علائم واریس پا اولین و سریعترین راه تشخیص داشتن واریس

واریس از مشکلات رایجی است که امروزه اقشار مختلفی را درگیر خود ساخته است، آگاهی از علائم واریس پا به تشخیص اولیه این بیماری کمک شایانی می‌کند. عدم درمان به موقع واریس پا با عوارض متعددی از جمله بروز التهابات در رگ‌ها، آمبولی ریه، ترمبوز ورید عمقی و حتی نارسایی در وریدهای عمقی خواهد بود.

وقتی که از واریس‌های پا صحبت می‌کنیم منظورمان سیاهرگ‌هایی است که در هم پیچیده شده‌اند، برجسته و متسع هستند و  نزدیک سطح پوست شما قرار گرفته‌اند.

 این واریس‌ها می‌توانند بسیار سطحی باشند و عروق و سیاهرگ‌های ظریف را مبتلا کرده باشند و اصطلاح واریس عنکبوتی را سبب شده باشند و گاهی می‌توانند شدیدتر باشند و طناب‌های برجسته‌ای به رنگ پوست در زیر پوست شما ایجاد کرده باشند، بنابراین شناسایی علائم شروع واریس پا ضروری است.

علائم واریس در پا شامل ناراحتی، سنگینی و درد پا و اسپاسم عضلات پا است، از همین رو اگر می‌خواهید بدانید نشانه‌های واریس پا چیست و این علائم را بشناسید ادامه مطلب را مطالعه کنید.

علت بروز علائم واریس پا چیست؟

پیش از آنکه بخواهیم در خصوص علائم واریس پا بدانیم بد نیست به اختصادر در خصوص نحوه بروز واریس در پا اطلاعاتی کسب کنیم.

در پاهای ما الزامی است که خون تجمع پیدا کرده به سمت لگن، شکم و نهایتاً قلب منتقل بشود. انتقال خون برخلاف جهت جاذبه زمین رخ می‌دهد و فلسفه آفرینش به این ترتیب بوده است برای اینکه غلبه بر جاذبه زمین تسهیل شود. از دریچه‌های یکطرفه تحت عنوان دریچه لانه کبوتری در دیواره داخلی سیاهرگ‌های اندام تحتانی ما تعبیه شده‌اند.

این دریچه‌ها وقتی که سالم هستند، فقط باید به سمت قلب باز بشود، به هر دلیلی که این دریچه‌ها سلامت خود را از دست بدهند، جریان خون سیاهرگی دچار مشکل می‌شود و تخلیه خون پا به سمت شکم و لگن مختل می‌شود و خون در پا تجمع پیدا می‌کند.

 خون جمع شده باعث تورم و برجسته شدن سیاهرگ‌های سطحی می‌شود (وریدهای عمقی و سطحی به هم ارتباط دارند؛) همچنین خون انباشته شده می‌تواند به سیاهرگ‌های سطحی نازک و ظریف زیر پوست ما نیز پس بزند و باعث ایجاد واریس عنکبوتی در سطح پوست زیر زانوی ما بشود.

 پس می‌بینید که با وجود آن که واریس‌های پا جز مشکلات ظاهری مسئله‌ای برای فرد ایجاد نمی‌کنند ولی در پس زمینه ایجاد آنها یک اختلال سیاهرگی وجود دارد که این اختلال سیاهرگ حتماً باید کشف بشود و درمان لازم برای آن انجام بشود تا از عوارض جدی مانند ایجاد لخته خون و آمبولی‌ها مانند آمبولی ریه که تهدیدگر حیات است پیشگیری شود. حال که با علل بروز واریس آشنا شدیم، باید بررسی کنیم که نشانه‌های واریس پا چیست و علائم شروع واریس پا کدامند.

علائم واریس پا کدامند؟

حال ممکن است بپرسید که نشانه‌های واریس پا چیست و چه تظاهرات بالینی خواهد داشت؟ به طور کلی باید بگویم علائم واریس پا شامل موارد ذیل خواهد بود:

سیاهرگ‌های واریسی متورم که ظاهر طناب مانند دارند و معمولاً طناب‌هایی به رنگ پوست هستند که زیر پوست برجسته شده‌اند و معمولاً در زیر زانو، در ساق و ران ایجاد می‌شود همچنین وریدهای واریسی خفیف‌تر و متوسط برجستگی کمتری دارند یا اصلا برجسته نیستند و فقط عروقی با رنگ آبی یا بنفش تیره  هستند.

