پرولاپس دریچه میترال و تپش قلب یک بیماری شایع و کم‌خطر است که مشکل خاصی برای مبتلایان ایجاد نمی‌کند؛ اما برای توضیح بیشتر باید بگوییم که در یک قلب سالم، خون از دهانه دو قسمتی (لتی) وارد بطن چپ می‌شود؛ اما در صورت بروز پرولاپس دهانه میترال، این جریان مختل می‌شود. در قسمت چپ قلب دو حفره به نام دهلیز و بطن چپ وجود دارد که دریچه دو لتی بین این دو قرار گرفته است. از آنجایی که افتادگی دریچه میترال و تپش قلب امروزه افراد زیادی را به خود درگیر کرده است؛ به همین دلیل برای بررسی بیشتر عارضه پرولاپس دریچه میترال و تپش قلب و معرفی فوق تخصص جراحی دریچه قلب تا انتهای این مقاله با ما همراه باشید.
فهرست مطالب
درباره افتادگی دریچه میترال و تپش قلب (MVP) چه می‌دانید؟
بر اثر عارضه پرولاپس دهانه میترال، این دریچه به سمت دهلیز چپ خم می‌شود و به سندرم دریچه فلاپی نیز شناخته می‌شود. فلاپی از بسته شدن دریچه از اندازه مناسب جلوگیری می‌کند. از آنجا که این عارضه معمولاً هیچ علامتی ندارد، افراد متوجه آن نمی‌شوند. این نارسایی سبب می‌شود خون به روش اشتباه از دریچه نشت کند و در صورتی که نشت شدید باشد انجام عمل جراحی توصیه می‌شود. دهلیز چپ و بطن چپ وظیفه جمع‌آوری خون از ریه‌ها و پمپاژ آن به بدن را بر عهده دارند. پرولاپس دهانه میترال با معاینه فیزیکی و گوش دادن به صدای قلب تشخیص داده می‌شود.
معاینه فیزیکی
متخصص قلب با گوش دادن به صدای قلب متوجه وجود مشکلات قلب می‌شود. در زمان معاینه پزشک سابقه پزشکی و خانوادگی بیمار را نیز بررسی می‌کند و در صورت مشکوک بودن پرولاپس دهانه دو لتی آزمایش‌های تشخیصی دقیق‌تر تجویز می‌شود. بسیاری از بیماران دارای نوع خفیف پرولاپس دریچه میترال و تپش قلب‌اند و به درمان دارویی یا سایر روش‌های درمانی نیاز ندارند. پزشک در موارد خفیف این عارضه استفاده از بتا بلوکرها را برای مدیریت علائم توصیه می‌کند. در صورت ابتلا به فیبریلاسیون دهلیزی یا داشتن سابقه سکته، ممکن است برای بیمار مصرف داروهای ضد انعقاد تجویز شود.
تعمیر دریچه دو لتی: جراح متخصص برای بهبود عملکرد طبیعی قلب جراحی تعمیر دریچه قلب را انجام می‌دهد. این عمل سبب می‌شود دریچه قلب تعویض نشود و از برخی خطرات جلوگیری شود.
تعویض دریچه دو لتی: برای برخی بیماران، انجام این روش تنها گزینه درمانی است. جراح نوع دریچه را به بیمار اطلاع می‌دهد.
روش ترمیم و جایگزینی معمولاً با جراحی سنتی انجام می‌شود؛ اما روش‌های کم تهاجمی دیگری نیز در این زمینه وجود دارند. انتخاب روش درمانی به سن بیمار و وضعیت سلامت او بستگی دارد.
پرولاپس دریچه میترال و تپش قلب
معمولاً بروز عارضه پرولاپس دهانه دو لتی با ضربان زیاد قلب همراه است و افراد مبتلا به این عارضه، با انجام کمی فعالیت بدنی دچار درد و ضربان زیاد قلب می‌شوند. مصرف کافئین، کوکائین، داروهای کاهش اشتها، افدرین یا سایر داروهای تقویت‌کننده دستگاه سمپاتیک، دکونژستان‌ها، آمفتامین‌ها و سیگار سبب ایجاد ضربان بالای قلب می‌شوند.
