ما در این مقاله قصد داریم نحوه ی ایجاد ضربان قلب را توضیح داده وبا رنج طبیعی و نحوه ی گرفتن آن آشنا شویم.
ضربان قلب یک عملیات دو قسمتی می باشد که مدت زمان این عملیات در حدود یک ثانیه است.
این دو مرحله به شرح زیر می باشد:
1.پس از آنکه خون داخل دهلیز راست و چپ جمع شد، ضربان ساز طبیعی قلب سیگنالی را جهت منقبض شدن دهلیز ارسال میکند. این انقباض خون را از طریق دریچه های تریکوسپید و میترال به داخل بطن راست و چپ منتقل می کند.
به این بخش دیاستول میگویند.
2.مرحله ی دوم پمپاژ جهت ایجاد ضربان قلب ، زمانی شروع می شود که بطن های راست و چپ پر از خون شوند.
حال بازهم ضربان ساز طبیعی قلب ، سیگنالی را یه سمت بطن ها ارسال کزده و سبب انقباض آنها می شود.به این قسمت سیستول گفته می شود.
در این هنگام دریچه های تریکوسپید و میترال جهت جلوگیری از بازگشت خون بسته شده و دریچه های ریوی و آئورت باز می شوند در حالی که خون برای برداشت اکسیژن از بطن راست به ریه ها فرو می رود ، خون غنی از اکسیژن از بطن چپ به قلب و سایر قسمت های بدن جریان می یابد.
پس از حرکت خون به درون شریان ریوی و آئورت ، بطنها شل می شوند و دریچه های ریوی و آئورت بسته می شوند.
فشار کمتر در بطن ها باعث می شود دریچه های تریکوسپید و میترال باز شوند و این چرخه دوباره شروع می شود.
دو مرحله ی گفته شده موجب ایجاد ضربان قلب می شوند. درشرایط مختلف میزان ضربان قلب متفاوت می شود.
مثلا درهنگام وزرش و انجام فعالیت های بدنی افزایش یافته و در زمان استراحت کاهش می یابد.
این دو مرحله به شرح زیر می باشد:
1.پس از آنکه خون داخل دهلیز راست و چپ جمع شد، ضربان ساز طبیعی قلب سیگنالی را جهت منقبض شدن دهلیز ارسال میکند.
این انقباض خون را از طریق دریچه های تریکوسپید و میترال به داخل بطن راست و چپ منتقل می کند.
به این بخش دیاستول میگویند.
2.مرحله ی دوم پمپاژ جهت ایجاد ضربان قلب ، زمانی شروع می شود که بطن های راست و چپ پر از خون شوند.
حال بازهم ضربان ساز طبیعی قلب ، سیگنالی را یه سمت بطن ها ارسال کزده و سبب انقباض آنها می شود.به این قسمت سیستول گفته می شود.
در این هنگام دریچه های تریکوسپید و میترال جهت جلوگیری از بازگشت خون بسته شده و دریچه های ریوی و آئورت باز می شوند در حالی که خون برای برداشت اکسیژن از بطن راست به ریه ها فرو می رود ، خون غنی از اکسیژن از بطن چپ به قلب و سایر قسمت های بدن جریان می یابد.
پس از حرکت خون به درون شریان ریوی و آئورت ، بطنها شل می شوند و دریچه های ریوی و آئورت بسته می شوند.
فشار کمتر در بطن ها باعث می شود دریچه های تریکوسپید و میترال باز شوند و این چرخه دوباره شروع می شود.
دو مرحله ی گفته شده موجب ایجاد ضربان قلب می شوند. در شرایط مختلف میزان ضربان قلب متفاوت می شود .مثلا درهنگام وزرش و انجام فعالیت های بدنی افزایش یافته و در زمان استراحت کاهش می یابد.
قلب ما به طور طبیعی و در زمان استراحت برای کودکان در سن 6 تا 15 سال ، حدود ۷۰تا۱۰۰بار در دقیقه و برای بزرگسالان حدود 60 تا 100 بار در دقیقه میتپد.
اگر رنج ضربان ما،از این بازه بیشتر و یا کمتر باشد نمیتواند به طور قطعی نمایانگر بیماری قلبی باشد.
زیرا این رنج به عواملی مانند سن ، اندازه بدن ، شرایط قلب ، موقعیت شخص ، استفاده از دارو و میزان دمای هوا و…. بستگی دارد و اگر تغییر در این رنج ماندگار بوده و همراه با علائمی نظیر سر درد ،حالت تهوع و سرگیجه و… باشد نگران کننده می شود.
ابتلا به بیماری های قلبی ،انجام فعالیت های بدنی شدید،استرس و اضطراب،فشارهای عصبی و افزایش سن موجب تعییر نامناسب آن می شود.
احساسات ما تاثیر بسیار زیادی بر روی رنج آن دارد .به طور مثال در هنگام ترسیدن و یا هیجان زده شدن رنج آن بالاتر می رود.
حال چگونه میتوان مقدار ضربان قلب را تشخیص داد؟
آسان ترین راه برای اندازه گیری ، آن است که دو انگشت را به مدت یک دقیقه و به آرامی بر روی نبض مچ دست، داخل یک آرنج، بالای پا، گردن قرار داده و هر بار با احساس ضربان یک بار بشمارید .
در پایان یک دقیقه عدد به دست آمده ضربان قلب می باشد. همچنین می توانید عملیات فوق را به مدت 20 ثانیه انجام داده و آن را در سه ضرب کنید.