آشنایی با عوارض افتادگی دریچه ی میترال

شاید وقتی صحبت از مشکلات قلبی مانند افتادگی دریچه ناحیه میترال می‌شود، برای شما بسیار استرس‌آور باشد. خبر خوش اینکه، افتادگی کانال میترال یک بیماری کم‌خطر است ولی مانند هر بیماری دیگر عوارض و مشکلات مربوط به خود را دارد.

در این بیماری دریچه قسمت میترال قلب به طور نامنظم به سمت بطن راست قلب تپش می‌‌زند و از جای خود عقب می‌‌افتد. این بیماری می‌تواند در برخی از افراد علایم ناخوشایندی را ایجاد کند. برای آشنایی بیشتر با عوارض افتادگی دریچه ی میترال و روش‌های درمانی آن به کمک فوق تخصص جراحی دریچه قلب، همراه ما شوید.

شایع ترین عوارض افتادگی دریچه ی میترال

قبل از این که بدانید عوارض افتادگی میترال چیست، بهتر است با وظیفه دریچه قسمت میترال آشنا شوید. یکی از دریچه‌های موجود در قلب، دریچه قسمت میترال است که جایگاه آن در بین دهلیز و بطن چپ قرار گرفته است. این دریچه دوبخشی وظیفه ارسال جریان خون از دهلیز چپ به بطن چپ را بر عهده دارد.

در حالتی که این دریچه، برگشت بیش از حدی به دهلیز چپ داشته باشد، نمی‌تواند عملکرد مناسبی از خود نشان دهد. این مشکل باعث علایمی مثل تپش قلب می‌شود و در مواردی بزرگ‌شدن قلب را به همراه دارد. در اصطلاح پزشکی به این اتفاق افتادگی کانال میترال می‌گویند.

از عارضه های افتادگی دریچه ی میترال می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• بروز علائم ناشی از کاهش جریان خون

یکی از عوارض افتادگی درگاه میترال، کاهش جریان خون از طریق دریچه قسمت میترال به کل بدن است. این کاهش می‌تواند باعث بروز علائمی مثل ضعف، خستگی، تنگی نفس، تپش قلب و سرگیجه شود.

• بروز بیماری‌های قلبی دیگر

وجود افتادگی ناحیه میترال می‌تواند باعث بروز بیماری‌های قلبی دیگر مثل، نارسایی قلبی و آریتمی‌‌های قلبی شود.

• عفونت

از عارضه های افتادگی دریچه ی میترال درصورتی‌که مزمن باشد، عفونت کانال میترال است. این عفونت با علائمی مثل تب، درد و حساسیت در قفسه سینه بروز می‌کند.

• پرش خون

در برخی موارد، افتادگی کانال میترال باعث پرش خون از طریق دریچه به سایر اعضای بدن می‌شود. این اتفاق منجر به ایجاد خونریزی‌های داخلی یا خارجی می‌شود و می‌تواند عواقب ناهنجاری را به دنبال داشته باشد.

• انسداد جریان خون

متأسفانه، در برخی موارد عوارض افتادگی در دریچه ی میترال آن چنان هم ساده نیستند؛ گاهی این افتادگی ممکن است باعث انسداد جریان خون شود که می‌تواند علائمی مانند درد قفسه سینه، ضعف و تنگی نفس را به همراه داشته باشد.

 

در موارد حاد، امکان بستری بیمار بسیار زیاد است و گاهی نیاز است که وی در بخش مراقبت‌های ویژه بستری شود و تحت‌نظر باشد.

 

عوارض افتادگی دریچه ی میترال در چه افرادی بیشتر به چشم می خورد

حال که متوجه شدید عوارض افتادگی کانال میترال چیست، باید بدانید چه کسانی بیشتر در معرض مبتلا شدن به این بیماری هستند؟ در جواب باید گفت در بسیاری موارد این بیماری مادرزادی است. اکثر مبتلایان، نوزادانی هستند که به دلیل موروثی بودن این بیماری، دچار آن شده‌اند.

اگر چه دانشمندان علم پزشکی تاکنون نتوانسته‌اند علت دقیق این بیماری را کشف کنند، اما مشخص شده است که احتمال بروز آن در بعضی از اشخاص بیشتر است.

