تپش قلب و تنگی نفس گاهی اوقات میتواند نشانه یک بیماری قلبی و خطرناک باشد. در چنین شرایطی ممکن است احساس کنید که ضربان قلب شما از حال معمولی و همیشگی بیشتر است. در برخی افراد تپش قلب و تنگی نفس هنگام خواب نیز اتفاق میافتد. علاوه بر بزرگسالان، ضربان قلب و تنگی نفس در نوجوانان و کودکان نیز در سال‌های اخیر شیوع بسیاری داشته است. محققان دریافته‌اند که بسیاری از مواقع علت تپش قلب و تنگی نفس در نوجوانان، وجود بیماری قلبی نیست و ممکن است دلایل دیگری از جمله استرس به دلیل انجام برخی بازی‌های رایانه‌ای باعث بروز این حالات شود. اما اگر این عارضه به علت بیماری قلبی باشد توصیه میشود به دنبال درمان قطعی تپش قلب باشید.
فهرست مطالب
- آیا ناراحتی قلبی میتواند علت تنگی نفس و تپش قلب در نوجوانان باشد؟
- علت تنگی نفس و تپش قلب در نوجوانان چیست؟
- علائم و نشانه‌های تپش قلب به چه صورت هستند؟
- علت تپش قلب و تنگی نفس در نوجوانان چگونه تشخیص داده میشود؟
- درمان تنگی نفس و تپش قلب چگونه انجام میشود؟
- تفاوت تنگی نفس ریوی و قلبی چیست؟
- چه دلایلی موجب تپش قلب و تنگی نفس هنگام خواب میشود؟
- مشکلات مربوط به تپش قلب و تنگی نفس چه عوارضی را به دنبال دارند؟
- برای جلوگیری از تپش قلب چه کارهایی میتوانید انجام دهید؟
- سخن آخر
آیا ناراحتی قلبی میتواند علت تنگی نفس و تپش قلب در نوجوانان باشد؟
باید بدانید که در اغلب موارد، علت تپش قلب و تنگی نفس، ابتلا به بیماری‌های قلبی نیست. در واقع میزان استرسی که نوجوانان به دلایلی مانند برنده شدن در مسابقات مختلف، بازی‌ها و … به بدن خود وارد می‌کنند، میتواند بدون اینکه متوجه باشند، علت تپش قلب و تنگی نفس باشد. ضربان قلب در واقع، زمانی رخ میدهد که فرد احساس کند ضربان قلبش نامنظم و تند میزند. ممکن است بیمار در چنین شرایطی، حس کند که ضربان قلبش در حال شدت گرفتن نسبت به حالت معمولی است یا زمانی که فرد در حال استراحت است (ورزش نمیکند) تندتر از حد معمول تپش دارد. تپش قلب و تنگی نفس هنگام خواب نیز یکی دیگر از علائم درگیر شدن فرد است.
با این حال در برخی نوجوانان ممکن است برخی مشکلات قلبی مادرزادی مانند آریتمی‌ها (نوسانات تپش قلب) منجر به ضربان قلب و تنگی نفس شود که بسیار جدی است و هرچه زودتر تشخیص داده شوند بهتر می‌توان آن را کنترل و درمان نمود، عدم آگاهی از این بیماری‌ها میتواند حتی منجر به مرگ فرد شود. برای رد علل تپش قلب جدی مانند آریتمی‌های مادرزادی که میتواند کشنده باشد توصیه میشود حتما با متخصص قلب و عروق مشورت شود.
نوجوانان درگیر ضربان قلب و تنگی نفس اگر سابقه خانوادگی نداشته باشند و درگیر عادات مخرب، مانند سیگار کشیدن و استعمال دیگر دخانیات نباشند؛ یک رژیم غذایی مناسب و تغییر جزئی در سبک زندگی، میتواند درمان تنگی نفس و تپش قلب آن‌ها باشد. برخی اوقات در حین ورزش کردن و انجام فعالیت‌های سنگین ممکن است ضربان قلب و تنگی نفس را تجربه کنید، باید بدانید که این اتفاق به دلیل تند شدن جریان خون برای خون رسانی بهتر به عضلات و ماهیچه‌ها است. بنابراین روند طبیعی بدن بوده و جای نگرانی وجود ندارد.