از نظر ظاهری واریس می‌تواند متورم برآمده یا پیچ خورده باشد، از نظر رنگ ظاهری می‌تواند آبی یا بنفش تیره  و در مواردی می‌تواند قرمز تیره رنگ باشد. واریس‌های طنابی به شکل برجستگی‌ها و رنگ پوست فرد می‌باشد. افراد مبتلا به واریس‌های پا می‌توانند یک یا چند مورد از علائم زیر را تجربه کنند، از همین رو علائم واریس در پا شامل:

• افراد مبتلا به وریدهای واریسی پا در پوست اطراف ناحیه واریسی می توانند تغییرات پوستی مانند خشکی پوست، پوسته پوسته شدن، قرمزی، راش‌های شبیه به اگزما و خارش را تجربه کنند.
• به طور مشخص پوست روی وریدهای واریسی نسبت به پوست نواحی اطرافش نازک‌تر شده است و خشک‌تر است.
• ممکن است در اطراف مچ پای فرد مبتلا به واریس‌های پا تورم و حساسیت به لمس نیز وجود داشته باشد. تغییرات حسی در پاها مثلاً بی حسی پاها نیز گزارش شده است. به علاوه افرادی که واریس مچ پا یا پا دارند ممکن است پا و مچ پای خود را دردناک حس کنند.
• دیگر علائم واریس پا که توسط افراد گزارش می‌شود شامل خارش، سوزش و ضربان داشتن مچ پا و پا است که در افرادی که به وریدهای واریسی پا مبتلا هستند این است که احساس سنگینی، ناراحتی و اسپاسم‌های مکرر در عضلات پای خود دارند از نشانه‌های دیگر ابتلا به پاهای بی قرار در افراد دچار واریس‌های پا می‌باشد.
• با پیشرفت شدن اختلالات رگ‌ها کم‌کم بعد از مدتی ناحیه مورد نظر دچار زخم‌هایی می‌شود که این زخم‌ها التیام پیدا نمی‌کنند و در موارد شدیدتر لخته شدن خون داخل سیاهرگ‌ عمقی پا و‌ ایجاد ترمبوز ورید عمقی از علائم خواهد بود.

در پاسخ به این سوال که نشانه‌های واریس پا چیست باید بگوییم یکی از تظاهراتی که بر وجود اختلالات جدی در سیاهرگ‌های پا  دلالت می‌کند بروز ترومبوز در سیاهرگ پا یا لخته شدن خون در سیاهرگ عمقی پا است که به اصطلاح پزشکان (DVT) نامیده می‌شود.

دی وی تی یکی از جدی‌ترین و اساسی‌ترین مشکلاتی است که به دنبال اختلالات و بیماریهای سیاهرگ‌ها در فرد ایجاد می‌شود. ترومبوز ورید عمقی پا در واقعیت لخته خون است که معمولاً در یکی از سیاهرگ‌های عمقی در ساق یا ران یا لگن ایجاد می‌شود.

 این لخته می‌تواند این سیاهرگ را به صورت کامل یا به صورت پارشیال و جزئی مسدود کرده باشد. به موجب ایجاد این انسداد  بازگشت خون از اندام‌های تحتانی به قلب دچار اختلال جدی می‌شود.

 گردش خون در اندام‌های تحتانی در زیر ناحیه مسدود مختل می‌شود و  این تجمع خون منجر به درد و تورم در ناحیه مچ پا و ساق پا خواهد شد.

 از طرف دیگر این لخته می‌تواند از محل خودش کنده و تکه تکه شود و به سمت قلب حرکت بکند، وقتی به قلب می‌رسد تکه‌های کوچک این لخته کنده شده‌ در مسیر خود داخل شریان‌های ظریف حاشیه ریه به دام می‌افتند و بدین ترتیب فرد دچار تظاهرات و علائم آمبولی ریه می‌شود که می‌تواند جز علائم واریس پا باشد.

 اگر از خود می‌پرسید جدی‌ترین عوارض و نشانه‌های واریس پا چیست باید بگویم که درد شدید و ناگهانی قفسه سینه که با سرفه، تنگی نفس ناگهانی و سریع‌تر و سطحی شدن تنفس همراه است، علائم دلالت کننده بر آمپولی ریه هستند که می‌توانند جداً تهدیدکننده حیات فرد مبتلا باشد.

علامت‌های فرد مبتلا به ترومبوز ورید عمقی و پا عبارتند از درد و حساسیت در ناحیه که مشکل در آن ایجاد شده مثلاً درد و حساسیت پشت ساق پا، تغییر رنگ و قرمزی پوست آن ناحیه است. به علاوه اگر لخته کنده شده حرکت کرده باشد و امبولی ریه اتفاق افتاده باشد، فرد دچار درد قفسه سینه، افزایش تپش قلب و مشکلات تنفسی جدی می‌شود.

