در این مطلب در کنار شما عزیزان هستیم تا به چند نکته در مورد یکی از شایع‌ترین بیماری‌ها یعنی فشار دیاستولیک خطرناک صحبت کنیم. فشار دیاستولیک چه زمانی خطرناک تعریف می‌شود؟ طبق آخرین تحقیقات کسانی که به طور دائم فشار خون بالای 13 بر 8 داشته باشند فشار دیاستولیک آنها خطرناک محسوب می‌شود؛ این فشار خون با علائمی همچون سردرد، تنگی نفس، تغییرات بینایی، درد قفسه سینه و مشکلات حسی یا حرکتی همراه است که در صورت عدم درمان فرد با عوارض جبران‌ناپذیری مواجه می‌شود و ممکن است به اندام‌های مختلف بدنش آسیب‌هایی وارد شود. توصیه ما به شما این است که اگر فشار خون بالا دارید حتماً به پزشکان متخصص مراجعه کنید و تا انتهای مقاله با ما همراه باشید تا اطلاعات مناسبی در این زمینه در اختیارتان قرار دهیم.
فهرست مطالب
فشار دیاستولیک خطرناک چیست؟
فشاری که خون به دیواره شریان‌ها و رگ‌ها در زمان استراحت قلب وارد می‌کند را فشار دیاستولیک می‌گویند. این عدد، عدد پایین در اندازه‌گیری فشار خون است و نشان‌دهنده مقاومت عروق خونی است. به طور کلی فشار دیاستولیک بالای 90 میلی‌متر جیوه خطرناک محسوب می‌شود؛ اما این مقدار می‌تواند بنا به شرایط فردی و سایر عوامل خطر متفاوت باشد. پزشکان برای تشخیص فشار دیاستولیک بالا معمولاً از دستگاه فشار خون استفاده می‌کنند اما درمان آن به علت اصلی این عارضه بستگی دارد.
چگونه فشارمان را اندازه بگیریم؟
برای اندازه‌گیری فشار خون باید از دستگاه مناسبی استفاده کنید. دستگاه‌های دیجیتالی که به بازو متصل می‌شوند بهترین نوع و از دستگاه‌های مچی دقیق‌تر هستند. اگر از دستگاه‌های عقربه‌ای یا جیبی استفاده می‌کنید باید در زمینه اندازه‌گیری فشار خون مهارت لازم را داشته باشید. همچنین لازم است که هنگام اندازه گیری فشار موارد زیر را هم رعایت کنید.
- یک ساعت قبل از اندازه‌گیری فشار خون چیزی نخورید یا ننوشید.
- یک ساعت قبل از اندازه گیری فشار خون، از مصرف دخانیات صرف نظر کنید.
- قبل از اندازه‌گیری در یک اتاق ساکت به مدت 5 الی 10 دقیقه استراحت کنید، روی صندلی بنشینید و تکیه دهید به طوری که پای‌تان روی زمین باشد دست را هم‌سطح قلب قرار دهید.
- فشار را حداقل دو بار اندازه‌گیری کنید.
آیا مصرف داروی فشار خون موقتی است یا دائم؟
متأسفانه هیچ دارویی برای درمان فشار خون کشف نشده است. داروهای موجود در بازار این عارضه را کنترل می‌کنند؛ بنابراین باید به صورت دائمی مصرف شوند. البته سؤالی که برای بسیاری از افراد به این عارضه مطرح می‌شود این است که آیا ممکن است در دوره‌ای، از مصرف دارو بی‌نیاز شویم؟ در پاسخ به این سؤال باید بگوییم؛ بله. گاهی فشار خون گذراست. مثلاً دوره‌ای بیمار دچار اضطراب می‌شود و فشارش دائم بالا می‌رود و بعد از رفع اضطراب فشار او به حالت نرمال بازمی‌گردد. همچنین افراد مبتلا به این عارضه وقتی سبک زندگی‌شان را اصلاح‌کرده و ورزش را نیز به زندگی خود اضافه کنند، فشار خود را به کمتر از 10 می‌رسانند. به این ترتیب پزشک به تدریج داروها را کم می‌کند و ممکن است نیاز او به دارو به طور کامل از بین برود؛ ولی در بسیاری از موارد نیاز به دارو دائمی و مادام‌العمر است.
