فعالیت قلب در بدن پیامدهای مختلفی دارد که یکی از آن‌ها ضربان قلب است. ضربان قلب در اثر عوامل مختلف تغییر می‌کند و باعث کاهش یا افزایش آن میشود.
آیا ضربان قلب پایین خطرناک است؟ علت پایین بودن ضربان قلب چیست؟ آیا باید به دنبال درمان ضربان قلب پایین باشیم؟
با ما همراه باشید تا به تمام سوال‌ها و نگرانی‌های شما در این باره پاسخ دهیم.
فهرست مطالب
ضربان قلب پایین یا برادیکاردی
برادیکاردی یا ضربان قلب پایین، یعنی قلب شما با ضربان کمتر از 60 بار در دقیقه می‌زند. برای برخی از افراد، مانند ورزشکاران، ممکن است پایین بودن ضربان قلب عادی تلقی شود. بسیاری از افراد (احتمالاً اکثریت افراد) سالم هم ضربان قلب در حال استراحت زیر 60 دارند. بنابراین داشتن برادی کاردی لزوما چیز بدی نیست. برادی کاردی در حالت استراحت اغلب نشانه سلامتی است.
علت پایین بودن ضربان قلب چیست؟
برای درمان برادی کاردی اول باید بدانیم علت پایین بودن ضربان قلب چیست. برادی کاردی می‌تواند زمانی اتفاق بیفتد که سیگنال‌های خاصی در قلب شما مسدود شده یا کندتر از حد معمول حرکت کند. برادی کاردی اغلب با افزایش ناگهانی فعالیت عصب واگ ایجاد میشود. عصب واگ، عصبی در مغز است که به تنظیم کنترل قلب، ریه و دستگاه گوارش کمک می‌کند. هنگامی که تن واگ به حالت عادی برگردد، ضربان قلب نیز به حالت عادی برمی‌گردد، بنابراین درمان دائمی برای آن لازم نیست.
شرایط مختلف ممکن است باعث شود شما علائم مرتبط با برادی کاردی غیر طبیعی را تجربه کنید. علت ضربان پایین قلب می‌تواند ناشی از عوامل زیر باشد:
- آسیب به بافت به دلیل پیری
- بیماری‌های قلبی یا حمله قلبی
- نقایص مادرزادی قلب
- میوکاردیت
- پریکاردیت
- آمیلوئیدوز
- دیسوتونومی
- عوارض عمل جراحی قلب
- کم کاری تیروئید
- عدم تعادل شیمیایی خون
- برخی از بیماری‌های التهابی و انواع مختلفی از عفونت‌ها
- اختلالات مغزی، به ویژه آنهایی که با افزایش فشار داخل جمجمه یا سکته مغزی همراه هستند
- هیپوکسی (پایین بودن سطح اکسیژن خون) که اغلب با آپنه انسدادی خواب اتفاق می‌افتد
- داروهای مختلف از جمله بتا بلاکرها، مسدود کننده کانال کلسیم ، داروهای ضد آریتمی، مواد مخدر، لیتیوم و داروهای شیمی درمانی مختلف
اگر ضربان قلب “خیلی آهسته” شود، برادی کاردی می‌تواند یک مشکل مهم تلقی شود. یعنی اگر آنقدر کند باشد که قلب قادر به پمپ کردن خون کافی برای تأمین نیازهای بدن نباشد. این نوع برادی کاردی غیر طبیعی از نظر پزشکی مورد توجه بوده و درمان ضربان قلب در این مورد نیاز به ارزیابی دقیق دارد.
علائم پایین بودن ضربان قلب
اگر ضربان قلب به طور غیر طبیعی کند باشد، ممکن است چندین عضو از بدن به طور عادی کار نکنند و ممکن است علائم مختلفی ایجاد شود. به طور کلی، علائم برادی کاردی غیر طبیعی با افزایش تحرک و فعالیت بدتر میشود (زیرا در هنگام ورزش نیازهای بدن بیشتر میشود). اما اگر برادی کاردی شدید باشد، ممکن است حتی در هنگام استراحت نیز علائم وجود داشته باشد.
ضربان قلب کندتر ممکن است باعث شود سایر اعضای بدن از اکسیژن محروم شوند. بنابراین علائم ناشی از پایین بودن ضربان قلب شامل موارد زیر است:
- سرگیجه (مخصوصاً با فشار و فعالیت)
- غش یا تقریباً ضعف
- احساس خستگی
- تنگی نفس
- درد قفسه سینه یا ناراحتی
- گیجی
- حین فعالیت به سرعت احساس خستگی می‌کنید
اگر برادی کاردی همراه با هر یک از این علائم باشد، باید علت ضربان پایین قلب مشخص شود. برای بازگشت ضربان قلب به حالت عادی در این مورد باید به دنبال درمان ضربان قلب باشید.