در لیستی که در ادامه به آن می‌پردازیم احتمال ابتلا بالاتر از سایر افراد برآورد شده است

• ظهور این بیماری در اشخاص بالای 60 سال رایج است.
• افرادی که درگذشته به تب روماتیسم مبتلا شده‌اند، احتمال مبتلا شدن به افتادگی در دریچه ناحیه میترال در آن‌ها بیشتر است. البته الزاماً همه افراد مبتلا به تب روماتیسم به این بیماری دچار نمی‌شوند.
• اشخاصی که با اختلالات بافت هم‌بند، مانند سندرم اهلرز دانلودس یا سندرم مارفان متولد به دنیا آمده‌اند.
• افراد مبتلا به بیماری‌های تیروئیدی مثل گریوز، بیشتر در معرض ابتلا به افتادگی کانال میترال هستند.
• افرادی که دچار بیماری انحنا در ستون فقرات مثل اسکولیوز هستند، بیشتر به این بیماری مبتلا می‌شوند.

 

عوارض افتادگی دریچه ی میترال در زمان بارداری

متأسفانه، خیلی‌ها نمی‌دانند، بیماری پرولاپس کانال میترال چه عوارضی دارد. البته این اتفاق تا زمانی که علایم چندانی در بیمار وجود نداشته باشد، بی‌خطر است.

اما برخی شرایط خاص مثل بارداری می‌تواند عوارض این بیماری را به‌طورجدی افزایش دهد. در دوران بارداری به دلیل تغییرات فیزیولوژیکی بدن زن باردار، عارضه های افتادگی در دریچه ی میترال بسیار تشدید می‌شود. این عوارض گاهی فرد را به بیمارستان می‌کشاند و در برخی شرایط تشخیص پزشک معالج، ختم بارداری است.

چند نمونه از عوارض پرولاپس کانال میترال قلب که در بانوان در بارداری تجربه می‌کنند عبارت‌اند از:

• ضربان قلب نامنظم

در این حالت زن باردار احساس ضربان قلب نامنظم، پرش قلبی یا احساس سرفه‌ای قلبی دارد که می‌تواند برای وی بسیار دردناک باشد.

• خستگی و ضعف عمومی

از دیگر عارضه های افتادگی دریچه ی میترال در زمان بارداری، افزایش خستگی و کاهش تحمل فعالیت‌های روزمره است.

• سرگیجه و افتادگی فشارخون

این اتفاق ممکن است به دلیل نشتی دریچه منطقه میترال و کاهش عملکرد قلبی بر روی جریان خون در مغز باشد.

این حالت چنانچه در دفعات مکرر اتفاق افتد، فرد را به بیمارستان می‌کشاند. افتادن بیش از حد فشارخون می‌تواند فرد را به کام مرگ بکشاند. در این شرایط بیمار باید به طور مداوم تحت‌نظر پزشکان متخصص باشد.

• احساس تپش قلب

اگر چه زن باردار در حالت عادی بدون داشتن این بیماری هم دچار تپش قلب خواهد شد، اما تشدید عارضه های افتادگی در دریچه ی میترال می‌تواند باعث علائم تپش قلبی مثل لرزش فراوان در ناحیه قفسه سینه شود، به‌طوری‌که فرد را از انجام کارهای روزمره عادی باز دارد.

در این مواقع نمی‌توان بی‌تفاوت از این موضوع گذر کرد و مادر باید حتماً تحت‌نظر پزشک معالج قرار گیرد.

اگر شما مشکوک به وجود پرولاپس دریچه منطقه میترال در هنگام بارداری هستید یا علائمی را تجربه می‌کنید، بهتر است با پزشک خود مشورت کنید. پزشک شما می‌تواند با انجام ارزیابی‌های لازم، تشخیص دقیق بدهد و در صورت لزوم برنامه درمانی مناسب را پیشنهاد دهد.

 

عوارض افتادگی دریچه ی میترال در زنان

همان‌طور که پیش‌تر هم گفته شد، پرولاپس دریچه قسمت میترال یک حالت است که در آن کانال میترال قلب که باید به‌خوبی باز و بسته شود، به‌صورت ناصحیح به بازوی چپ قلب منتقل می‌شود. این حالت متأسفانه در زنان بیشتر از مردان است و می‌تواند منجر به عوارضی در آن‌ها شود.

در زیر به برخی از این عوارض اشاره شده است:

• آریتمی

بانوان مبتلا به این حالت ممکن است با ضربان خفیف قلب (برادیکاردی) یا ضربان سریع قلب (تاکی‌کاردی) مواجه شوند.