علل و علائم بالا بودن فشار دیاستولیک چیست؟
فشار خون بالا به عنوان فشار خون 140 روی 90 میلی‌متر جیوه یا بیشتر تعریف می‌شود. اگر احساس فشار خون بالا دارید باید این علائم را داشته باشید:
- سردرد
- تنگی نفس
- تغییرات بینایی
- درد قفسه سینه
- مشکلات حسی یا حرکتی
اگر فشار خون بالا دارید باید فوراً آن را درمان کنید. درمان نشدن آن به اندام‌های مختلف بدن آسیب وارد می‌کند. وقتی فشار خون بالاست یعنی بدن شما بیش از حد معمول کار می‌کند.
علت بالا بودن فشار دیاستولیک عبارت‌اند از:
- چاقی
- مصرف زیاد الکل
- سندرم متابولیک دیابت
- مصرف زیاد سدیم
- خواب آپنه
- اختلال چربی خون
- سن
- سابقه خانوادگی
- بیماری زمینه‌ای
- مصرف قرص‌های ضد بارداری
عدم کنترل فشار دیاستولیک خطرناک چه آسیب‌هایی به همراه دارد؟
اگر فشار خون بالا را کنترل نکنیم به اندام‌های مختلف بدن آسیب می‌رسد. اولین آسیب به رگ‌های طبیعی خون وارد می‌شود این رگ‌ها در حالت عادی به راحتی جریان خون را عبور می‌دهند؛ ولی وقتی جریان خون افزایش یابد تغییراتی در آنها ایجاد می‌شود.
در واقع در مراحل اولیه خون شروع به ایجاد پلاک می‌کند دیواره رگ‌ها ضخیم می‌شوند و در مراحل پایانی در فرایند و عملکرد پلاک‌ها اختلال ایجاد می‌شود که به آن هیپرتروفی گویند. همه این تغییرات منجر به فشار عروقی و در نهایت فشار خون بالا می‌شود. این تغییرات عروقی در نهایت می‌توانند به اندام انتهایی صدماتی از جمله موارد زیر را وارد کنند.
- سکته مغزی رتینوپاتی
- حمله ایسکمیک گذرا
- هیپرتروفی بطن چپ
- نارسایی قلبی
- نارسایی کلیه
هنگام مراجعه به پزشک برای تشخیص فشار خون بالا باید یک نوار قلب (ECG) برای بررسی عملکرد قلب، آزمایش ادرار برای عملکرد کلیه و آزمایش سرولوژی مانند رنین پلاسما آلدوسترون انجام داد.
رژیم غذایی مملو از سبزیجات، عدم مصرف یا محدود کردن مصرف الکل و ترک سیگار در تنظیم فشار خون مؤثرند. از طرفی استفاده از داروهایی مانند انالاپریل و کاپتوپریل در شرایط اضطراری و داروهایی مانند لوزارتان، والسارتان، آملودیپین و والسومیکس برای کاهش فشار خون در درازمدت به تنظیم فشار خون کمک می‌کنند. البته توجه داشته باشید که این داروها نباید بدون مشورت پزشک مصرف شوند. زیرا دوز این داروها با بررسی سن، وزن و سابقه بیماری افراد توسط پزشکان متخصص تعیین می‌شوند.