افراد مبتلا به ضربان بالای قلب باید به پزشک متخصص قلب و عروق مراجعه کنند. پزشک متخصص پس از معاینات با استفاده از نوار قلب، علت ضربان زیاد قلب را تشخیص می‌دهد. در برخی موارد آزمایش‌های تشخیصی برای بررسی بیماری‌های زمینه‌ای تجویز می‌شوند. در صورتی که علت پرولاپس دهانه دو لتی تشخیص داده نشود، دستگاهی به نام هولترمونیتور یا نوار قلب متحرک به فرد متصل و در طول یک روز نوار قلب مداوم از بیمار گرفته می‌شود.
در این مدت در صورتی که بیمار به ضربان زیاد قلب دچار شود با گرفتن نوار قلب از بیمار نوع آریتمی قلب تعیین می‌شود؛ همچنین می‌توان با استفاده از تست ورزش، آریتمی‌های خطرناک را بررسی کرد تا پزشک مطمئن شود که فعالیت شدید، علت بروز آریتمی خطرناک نیست. تشخیص درست در انتخاب شیوه درمانی مناسب نقش به سزایی دارد؛ بنابراین انتخاب متخصص قلب و عروق با تجربه در بهبودی بیمار نقش زیادی دارد.
درمان پرولاپس دهانه دو لتی با حذف عامل به‌وجودآورنده (دارو، کافئین و الکل) و درمان بیماری‌های همراه (پرکاری تیروئید، کاهش قند خون، یائسگی و اضطراب) و درمان آریتمی خاص صورت می‌گیرد. معمولاً با رعایت شیوه زندگی مناسب و تغذیه، دوری از استرس و هیجانات ضربان زیاد قلب فرد بهبود می‌یابد. برای بهبود آریتمی، معمولاً مانورهای واگی توسط پزشک انجام می‌شود که بر اثر تحریک عصب واگ با استفاده از ماساژ ناحیه کاروتید گردن، حبس نفس برای مدت کوتاه، نیشگون گرفتن از پوست بازو، زدن آب سرد به صورت یا دوش سرد سبب بازگشت ضربان بالای قلب در بعضی از آریتمی‌ها می‌شوند.
در صورت تکرار حمله تند ضربانی، ممکن است یک یا چند دارو برای کنترل ضربان قلب و درمان پرولاپس توسط متخصص قلب توصیه شود. در مواردی که ضربان زیاد قلب به دلیل آریتمی قلبی ایجاد شود مصرف داروهای دیگوکسین، مسدودکننده‌های کانال کلسیم، لینکدین و داروهای ضد بتا توصیه می‌شوند. در صورت بروز آریتمی‌ها، ممکن است نارسایی احتقانی قلب، حمله قلبی یا ایست قلبی رخ دهند. در برخی موارد برای تنظیم ضربان قلب در بیماران دارای ضربان قلب پایین، دستگاهی به نام ضربان‌ساز در سینه بیمار قرار داده می‌شود تا ضربان قلب بیمار را تنظیم کند.
معمولاً برای بیماران مبتلا به پرولاپس دهانه دو لتی، درمان خاصی تجویز نمی‌شود و در صورتی که بیمار علائم جریان برگشتی ضعیفی داشته یا علامتی نداشته باشد، برای تسکین درد یا ناراحتی ایجادشده، دارو تجویز می‌شود؛ اما در صورت بالا بودن شدت جریان برگشتی، به منظور جلوگیری از بروز مشکلات قلبی، درمان خاصی توصیه می‌شود.
پس از انجام جراحی افتادگی دریچه میترال، علائم ناشی از پرولاپس دهانه دو لتی بهبود می‌یابد؛ همچنین کاهش خطر ابتلا به نارسایی قلبی حاصل می‌شود. در برخی موارد ترمیم دهانه دو لتی به تعویض آن ارجحیت دارد؛ زیرا احتمال ضعیف شدن عضلات قلب و عفونت‌های احتمالی پس از عمل، در ترمیم دریچه، کمتر از تعویض دریچه خواهد بود.
متخصص قلب افتادگی دریچه میترال را چگونه تشخیص می‌دهد؟
تشخیص بیماری‌های قلبی با روش‌های مشابهی انجام می‌شود. برای تشخیص افتادگی دهانه میترال و تپش قلب، متخصص قلب و عروق یک معاینه فیزیکی انجام و با گوشی پزشکی به صدای قلب بیمار گوش می‌دهد. در صورت ابتلا به پرولاپس دهانه دو لتی، ممکن است صدای کلیک شنیده شود. در صورتی که خون از طریق دریچه دو لتی به سمت عقب نشت کند، احتمال دارد صدای زوزه (سوفل) شنیده شود.