همچنین سرفه‌هایی همراه با خون و استفراغ نیز می‌تواند از علائم آمبولی ریه باشد ترومبوز ورید عمقی پا و به دنبال آن امبولی ریه به طور جدی حیات فرد مبتلا را تهدید می‌کند، لذا تأکید می‌کنیم اگر شما یا اطرافیان شما یک یا چند مورد از علائم فوق را دارید، سریعا به اورژانس نزدیک خود مراجعه کنید.

چه شرایطی باعث تشدید علائم واریس پا خواهد شد؟

افرادی که دچار ورید واریسی پا هستند اظهار می‌دارند که علائم و نشانه‌ها در محیط با آب و هوای گرم بیشتر می‌شود. همچنین افراد اگر ایستادن‌های طولانی را تجربه می‌کنند نیز تشدید علائم واریس پا را گزارش می‌کنند.

این درد و ناراحتی شدت پیدا  کرده و برجسته شدن وریدها با استراحت کردن و بالا گرفتن پاها بهبود پیدا می‌کند. این بهبود پیدا کردن به دنبال استراحت و بالا گرفتن پاها در مواردی است که واریس ناحیه پا هنوز شدت زیادی نیافته است.

آیا تورم پا و تورم مچ پا از علائم واریس پا هستند؟

همانطور که پیشتر گفتیم یکی از علائم واریس در پا ، تورم پا و مچ پا است. وریدهای واریسی در فازهای ابتدایی خودشان به طور مستقیم باعث ایجاد تورم مچ پا و تورم پا نخواهد شد. از همین رو می‌توان گفت درد و ورم مچ پا از علائم شروع واریس پا محسوب نمی‌شوند.

در این مواقع اگر تورم مچ پا و پا وجود داشته باشد الزامی است که سایر مواردی که می‌تواند منجر به این ادم بشود حتما توسط دکتر واریس پا در نظر گرفته و بررسی بشود.

 با پیشرفت اختلال سیاهرگ‌های پا در فازهای شدید در واریس‌های بزرگ و شدید انباشته شدن خون در پاها می‌تواند ایجاد تورم مچ پا کند و در هر صورت رد سایر علل تورم و ادم مچ پا الزامی است.

چه افرادی دچار علائم واریس پا خواهند شد؟

دارا بودن برخی فاکتورها ریسک ابتلا به واریس ناحیه پا و آزردگی توسط علائم واریس پا را افزایش می‌دهد. افرادی که زمینه ژنتیک مساعدی دارند بیش از دیگر همنوعان و همسالان خود در معرض ریسک ابتلا به واریس و علائم واریس در پا قرار می‌گیرند پس اگر والدین شما دچار بیماری‌های سیاهرگی و واریس ناحیه پا هستند احتمال اینکه خودتان نیز دچار وریدهای برجسته واریسی شوید بسیار زیاد است.

زنان بیشتر از مردان دچار واریس در پا می‌شوند و علائم ظاهری سیاهرگ‌های پیچیده را تجربه می‌کنند. همچنین تغییرات سطح استروژن به عنوان هورمون جنسی در بانوان از فاکتورهای بسیار مهم در مبتلا شدن به علائم واریس در پا می‌باشد. پس دختران در دوران بلوغ شان زنان در دوره بارداری و شیردهی و همچنین زنان در یائسگی بیشتر علائم واریس پا را تجربه خواهند کرد.

 داشتن اضافه وزن و مصرف دخانیات از فاکتورهای هستند که تغییرشان به خود ما بستگی دارد با کاهش وزن و رسیدن به وزن متناسب و قطع کردن مصرف سیگار قلیان و هرگونه دخانیات باعث سلامت دیواره عروق خود شده ریسک ابتلا به نشانه‌های واریس در پا را کاهش خواهیم داد.

برای تشخیص علائم شروع واریس پا چه رویکردهای مورد استفاده قرار می‌گیرد؟

درمان واریس به میزان بسیاری به تخشیص صحیح وابسته است. برای تشخیص دقیق واریس شناسایی علائم واریس پا اولین قدم خواهد بود. شرح حال دقیقی که فرد مبتلا به پزشک ارائه می‌دهد در کنار معاینه بالینی شامل مشاهده و لمس ناحیه دچار واریس و همچنین بررسی از لحاظ وجود یا عدم وجود زخم‌های مقاوم به درمان در حوالی ناحیه  واریس با استفاده از روش‌های کمک تشخیصی مانند سونوگرافی، داپلر، اسکن‌های داپلر و ونوگرام پزشک معالج را به تشخیص قطعی می‌رساند.

حال که می‌دانیم نشانه‌های واریس پا چیست و به خوبی آنها را تشخیص دادیم نوبت به اتخاذ یک رویکرد درمانی مناسب می‌رسد.