ریسک فاکتورها
عامل خطر اصلی برادی کاردی سن است. پایین بودن ضربان قلب در بزرگسالان مسن شایع‌تر است. اما به بیماری‌های قلبی هم مرتبط است از جمله:
- فشار خون بالا
- کلسترول بالا
- سیگار کشیدن
- مصرف زیاد الکل
- مصرف مواد مخدر تفریحی
- استرس روانی یا اضطراب
علت ضربان پایین قلب چگونه تشخیص داده میشود؟
برای تشخیص علت ضربان پایین قلب، پزشک ابتدا از شما درباره علائم آن سؤال‌هایی می‌پرسد. همچنین ممکن است آزمایشات مختلفی را برای ارزیابی ضربان قلبتان توصیه کند. آزمایش‌ها ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- الکتروکاردیوگرام (EKG)
- مانیتور هولتر ( وسیله‌ای که فعالیت قلب شما را برای یک بازه زمانی مداوم 24 تا 48 ساعت اندازه گیری و ثبت می‌کند)
- ضبط کننده رویداد (یک دستگاه ضبط کوچک است که برای ضبط و ارزیابی فعالیت قلب شما استفاده میشود)
- تست تیلت (آزمایشی برای تشخیص علت غش)
- تست ورزش
- آزمایش خون یا سایر آزمایشات آزمایشگاهی
درمان پایین بودن ضربان قلب و چگونه ضربان قلب پایین را بالا ببریم
چگونه ضربان قلب پایین را بالا ببریم؟ به عوامل بسیاری از جمله شدت و علت ضربان پایین قلب و همچنین ویژگی‌های ضربان قلب کند شما بستگی دارد.
- اگر به همراه ضربان پایین، علائم دیگری نداشته باشید، ممکن است نیاز به درمان ضربان قلب نباشد.
- در مواردی که علت ضربان پایین قلب، یک اختلال زمینه‌ای بوده باشد پزشک برای درمان ضربان قلب ، آن اختلال زمینه‌ی را درمان می‌کند.
- برخی از داروهای مصرفی نیز ممکن است باعث برادی کاردی شوند. در این مورد، پزشک به منظور درمان ضربان قلب شما، رژیم درمانی را توصیه می‌کند.
- در بعضی موارد نیز که سایر روش‌ها مؤثر نیست ممکن است به یک ضربان ساز نیاز باشد تا قلب شما را کنترل کند و هرگونه بی‌نظمی در ضربان قلب شما را اصلاح کند. ضربان ساز دستگاه کوچک کاشته شده در قفسه سینه است که به طور مداوم ضربان قلب را تحت نظر دارد.
- درمان از طریق تنظیم مجدد قلبی (CRT): یک روش برای بالا بردن ضربان قلب فوری است که در آن هر دو محفظه تحتانی قلب دارای تحرکات الکتریکی مسدود یا کند هستند. یک دستگاه ضربان ساز در سینه کاشته میشود، تا هر دو اتاق تحتانی را تحریک کند و ضربان قلب را تنظیم کند. ضربان سازهایی که برای CRT استفاده میشود، ضربان سازهای دو بطنی نامیده می‌شوند.
درمان ضربان قلب پایین در منزل
استفاده از روشهای درمان ضربان پایین در منزل یکی از روشهای محبوب در درمان بیماری‌ها از جمله ضربان قلب پایین است. در زیر به برخی از این روش‌ها اشاره می‌کنیم.
راه‌های کاهش تغییرات ناگهانی ضربان قلب پایین در منزل شامل موارد زیر است:
- تمرین تکنیک‌های تنفس عمیق
- آرامش و تلاش برای آرامش
- پیاده روی و دور بودن از محیط شهری
- حمام گرم
- تمرینات ورزشی و کششی مانند یوگا
- کاهش مصرف محرک‌ها مانند کافئین و نیکوتین
- محدود کردن میزان مصرف الکل
- داشتن رژیم غذایی سالم و متعادل
- غذاها و مکمل‌های سرشار از آنتی اکسیدان‌ها و چربی‌های سالم
- خواب کافی
روشهای درمان خانگی ضربان قلب پایین
سوالاتی که برای افراد پیش می‌آید عبارت‌اند از: برای ضربان قلب پایین چی خوبه؟ برای بالا بردن ضربان قلب چی بخوریم؟
که در پاسخ میتوان گفت مواد مغذی سالم قلب که برای ضربان قلب پایین خوبه شامل موارد زیر است:
- اسیدهای چرب امگا 3 ، موجود در ماهی ، گوشت بدون چربی، آجیل، غلات و حبوبات
- سیر و پیاز: کلسترول بالا یک علت ضربان پایین قلب است. سیر و پیاز دو ماده بی‌نظیر برای کاهش چربی خون و سلامت قلب هستند.
- چای ، قهوه (در حد متوسط)
- با درمان گیاهی ضربان قلب پایین به اندازه کافی ویتامین A دریافت کنید. ویتامین A در بیشتر سبزیجات برگدار و سبز یافت میشود.
- فیبر رژیم غذایی، در غلات سبوس دار، آجیل، حبوبات و بیشتر میوه ها و سبزیجات یافت میشود
- ویتامین C، به ویژه در مرکبات، سبزیجات برگ و جوانه لوبیا یافت میشود
- انواع مکمل‌ها از جمله مولتی ویتامین‌ها، مکمل‌های امگا 3 و مکمل‌های فیبر
- حفظ وزن سالم بدن
- کاهش استرس
سخن آخر
همانطور که دریافتید درمان افت ضربان قلب علل مختلفی دارد و با یکسری از روشهای خانگی میتوان از پایین آمدن ضربان قلب جلوگیری کرد.درصورت وقوع این بیماری توصیه میشود به پزشک مراجعه کنید.
پزشکان قلب و عروق ما در کلینیک قلب دکتر ضربان بیش از 20 سال تجربه در ارائه مراقبت‌های قلبی و عروقی برای بیماران مبتلا به برادی کاردی یا علائم بیماری قلبی دارند. اگر به تازگی مشکل قلبی را تجربه کرده‌اید و یا می‌خواهید در مورد داشتن قلبی سالم بیشتر بدانید با پزشکان حاذق و متعهد ما تماس بگیرید.