فشار دیاستولیک نرمال چیست؟
وقتی در مورد فشار خون نرمال صحبت می‌کنیم قدم اول این است که بدانیم در چه رده سنی هستیم. این موضوع در مورد اندازه‌گیری فشار خون کودکان و اطفال کمتر از ۱۳ سال اهمیت بسیاری دارد. زیرا فشار خون این رده از کودکان و نوجوانان با افراد هم‌سن و هم‌جنس و هم‌قدشان مقایسه می‌شود. در واقع وقتی فشار کودک یا نوجوانی کمتر از ۱۳ سال را اندازه‌گیری می‌کنیم آن را در نموداری قرار می‌دهیم که مربوط به سن، جنس و قد همان کودک است و بعد آن را به صورت صدک بیان می‌کنیم. مثلاً اگر فشار خون کودکی در صدک شصت قرار دارد؛ یعنی فشار خون او نسبت به ۶۰ درصد افراد هم‌سن، هم‌جنس و هم‌قدش بالاتر است و نشان می‌دهد فشار خون بالاتری دارد.
اما فشار خون نرمال در افراد بیشتر از ۱۳ سال یعنی بزرگسالان کمتر از 120 روی 80 است و اگر کسی فشار خون بیشتر از 130 روی 90 داشته باشد به بیماری فشار خون مبتلاست. به این ترتیب فشار خون کمتر از 120 روی 80 فشار خون نرمال نام دارد و فشار بیشتر از 130 روی 90 یعنی فرد به بیماری پرفشاری خون مبتلاست. کسانی که بین این دو عدد قرار دارند؛ یعنی فشار خون بالای آنها بین ۱۲۰ تا ۱۳۰ و فشار خون پایین آنها بین ۸۰ تا ۹۰ است این افراد پیش فشار خون دارند. به تعبیر دیگر نسبت به سایر افراد احتمال اینکه در آینده به بیماری فشار خون مبتلا شوند بیشتر است.
آیا تغذیه مناسب در کاهش فشار دیاستولیک مؤثر است؟
تغذیه نقش مهمی در تنظیم فشار خون دارد در ادامه به معرفی ویتامین‌ها و مواد معدنی مهم برای کاهش فشار دیاستولیک خطرناک و راه‌های دریافت طبیعی آنها می‌پردازیم.
پتاسیم برای کاهش دیاستولیک
پتاسیم مهم‌ترین ماده مغذی مورد بحث در مورد کاهش فشار دیاستولیک است. احتمالاً شنیده‌اید که اگر فشار خون بالا دارید مراقب مصرف نمک باشید. نمک و پتاسیم را می‌توان به عنوان نیروهای متضاد با اثرات متفاوت بر رگ‌های خونی در نظر گرفت. مطالعات نشان می‌دهد که پتاسیم موجود در رژیم غذایی می‌تواند فشار خون را به میزان قابل توجهی بهبود بخشد.
یک قانون ساده برای تنظیم فشار خون بالا و فشار دیاستولیک این است که در رژیم غذایی خود روی میوه‌ها، سبزیجات کامل، همچنین غلات کامل و ماهی تمرکز کنید. بسیاری از غذاهای کامل نیز حاوی پتاسیم و فیبر زیادی هستند.
منیزیم برای کاهش دیاستولیک
منیزیم برای حفظ سلامت قلب و اطمینان از عملکرد مناسب همه اعضای بدن ضروری است. به تنظیم میزان کلسیم و سایر مواد معدنی در سلول‌ها کمک می‌کند و تأثیر منفی بر کاهش فشار خون دارد. مقدار مصرف روزانه برای بزرگسالان بسته به سن و جنسیت متفاوت است. برای رسیدن به این هدف به طور طبیعی مقدار زیادی آجیل، دانه‌ها، حبوبات، میوه‌ها، سبزیجات، میوه‌ها و غلات کامل را مصرف کنید.
کلسیم برای کاهش فشار دیاستولیک
کلسیم مزایای متعددی در مورد مدیریت فشار خون پایین و فشار دیاستولیک ارائه می‌دهد. کلسیم برای سیستم رنین، آنژیوتانسین و آلدوسترون که انقباض و شل شدن رگ‌های خونی را تنظیم می‌کند، مرکز کنترلی در بدن است که فشار خون را در سطح سالم نگه می‌دارد.