• علائم قلبی

بانوان مبتلا به پرولاپس کانال میترال ممکن است علائمی مانند درد قفسه سینه، تپش قلب، عدم توانایی تحمل فعالیت‌های ورزشی یا ضعف عمومی را تجربه کنند.

• بروز اختلالات روانی

عارضه های افتادگی در دریچه ی میترال نه‌تنها به جسم آسیب می‌زند؛ بلکه می‌تواند باعث بروز اختلالات روانی مثل اضطراب، افسردگی و سایر موارد دیگر شود.

• مشکلات موروثی

پرولاپس کانال میترال می‌تواند به‌صورت موروثی باشد و به همراه سایر عوارض قلبی یا عروقی در خانواده تکرار شود؛ بنابراین اگر یکی از اعضای درجه یک شما منجر به چنین بیماری است، شما نیز از عوارض آن در امان نخواهید بود.

• عوامل خطر برای بارداری

در برخی موارد، عارضه های افتادگی در دریچه ی میترال می‌تواند بارداری را با پیچیدگی‌های بسیاری همراه کند. در این موارد ممکن است نیاز به مراقبت‌های ویژه جهت کنترل علائم قلبی و فشارخون در مادر و جنین باشد.

در مواردی هم امکان سقط‌جنین و ختم بارداری وجود دارد، بنابراین اگر به این بیماری مبتلا هستید، قبل از بارداری با پزشک مشورت کنید. شاید او به شما پیشنهاد دهد که اصلاً باردار نشوید یا در صورت مساعد بودن شرایط، بارداری را با مراقبت‌های ویژه دنبال کنید.

درهرصورت، برای تشخیص دقیق و درمان مناسب پرولاپس کانال میترال، بهتر است با یک پزشک متخصص قلب و عروق مشاوره کنید. پزشک می‌تواند بر اساس علائم و نتایج آزمایش‌های تشخیصی، به شما راهنمایی درمانی صحیح را ارائه دهد.

 

مهم‌ترین علائم در بیماری پرولاپس دریچه ناحیه میترال

اگر می‌دانید افتادگی دریچه ناحیه میترال قلب چه عوارضی دارد، اما به آن بی‌توجه هستید، باید گفت که به علایم جدی‌تری دچار خواهید شد. از جمله مهم‌ترین این علایم می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• اختلالات ریتم قلب
• سندرم ترومبوآمبولیک
• التهاب میوکارد
• سکته مغزی ایسکمیک

عوارض افتادگی دریچه ی میترال در کودکان و نوجوانان چیست

در این مطلب گفته شد که بیماری افتادگی در دریچه ناحیه میترال در بسیاری مواقع بی‌نشانه است و شاید برای بیمار مشکلی را ایجاد نکند. اگر این بیماری در کودکان و نوجوانان جدی باشد، خودش را با عارضه های افتادگی دریچه ی میترال که پیش‌تر گفتیم، نشان می‌دهد.

در غیر این صورت تنها پزشک متخصص قلب و عروق می‌تواند این بیماری را در کودکان و نوجوانان کم‌سن‌وسال تشخیص دهد.اگر ندانید افتادگی در دریچه ناحیه میترال قلب چه عوارضی دارد، به‌هیچ‌عنوان نمی‌توانید این بیماری را در دلبندتان تشخیص دهید

 زمانی که پزشک کودک شما را مورد معاینه قرار می‌دهد، اگر صدایی شبیه کلیک را در ضربان قلب او بشنود یا صدای سوفل قلبی که در اثر نشت خون در قلب ایجاد شده را بشنود، احتمالاً به شما خواهد گفت که فرزندتان به این بیماری دچار است.

در زیر به برخی از عارضه های افتادگی در دریچه ی میترال که ممکن است برای کودک پیش آید، اشاره می‌کنیم. آن‌ها را جدی بگیرید. مطمئناً تشخیص این بیماری در مراحل اولیه و سنین پایین، درمان بسیار سریع‌تری نسبت به بزرگسالان دارد. این علایم عبارت‌اند از:

• احساس سرگیجه به‌دفعات مکرر
• احساس اضطراب به حدی که قابل‌کنترل نباشد
• خستگی بیش از حد به طور مکرر
• کم‌آوردن نفس در هنگام ورزش یا بازی
• تپش قلب شدید به طور مکرر
• درد قفسه سینه به طور مکرر
• حملات غش به طور مکرر

 

خطرات و عوارض افتادگی دریچه ی میترال

عارضه های افتادگی در دریچه ی میترال در بعضی موارد به‌عنوان یک وضعیت پزشکی جدی شناخته می‌شود که نیاز به بررسی و درمان فوری دارد. این عدم توانایی در جداکردن صحیح دو بخش اصلی قلب، می‌تواند خطرات ناگواری را به وجود آورد.