روش‌های درمانی واریس در پا کدامند؟

درمان در افرادی که دچار سیاهرگ‌های واریسی و پا می‌شوند از همان مراحل ابتدایی پیش از تشدید علائم و نشانه‌های واریس در واریس‌های خفیف و واریس‌های عنکبوتی استفاده از جوراب‌های فشاری و جوراب‌های مخصوص واریس است که توسط پزشک برای شما تجویز خواهد شد.

در حقیقت با مشاهده علائم شروع واریس پا استفاده از این جوراب‌ها توصیه می‌شود. جوراب‌های واریس کمک می‌کند تا جریان خون و تخلیه خون اندام تحتانی راحت‌تر صورت بگیرد و در افرادی که علائم واریس پا شدید را تجربه می‌کنند پزشک معالج برحسب شرایط از یک یا ترکیبی از روش‌های زیر استفاده می‌کند.

• روش اول اسکلروتراپی واریس ناحیه پا که همراه با تزریق ماده سفت کننده یا ماده اسکلروزان که به صورت محلول تزریقی به داخل سیاهرگ انجام می‌شود و واریس‌های سطحی عنکبوتی در عرض ۳ تا ۶ هفته و واریس‌های طنابی بزرگ  تا ۴ ماه نتایج درمان خوبی را نشان می‌دهند.
• روش دوم استفاده از امواج رادیو فرکوئنسی و یا لیزرهای درون عروقی که هر دوی این روش ها با ابلیشن  یا  تخریب دیواره سیاهرگ نارسا همراهند
• و گزینه آخر درمانی جراحی است که برای افرادی انتخاب می‌شود که پاسخ درمانی مناسب به درمان‌های فوق نداشته‌اند یا اینکه علائم آنها بسیار شدید می‌باشد.

بنابراین پس از آگاهی نسبت به اینکه نشانه‌های واریس پا چیست و شناسایی علائم شروع واریس پا می‌توان با توجه به علائم از یکی از این رویکردهای درمانی استفاده کرد.

چه افرادی بیشتر به ترومبوز ورید عمقی پا مبتلا می‌شوند؟

افرادی که به هر دلیل دچار اختلال انعقادی هستند مثلاً افراد دارای سرطان‌های فعال، خانم‌های حامله، افرادی که تازه زایمان داشته‌اند، زنانی که قرص‌های ضدبارداری یا درمان‌های جایگزین هورمونی استفاده کرده‌اند، افرادی که اخیراً جراحی بزرگ داشته‌اند، افرادی که در ۷۲ ساعته گذشته بی‌تحرک بوده‌اند، افراد بالای ۶۰ سال و همچنین افراد دارای سابقه خانوادگی لخته خون در پا یا سایر نواحی، افراد دارای سابقه ترومبوز ورید عمقی پا یا آمبولی ریه جز این دسته هستند.

تاکید می‌کنیم افراد‌ چاق، افرادی که سیگار یا قلیان مصرف می‌کنند و افراد کم تحرک به شدت در معرض ابتلا به دی وی تی ناشی از واریس هستند.

چه کنیم که به علائم واریس پا مبتلا نشویم؟

 تعدادی از فاکتورهای مساعد کننده ابتلا به علائم واریس پا مانند سن و جنس قابل کنترل و تغییر توسط ما نخواهند بود ولی ما می‌توانیم از مواردی که در اختیار ما می‌باشند استفاده کنیم و با تغییر و تعدیل آنها  شدت تجربه کردن علائم  واریس در پا را کاهش دهیم.

 مثلاً مصرف هرگونه دخانیات را قطع کنید، استفاده از سیگار و قلیان به شدت شما را در ابتلا به اختلالات عروقی از جمله بیماری‌های سیاهرگ‌ها واریس‌های پا قرار می‌دهد.

 حتماً از پزشک خود کمک بخواهید تا رژیم غذای سالم و متعادل را برای دستیابی به وزن سالم به شما پیشنهاد کند.

 روزانه فعالیت‌های بدنی داشته باشید، اگر قرص جلوگیری از بارداری مصرف می‌کنید یا کاندید درمان با جایگزینی هورمون هستید حتما باید اطلاعات کافی را از پزشک خود بگیرید و با علائم خطر آشنا بشوید تا پیش از بروز علائم شروع واریس پا مانع پیشرفت آن شوید.

سخن پایانی

علائم واریس پا شامل وجود رگ‌های آبی و بنفش زیر زانو و پایین ساق پا، تورم شدید پا، درد حین راه رفتن و بروز اختلال در فعالیت‌های روزانه، دردهای طولانی مدت حین ایستادن، نشستن، ورزش کردن و خوابیدن، داشتن ترک پوستی و خشک شدن و قرمزی پوست خواهد شد.