انجام آزمایش‌های زیر برای کمک به تأیید پرولاپس دهانه دو لتی و بررسی قلب توصیه می‌شوند؛
نوار قلب یا (ECG): نوار قلب با هدف اندازه‌گیری فعالیت الکتریکی قلب مورد استفاده قرار می‌گیرد. نوار قلب می‌تواند ریتم‌های نامنظم قلب (آریتمی) و بیماری دهانه دو لتی را مشخص کند.
اکو قلب یا اکوکاردیوگرافی: در اکو قلب با استفاده از امواج صوتی تصاویری از قلب در حال حرکت گرفته می‌شود. استفاده از اکوی قلب در تشخیص پرولاپس دهانه دو لتی و شدت آن توصیه می‌شود. از اکو قلب برای تشخیص پرولاپس دریچه نیز استفاده می‌شود.
کاتتریزاسیون کرونری: این شیوه در صورتی که عارضه پرولاپس دهانه دو لتی با روش‌های دیگر قابل تشخیص نباشد، مورد استفاده قرار می‌گیرد. برای انجام این آزمایش متخصص قلب یک لوله نازک را از طریق رگ در بازو یا کشاله ران به یک سرخرگ در قلب وارد و رنگ را تزریق می‌کند. این کار سبب واضح‌تر نشان دادن شریان‌های حفره‌های قلب با اشعه ایکس می‌شود.
تست ورزش: تست ورزش با هدف تشخیص پرولاپس دریچه میترال و ضربان قلب مورد استفاده قرار می‌گیرد. این روش به این صورت است که با راه رفتن بیمار روی تردمیل یا دوچرخه‌سواری ثابت انجام می‌گیرد. تست ورزش واکنش قلب به فعالیت بدنی را مشخص می‌کند؛ همچنین بررسی می‌کند علائم پرولاپس دهانه دو لتی در طول ورزش رخ می‌دهد یا خیر. در صورتی که بیمار نتواند ورزش کند، ممکن است داروهایی که اثر ورزش را بر قلب تقلید می‌کنند تجویز شود.
تست‌های تصویربرداری: متخصص قلب و عروق از انواع تست‌های تصویربرداری برای بررسی وضعیت قلب استفاده می‌کند. این تست‌ها شامل: عکس اشعه ایکس از قفسه سینه برای بررسی بزرگ شدن قلب استفاده می‌شود.
برای بررسی بیشتر دریچه‌های قلب و عضله قلب ام‌آرآی همراه با اکو مورد استفاده قرار می‌گیرند.
درمان پرولاپس دریچه میترال و تپش قلب
برای بسیاری از افراد مبتلا به حالت خفیف افتادگی دریچه میترال و ضربان قلب درمان خاصی تجویز نمی‌شود. متخصص قلب ممکن است بتابلوکرها را برای سرگیجه یا ضربان بالای قلب تجویز کند. در صورت ابتلا به فیبریلاسیون دهلیزی یا سابقه سکته، ممکن است مصرف داروهای ضد انعقاد خون توصیه شوند.
برای بیماران پرولاپس دهانه دو لتی و ضربان زیاد قلب دو روش جراحی بر اساس شرایط فردی توصیه می‌شود.
-
تعمیر دریچه دو لتی
برای بهبود عملکرد طبیعی قلب جراح متخصص عمل تعمیر دریچه را توصیه می‌کند. این روش سبب می‌شود دریچه حفظ و از برخی خطرات و عوارض افتادگی دریچه میترال جلوگیری شود.
-
تعویض دریچه دو لتی
این روش برای برخی بیماران بهترین یا تنها گزینه درمانی خواهد بود. جراح درباره نوع دریچه دریافتی با بیمار مشورت می‌کند. انتخاب روش درمانی مناسب به عوامل مختلفی از جمله سن و سابقه سلامتی بیمار بستگی دارد.