بسیاری از پزشکان از مراجعینی صحبت می‌کنند که به دنبال علت تپش قلب در جوانان هستند. آن‌ها می‌گویند در خیلی از این مراجعین پس از یک ارزیابی کامل متوجه می‌شویم که این علائم اغلب اوقات، نشان دهنده افزایش استرس و غفلت از خود مراقبتی معمول است. در واقع سلامت روان شما و میزان توجه شما به خودتان، به روی احساس شما و روند طبیعی سلامت بدن شما تأثیر میگذارد. بر این اساس توصیه پزشکان این است که نوشیدن زیاد آب، خوب غذا خوردن و خوب خوابیدن میتواند در بسیاری از موارد راه حل سادهای برای درمان تپش قلب و تنگی نفس در سنین پایین باشد.
علت تنگی نفس و تپش قلب در نوجوانان چیست؟
ضربان قلب میتواند نشانه یک بیماری جدی پزشکی مانند کم‌خونی، مشکلات تیروئید یا آریتمی نیز باشد (آریتمی ضربان قلب نامنظم ناشی از مشکل در سیستم الکتریکی داخلی قلب است). آریتمی ممکن است باعث ضربان قلب بسیار سریع (تاکی کاردی)، ضربان قلب آهسته غیرمعمول (برادی کاردی)، ضربان قلب متفاوت از یک ریتم معمول قلب یا ترکیبی از این سه شود. بسیاری از موارد این علائم، بر اساس مشکلات ساده‌تر نیز اتفاق می‌افتند. در لیست زیر موارد مختلفی ذکر شده‌اند که هر کدام میتوانند علت تنگی نفس و تپش قلب در کودکان و نوجوانان باشند:
- مبهوت شدن، ترسیدن یا تحت استرس قرار گرفتن.
- مصرف داروهای سرماخوردگی، آلرژی و آسم
- مصرف مکمل‌های گیاهی خاص یا آلرژی زا
- مصرف کوکائین و سایر مواد مخدر
- بارداری و مشکلات هورمونی
- مصرف نیکوتین
- مصرف کافئین
- مصرف الکل
- عدم تناسب اندام و وزن بدن
- ننوشیدن آب و سایر مایعات به اندازه کافی
همانطور که در مقدمه نیز به آن اشاره کردیم، علاوه بر موارد بالا یکی از مهمترین دلایل تپش قلب و تنگی نفس میتواند آریتمی‌های قلبی و مادرزادی باشد که اگر به موقع تشخیص داده نشوند، ممکن است حتی منجر به مرگ زودرس نوجوان شود.
علائم و نشانه‌های تپش قلب به چه صورت هستند؟
بچه‌های کوچک‌تر ممکن است نتوانند دقیقاً احساس خود را در هنگام وقوع این اتفاق توصیف کنند، اگرچه گاهی اوقات می‌گویند که قلبشان سریع میزند. اما در سنین نوجوانی تپش قلب برای فرد وضوح بیشتری دارد. احساس بالا رفتن ضربان قلب و تلاش برای نفس کشیدن در صورت اتفاق افتادن برای نوجوانان مشهود است و آن‌ها میتوانند به خوبی این علائم را درک کنند و برای والدین و پزشکان، حالات خود را گزارش کنند. بسیار مهم است که شما، در صورتی که فرزندتان هر یک از موارد زیر را همراه با تپش قلب تجربه کرد، فوراً به متخصص قلب مراجعه کنید.
- غش کردن
- احساس سبکی سر
- مشکل در تنفس (نفس قطع میشود)
- درد قفسه سینه
علت تپش قلب و تنگی نفس در نوجوانان چگونه تشخیص داده میشود؟
اگر یک کودک و نوجوان، تپش قلب را بدون هیچ علامت دیگری تجربه کرد، می‌بایست گزارشی از زمان وقوع تپش قلب و اینکه این رخداد تحت چه شرایطی اتفاق افتاده، داشته باشید و سپس در یک معاینه منظم با پزشک متخصص قلب صحبت کنید. در صورتی که تپش قلب به صورت مرتب اتفاق میافتد و شما را نگران میکند، در اسرع وقت به پزشک متخصص مراجعه کنید. اگر بتوانید ضربان قلب فرزندتان را با گرفتن نبض یا لمس مستقیم قفسه سینه هنگام بروز تپش قلب بررسی کنید، این اطلاعات، گزارش خوبی برای پزشک خواهد بود. از پزشک اطفال خود در مورد چگونگی بررسی ضربان قلب کودک و نوجوان خود اطلاعات لازم را بپرسید.