از جمله این خطرات که بسیار باید آن را جدی گرفت، شامل موارد زیر است:

• نارسایی قلبی

افتادگی دریچه ناحیه میترال می‌تواند باعث نارسایی قلبی شود‌‌‌‌؛ این به معنای ضعف عملکرد قلب در پمپاژ خون است و می‌تواند منجر به تنگی نفس شدید و ورم زیاد در سایر اندام‌های بدن شود.

• عدم توانایی جداسازی کامل بخش‌های قلب

اگر دریچه حاشیه میترال به طور کامل نتواند بطن چپ و اذینه چپ را از هم جدا کند، ممکن است به شکلی نامتعادل باعث بار اضافی روی بخش‌های دیگر قلب شود و عملکرد قلب را تحت‌تأثیر قرار دهد.

• عفونت

از جدی‌ترین عارضه های افتادگی در دریچه ی میترال عفونت است؛ عفونت دریچه منطقه میترال اگر در حد کم باشد با تجویز آنتی‌بیوتیک قابل‌درمان است. در صورتی که عفونت زیاد باشد، باید سریعاً آن را مورد عمل جراحی قرارداد. این عفونت می‌تواند سایر اندام‌های دیگر بدن را نیز درگیر کند و مشکلات بسیار جدی‌تری ایجاد کند.

• تشکیل خونریزی

همان‌طور که پیش‌تر هم گفته شد، افتادگی بیش از حد دریچه کنار میترال می‌تواند باعث خونریزی‌های داخلی و خارجی شود. این خونریزی باعث می‌شود فرد میزان زیادی از خون بدنش را از دست بدهد. پس اگر خودتان یا اطرافیانتان به عارضه های افتادگی در دریچه ی میترال مبتلا هستید، حتماً تحت‌نظر پزشک باشید تا از خطرات آن در امان باشید.

• سکته مغزی

عوارض شل شدگی دریچه ی میترال ممکن است منجر به خطر جدی سکته مغزی شود؛ خون‌رسانی ناکافی به مغز می‌تواند باعث آسیب به بافت مغزی شود.

مهم است که افراد مبتلا به افتادگی ناحیه میترال هرگونه علامت مشکوک را به پزشک خود گزارش دهند. با مراجعه به پزشک متخصص بیماری‌شان بررسی می‌شود و تشخیص صحیح صورت می‌گیرد. مطابق نظر پزشک معالج، در صورت لزوم درمان مناسب انجام می‌شود.

 

مراقبت های ویژه برای افتادگی دریچه ناحیه میترال

بیماری افتادگی دریچه ناحیه میترال ، در اکثر موارد مادرزادی است. تقریباً خیلی از افرادی که با این بیماری دست‌وپنجه نرم می‌کنند، آگاه هستند که افتادگی در دریچه میترال قلب چه عوارضی دارد، اما متأسفانه نمی‌توان اقدامات پیشگیرانه‌ای برای جلوگیری از مبتلا شدن به آن انجام داد.

با رعایت برخی مراقبت‌های خاص می‌توان، عارضه های افتادگی دریچه ی میترال را تا حدود زیادی کاهش داد. این مراقبت‌ها عبارت‌اند از:

• نوشیدن آب به میزان فراوان
• ممنوعیت استفاده از سیگار و دخانیات
• خواب کافی و به‌موقع
• مصرف به‌موقع داروهای تجویزی پزشک
• کاهش مصرف خوردنی‌های کافئین‌دار
• مصرف غذاهای سالم بدون چربی
• انجام ورزش‌های سبک به‌صورت روزانه
• کاهش مصرف انواع گوشت‌ها به‌خصوص گوشت قرمز

چه ورزش‌هایی می‌تواند عوارض افتادگی دریچه ی میترال را کاهش دهد

خیلی از افرادی که به افتادگی میترال مبتلا هستند، در هنگام مراجعه برای چکاپ، پزشک علاوه بر این که به آن‌ها توصیه می‌کند که داروهایشان را سروقت و به‌درستی استفاده کنند، از آن‌ها می‌خواهد که در حد توانشان ورزش‌هایی را انجام دهند. سؤالی که خیلی از بیماران می‌پرسند این است که چه ورزش‌هایی برای آنان مناسب است؟ در جواب باید گفت، انجام ورزش‌های هوازی مناسب است. این ورزش‌ها دوچرخه‌سواری، پیاده‌روی با سرعت متوسط به مدت 30 دقیقه در روز، دویدن سبک و ورزش شنا هستند.