اگر رگ‌های خونی را لوله‌هایی می‌دانید که خون را در سراسر بدن حمل می‌کنند، فشار داخل این لوله‌ها بر اساس عوامل مختلفی تغییر می‌کند. از جمله اینکه آیا شب خوب می‌خوابید، چه نوع غذایی می‌خورید، چقدر ورزش می‌کنید و میزان استرس شما چقدر است. وقتی فشار خون افزایش می‌یابد سیستم رنین آنژیوتانسین (RAS) وارد عمل می‌شود تا به کاهش آن کمک کند و کلسیم باعث می‌شود این سیستم به خوبی کار کند.
کلسیم همچنین با سایر ویتامین‌های مهم برای تنظیم سیستم‌های التهابی تعامل دارد. به طور کلی، کلسیم برای استخوان‌های قوی و سالم حیاتی است. پنیر، شیر و ماست به طور کلی به عنوان غذاهای غنی از کلسیم شناخته می‌شوند.
اما آیا می‌دانستید سبزیجات سبز رنگ مانند کلم‌پیچ و اسفناج نیز سرشار از این ماده مغذی هستند؟ در واقع، یک فنجان 200 میلی‌گرم کلسیم دارد، در حالی که سبزی کولارد حاوی 360 میلی‌گرم در هر 8 اونس است. مکمل‌های کلسیم نیز در دسترس هستند؛ اما مطمئن شوید که در مصرف آن زیاده‌روی نکنید.
ویتامین B 12 برای کاهش فشار دیاستولیک
این ویتامین با سایر مواد مغذی ضروری مانند فولات، کلسیم و منیزیم برای حفظ عملکرد قلب و عروق کار می‌کند و همچنین برای سلامت مغز و اعصاب حیاتی است.
12 B عمدتاً در برخی از غذاهای گیاهی از جمله قارچ شاتوگای، قارچ یال شیری و آئویاگی خوراکی مانند لورل سبز و بنفش وجود دارد. B 12 به ویژه برای زنان باردار اهمیت دارد. زیرا در رشد اولیه نوزادان حیاتی است.
ویتامین C برای کاهش فشار دیاستولیک
ویتامین C سطح اکسید نیتریک را در بدن ما افزایش می‌دهد و رگ‌های خونی را شل می‌کند. در نتیجه جریان خون را مؤثرتر می‌کند. این به معنای بهبود گردش خون در عین کاهش استرس کلی بر قلب و همچنین کاهش التهاب مرتبط با آسیب کلسترول است.
که کلم بروکلی، اسفناج، گوجه فرنگی و فلفل دلمه‌ای، کلم، گل کلم و توت فرنگی منابع عالی این ویتامین هستند. همچنین حاوی مقادیر زیادی آنتی اکسیدان‌های مفید و ترکیبات طبیعی هستند که از قلب و خون محافظت می‌کنند. علاوه بر این، ترکیب این ماده مغذی با سایر مواد مغذی مانند منیزیم و پتاسیم، مزایای آنها را چند برابر می‌کند.
سخن پایانی
در این مقاله به علل و علائم فشار دیاستولیک اشاره و بیان کردیم که عدم کنترل فشار خون چه آسیب‌هایی به همراه دارد. علاوه بر موارد گفته‌شده باید بگوییم که برای کاهش فشار خون، پیاده‌روی سریع در طول روز به مدت 30 الی 45 دقیقه و سه الی پنج بار در هفته در کاهش فشار خون بسیار مؤثر است. مصرف سیگار فشار خون را تشدید می‌کند. بنابراین توصیه می‌کنیم به ترک سیگار بپردازید. اگر فشار دیاستولیک خطرناک دارید حتماً به پزشک مراجعه کنید و از درمان‌های خانگی بپرهیزید. توصیه می‌کنیم در صورتی که با این عارضه مواجه هستید به کلینیک تخصصی ما مراجعه کرده تا پزشکان با تجربه در این زمینه پس از معاینه و تشخیص به درمان شما بپردازند.