-
درمان‌های دارویی افتادگی دریچه میترال
برای درمان این عارضه داروی مسدودکننده‌های بتا برای درمان ضربان بالای قلب و ناراحتی قفسه سینه تجویز می‌شوند. در صورت داشتن جریان برگشتی و دیگر علائم، پزشک متخصص داروهای رقیق‌کننده خون، دیگوکسین برای تقویت ضربان قلب، فلکائینید و پروکائین آمید برای تنظیم ریتم قلب و دیورتیک‌ها برای حذف سدیم و مایع اضافی در بدن و ریه‌ها را تجویز می‌کند.
-
عمل جراحی درمان افتادگی دریچه میترال
عمل جراحی درمان پرولاپس دهانه دو لتی در صورتی که عملکرد دریچه غیر طبیعی باشد و خون به دهلیز بازگردد انجام می‌شود. هدف از انجام این عمل کاهش خطر نارسایی قلبی است. بسته به میزان آسیب دریچه، جراح اقدام به تعمیر یا تعویض دریچه دو لتی می‌کند. ترمیم دریچه برای کنترل جریان خون قلب انجام می‌گیرد. این روش به بهبود بافت عملکردی فرد کمک می‌کند و نیازی به مصرف داروهای رقیق‌کننده خون وجود ندارد.
دریچه مکانیکی دست‌ساز است و تا آخر عمر برای فرد کار می‌کنند؛ اما بیمار باید تا آخر عمر داروهای رقیق‌کننده خون مصرف کند. در صورت استفاده از دریچه‌های بیولوژیکی نیازی به مصرف داروهای رقیق‌کننده خون نخواهد بود؛ اما این نوع دریچه حدود ۱۰ سال دوام دارد.
بانوان و علائم افتادگی دهانه میترال و تپش قلب
عارضه افتادگی دهانه میترال و تپش قلب در خانم‌ها زمانی که لت‌های دهانه میترال به درستی بسته نشوند ایجاد می‌شود. این شرایط با علائمی همچون درد قفسه سینه، تنگی نفس، ضربان قلب زیاد و خستگی همراه است و احتمال دارد به درمان نیاز پیدا کند. درمان پرولاپس دهانه میترال و ضربان بالای قلب با توجه به شدت بیماری و وجود علائم تفاوت دارد. برای خانم‌های مبتلا به پرولاپس دریچه دو لتی و ضربان بالای قلب اهمیت دارد برای بررسی شرایط با یک متخصص قلب مشورت کنند تا در صورت نیاز درمان مناسب تجویز شود. در زیر به تعدادی از علائم شایع افتادگی دریچه میترال و ضربان قلب در زنان اشاره می‌شود؛
- درد قفسه سینه: خانم‌های دچار پرولاپس دریچه دو لتی معمولاً به درد قفسه سینه دچار می‌شوند و ممکن است با فعالیت بدنی یا استرس تشدید شود. درد قفسه سینه می‌تواند با تنگی نفس و ضربان بالای قلب نیز همراه شود.
- خستگی: زنان مبتلا به پرولاپس دریچه دو لتی و ضربان بالای قلب حتی پس از خواب کامل شبانه احساس خستگی می‌کنند. این خستگی ناشی از فشار بر قلب است و زمانی ایجاد می‌شود که دهانه میترال عملکرد درستی ندارد.
- تپش قلب: معمولاً زنان دارای پرولاپس دریچه دو لتی تپش قلب را همراه با احساس ضربان قلب سریع یا نامنظم تجربه می‌کنند. این علائم ناشی از ناتوانی قلب در پمپاژ خون کافی به دلیل عملکرد نادرست دهانه میترال است.
- تورم در مچ پا: تورم مچ پا در زنان مبتلا به عارضه افتادگی دریچه شایع است. این مشکل ناشی از تجمع مایع در بدن بر اثر ناتوانی قلب در پمپاژ خون ایجاد می‌شود.
- تنگی نفس: زنان مبتلا به این عارضه می‌توانند همراه با ضربان بالای قلب، تنگی نفس را در هنگام فعالیت بدنی یا در زمان استرس تجربه کنند. این موضوع ناشی از ناتوانی قلب در پمپاژ خون بر اثر عملکرد نادرست دهانه میترال است که با کاهش اکسیژن‌رسانی به بافت‌های بدن همراه است.