 

آزمایش های تشخیص بیماری پرولاپس دریچه قسمت میترال

معمولاً افرادی که دچار عارضه های افتادگی در دریچه ی میترال هستند، به پزشک متخصص قلب و عروق مراجعه می‌کنند تا بیماری آن‌ها به‌درستی تشخیص داده شود. الزاماً همه علایم افتادگی دریچه ناحیه میترال نشان از وجود این بیماری در یک شخص نیست.

بهتر است بیمار مبتلا تحت معالجه قرار گیرد تا علت بیماری وی پیشروی نداشته باشد. به‌عنوان تشخیص اولیه، متخصص قلب و عروق، به بررسی سابقه بیمار می‌پردازد. پزشک به صحبت‌های شخص گوش می‌دهد و برای او آزمایش‌های تشخیصی زیر را توصیه می‌کند.

• نوار قلب
• اکوکاردیوگرافی
• سی‌تی‌اسکن قفسه سینه
• سایر آزمایش‌ها مثل آزمایش خون و موارد دیگر

 

شیوه های درمان عوارض افتادگی دریچه ی میترال

پیش‌تر گفتیم که بیماری پرولاپس دریچه چه عوارضی دارد، اما نکته مهم در این زمینه درمان آن است. پزشک برحسب معاینات و آزمایش‌های، روش درمان مناسب را برای بیمار تجویز می‌کند. برخی از روش‌های درمان عبارت‌اند از:

• قرص برای کم‌کردن عارضه ی افتادگی در دریچه ی میترال
• آسپرین: این دارو امکان لخته‌شدن خون در بدن شخص را کاهش می‌دهد.
• مسدودکننده‌های بتا: ضربان نامنظم قلب را درمان می‌کند.
• دیورتیک‌ها: مایع اضافی داخل ریه‌ها را خارج می‌کند.
• وازودیلاتورها: رگ‌های خونی را گشاد می‌کند.
• تغییر سبک زندگی

اصلاح عادات زندگی می‌تواند در بهبود عارضه های افتادگی دریچه ی میترال مؤثر باشد. به‌عنوان‌مثال، اجتناب از مواد محرک مانند قهوه، چای و الکل، کاهش استرس، انجام ورزش‌های منظم و کنترل فشارخون نه‌تنها علایم را بهبود بخشیده؛ بلکه به بازگشت به روند عادی زندگی کمک می‌کند.

• جراحی

در مواردی که پرولاپس دریچه با علائم شدید و تأثیر منفی بر عملکرد قلب وجود دارد، ممکن است جراحی لازم باشد. در جراحی پرولاپس دریچه در میترال، دو شیوه جراحی استفاده می‌شود:

• روش باز: بخشی از بافت پرولاپس در جراحی باز بریده می‌شود.
• روش بسته: دریچه به کمک بعضی دستگاه‌های خاص تقویت می‌شود.

 

سخن پایانی

ما در این بخش عوارض افتادگی دریچه ی میترال را برای شما شرح داده و گفتیم دریچه میترال یکی از دریچه‌های موجود در قلب است که وظیفه ارسال جریان خون از دهلیز چپ به بطن چپ را دارد.

اما در برخی اشخاص، این دریچه کارش را به‌درستی انجام نمی‌دهد و برگشت بیش از حد خون را به دهلیز چپ دارد. این مشکل با نام پزشکی، افتادگی دریچه قسمت میترال معروف است که در برخی افراد باعث ایجاد عوارض ناخوشایند می‌شود.

 عوارض افتادگی در دریچه ی میترال عبارت‌اند از کاهش جریان خون در بدن (ضربان قلب نامنظم، تپش قلب، سرگیجه، افت فشارخون)، بروز بیماری‌های قلبی (نارسایی و آریتمی‌های قلبی)، عفونت و انسداد جریان خون

که درمان این بیماری می‌تواند با استفاده از داروهای تجویزی توسط پزشک، تغییر سبک زندگی (ورزش و رژیم غذایی)، عمل جراحی و… انجام گیرد.