهيد:
- يك پزشك متخصص قلب وضعيت شما را به طور كامل بررسي كند.
- چكاپ‌هاي كامل قلب و عروق نظير اكوي قلب را انجام دهيد و چنانچه قرص يا دارويي مصرف ميكنيد به طور دقيق به مصرف قرص و داروي خود ادامه دهيد.
- يقين كنيد كه پزشك قلب به شما مجوز بارداري مي‌دهد و سلامت شما با بارداري تهديد نميشود.
- با متخصص زنان و قلب در خصوص قصد خود براي بارداري تبادل نظر كنيد.
- اگر پزشك متخصص قلب به شما مجوز بارداري داد جاي هيچ نگراني وجود ندارد و مشكل خاصي هم به وجود نمي‌آيد. فقط کافی است زير نظر پزشك دوران بارداري خود را با آرامش و با كمترين اضطراب طي كنيد.
بررسی تأثیر افتادگی دریچه میترال بر زایمان طبیعی
نتايج يك تحقيق منتشر شده در خصوص تأثیر افتادگی دریچه میترال بر زایمان طبیعی در کتابخانه ملی پزشکی آمريكا بسیار جالب توجه است. در اين مطالعه محققان ۳۰ زن باردار با ميانگين ۲۷ تا ۳۲.۵ سال را كه پرولاپس دهانه ميترال خفيف آنها توسط اكوكارديوگرافي تأیید شده بود، بدون اعلام به آنها مورد مطالعه قرار دادند. هدف اين بود ببينيد كه افتادگی دهانه ميترال يك موضوع نگران کننده براي بارداري معمولي محسوب ميشود يا خير؟ محققان در اين مطالعه زنان باردار را طي ۹ ماه در حال استراحت و فعاليت بر اساس سن، وزن، قد، زايمان قبلي و چند مورد ديگر از جمله جنسیت، قد، وزن و بلوغ نوزاد مورد بررسي قرار دادند.
تنها ۸ مورد شكايات در خصوص تپش قلب در طول ۹ ماه بارداري از اين ۳۰ زن ثبت شد كه این آمار در زنان سالم هم پدیده‌ای طبيعي محسوب ميشود. محققان به اين نتيجه رسيدند كه افتادگی دهانه ميترال قلب و وضع حمل طبيعي تا زماني كه مشكل ديگری در كار نباشد و پرولاپس خفيف باشد، اصلاً مشكل محسوب نميشود.
با وجود افتادگی دريچه ميترال زايمان طبيعی كار سختي نيست
در بيماران قلبي زايمان سزارين مطمئن‌تر است اما زايمان طبيعي در صورت ابتلا به افتادگی دريچه ميترال هم كار سختي نيست به شرط آنكه افتادگی دهانه ميترال خفيف باشد و منجر به بيماري ديگري نشده باشد. قلب انسان، اندامی شگفت‌انگیز و پیچیده است که به طور هوشمندانه جریان خون ورودی و خروجی را مدیریت می‌کند. این فرآیند بر اساس وضعیت اکسیژن‌دار یا فاقد اکسیژن بودن خون از طریق دو محفظه مجزا صورت می‌گیرد و بدین ترتیب عملکرد حیاتی بدن را تضمین می‌کند.
از طرفي بارداري نيز پديدهاي بسيار شگفت است كه فشار مضاعفي به بدن زن باردار وارد ميكند. در زنان سالم معمولاً بعد از زايمان كمتر عارضه‌اي از بارداري بر جاي ميماند، اما اين احتمال هست كه اگر زني مبتلا به افتادگی دهانه ميترال باشد وضع حمل طبيعي در او عوارضي بر جاي گذارد. به همین دلیل توصیه میکنیم قبل از بارداري و حين طي دوران بارداري با پزشك زنان و قلب مشورت كنيد و توصيه‌هاي پزشكان را به‌صورت جدي دنبال كنيد.
سخن پايانی
در این مقاله درک کردیم که افتادگي دريچه ميترال و زايمان طبيعي چگونه بر هم اثر می‌گذارند؟ در مجموع ميتوان گفت افتادگی دهانه ميترال اغلب بي‌خطر يا حداقل كم‌خطر است و باعث نميشود كه اميد به زندگي كاهش يابد، زيرا اساساً بيماري‌هايی پرخطر محسوب ميشوند كه باعث كاهش اميد به زندگي شوند. در پرولاپس دهانه ميترال داشتن زندگي سالم و انجام ورزش مناسب و تحت نظر پزشك بودن براي چكاپ ميتواند تا پايان عمر تضمین کننده سلامت فرد باشد. بنابراین می‌توان گفت در پزشكي مفهومي به‌عنوان نارسايي جزئي يا كلي دهانه ميترال نداريم و اينكه شما قادر به وضع حمل طبيعي هستيد يا بايد سزارين بشويد کاملاً بستگي به نظر پزشكتان دارد. به شما پیشنهاد میکنیم برای تعیین این موضوع به بخش دریافت نوبت سایت مراجعه کنید، تا در اولین فرصت یکی از پزشکان حاذق ما شما را ویزیت نمایند. برای آغاز یک تجربه درمانی مطمئن و سریع، همین حالا وقت ملاقات خود را رزرو کنید و از مشاوره حرفه‌ای و دقیق تیم متخصص ما بهره‌مند شوید.