- پریودهای نامنظم: خانم‌های دچار پرولاپس دریچه دو لتی و ضربان بالای قلب معمولاً به سیکل‌های قاعدگی نامنظم دچار می‌شوند. این موضوع ناشی از فشار بر قلب است و در صورتی که دهانه میترال عملکرد درستی نداشته باشد سبب بروز عدم تعادل هورمونی می‌شود. توصیه می‌شود در صورت داشتن علائم غیر عادی با پزشک متخصص مشورت کنید.
- سرگیجه یا غش: پرولاپس دهانه میترال در زنان بر اثر کاهش جریان خون در مغز می‌تواند با سرگیجه یا غش همراه باشد. این موضوع به دلیل ناتوانی قلب در پمپاژ خون کافی یا جریان غیر طبیعی خون رخ می‌دهد.
- اضطراب یا حملات پانیک: پرولاپس دهانه میترال در زنان می‌تواند منجر به اضطراب یا حملات پانیک شود که بر اثر احساسات فیزیکی مانند ضربان بالای قلب یا تنگی نفس ایجاد می‌شود.
- سردی دست‌ها و پاها: خانم‌های دچار افتادگی دهانه میترال و تپش قلب معمولاً دچار سردی دست‌ها و پاها هستند که ناشی از کاهش جریان خون در اندام‌هاست.
- سردرد: پرولاپس دهانه میترال و ضربان بالای قلب در زنان می‌تواند با سردردی همراه باشد که می‌تواند ناشی از کاهش جریان خون به مغز یا فشار بر قلب است.
درمان افتادگی دریچه میترال در زنان
درمان افتادگی دریچه میترال و ضربان قلب در بانوان بسته به شدت بیماری و وجود علائم متفاوت است. در صورتی که شخص مبتلا به پرولاپس دهانه میترال علائم بالا را تجربه کند، استفاده از یک روش درمانی توصیه می‌شود. در ادامه برخی از روش‌های درمانی رایج در این زمینه شرح داده می‌شوند.
داروها
برای کنترل علائم پرولاپس دهانه میترال و ضربان زیاد قلب برخی داروها توصیه می‌شوند. داروهایی که در این موارد توصیه می‌شوند مسدودکننده‌های بتا هستند که به کاهش و شدت ضربان زیاد قلب کمک می‌کنند و مسدودکننده‌های کلسیم نیز برای کاهش درد قفسه سینه تجویز می‌شوند.
تغییرات سبک زندگی
ایجاد تغییرات در سبک زندگی، مانند عدم استفاده از سیگار، کاهش استرس و انجام فعالیت بدنی منظم در کنترل علائم این عارضه مؤثر است.
عمل جراحی
در مواردی که مشکل خیلی جدی باشد، انجام عمل جراحی ترمیم یا تعویض دهانه میترال توصیه می‌شود. این عمل برای زنان مبتلا به افتادگی شدید دهانه میترال یا افرادی که علائم قابل توجهی دارند که با داروها کنترل نمی‌شود انجام می‌شود.
سخن پایانی
پرولاپس دریچه میترال یا شلی دهانه میترال بر اثر بزرگ شدن لت‌های دریچه دو لتی ایجاد می‌شود. این عارضه زمانی رخ می‌دهد که در بسته شدن دهانه میترال خلل ایجاد می‌شود و در مواردی خون در مسیر مخالف برگشت دارد. این مشکل معمولاً علائمی ندارد و بیمارانی که علائم دارند معمولاً درد قفسه سینه و ضربان بالای قلب را تجربه می‌کنند. برای افتادگی دریچه میترال و تپش قلب معمولاً شیوه درمانی خاصی تجویز نمی‌شود؛ اما در صورت تشدید علائم دارو درمانی و روش‌های جراحی مانند ترمیم یا تعویض دریچه توصیه می‌شود. پیشنهاد میکنیم در صورت داشتن این علائم حتماً به متخصص قلب و عروق در کلینیک‌های تخصصی مراجعه کنید. در صورتی پرولاپس دریچه میترال و تپش قلب، در مراحل اولیه تشخیص داده شوند با روش‌های درمانی که در بالا نیز به آنها اشاره شد قابل کنترل و درمان هستند؛ اما در مواردی که بیماری پیشرفت کند تنها عمل جراحی تعمیر یا تعویض دریچه مؤثر خواهد بود. به شما پیشنهاد میکنیم به بخش دریافت نوبت سایت مراجعه کنید تا در اولین فرصت یکی از پزشکان حاذق ما، شما را ویزیت کند.