متخصص اطفال شما ممکن است شما را به یک متخصص قلب اطفال ارجاع بدهد. متخصص قلب اطفال، پزشکی است که متخصص مشکلات قلبی در کودکان و نوجوانان است. او یک ارزیابی کامل از سلامت فرزند شما انجام میدهد. این ارزیابی شامل گرفتن سابقه پزشکی و انجام معاینات لازم است. پزشک ممکن است برای تشخیص علت تپش قلب و تنگی نفس، آزمایش‌های قلبی مانند نوار قلب، اکوکاردیوگرام، تست استرس (روی دوچرخه یا تردمیل) یا به ندرت کاتتریزاسیون قلبی را نیز تجویز کند.
در ادامه روند تشخیصی برای کشف علت تپش قلب، ممکن است کودک و نوجوان شما، مجبور باشد مانیتور هولتر بپوشد که ریتم قلب را در مدت 24 ساعت ضبط میکند. نوع دیگری از مانیتوری که احتمال دارد پوشیدن آن توصیه پزشک باشد، ضبط حلقه‌ای است. این وسیله به مدت یک ماه استفاده میشود و به کمک آن، نه تنها به صورت زمانی تپش‌ها ضبط میشود، بلکه کودک و نوجوان در زمان تپش قلب، دکمه‌ای را بر روی ضبط فشار میدهد. بر اساس نتایج این آزمایشات، متخصص قلب اطفال تعیین خواهد کرد که آیا کودک و نوجوان شما آریتمی دارد یا خیر؟
در صورتی که در خانواده شما سابقه ناهنجاری‌های قلبی شناخته شده یا مرگ غیرقابل توضیح قبل از سن 50 سالگی (از جمله سندرم مرگ ناگهانی نوزاد) را دارند، حتماً به پزشک اطلاع دهید. در روند تشخیص علت تپش قلب و تنگی نفس، امکان دارد پزشک شما آزمایش خون و ادرار را نیز برای بررسی سطح الکترولیت، قند خون و همچنین سلول‌های خونی شما تجویز کند. سطح هورمون تیروئید شما نیز ممکن است اندازه گیری شود. در بانوان خون یا ادرار برای هورمون‌های بارداری آزمایش میشود. تست EKG ریتم قلب و سرعت ضربان قلب شما را ثبت میکند و برای بررسی ضربان قلب غیرطبیعی یا آسیب قلب استفاده میشود.
اکوکاردیوگرام نوعی سونوگرافی است که به وسیله آن از امواج صوتی برای نشان دادن ساختار و عملکرد قلب شما استفاده میشود. تست استرس ورزش نیز به پزشک شما کمک میکند تا ببینند قلب شما چقدر استرس را کنترل میکند. این آزمایش میتواند وجود انسداد در قلب یا ضربان قلب غیرطبیعی را بررسی کند. الکتروفیزیولوژی نیز ممکن است برای تشخیص بهتر، مد نظر پزشک شما باشد. الکتروفیزیولوژی در واقع روشی برای بررسی مسیرهای الکتریکی در قلب شما است. مسیرهای الکتریکی در واقع ضربان قلب شما را کنترل می‌کنند.
درمان تنگی نفس و تپش قلب چگونه انجام میشود؟
هنگام تجربه نشانه‌های تپش قلب و تنگی نفس در صورت تدوام می‌بایست، ابتدا به پزشک عمومی مراجعه کنید. پزشک عمومی عواملی مانند فراوانی، شدت تپش قلب و سابقه پزشکی فرزندتان را در نظر میگیرد. در اکثر موارد، هیچ روش درمانی برای تپش قلب لازم نیست. پزشک شما ممکن است توصیه‌های کلی مانند کاهش مصرف نوشیدنی‌های کافئین دار یا مصرف مایعات به مقدار کافی را گوشزد کند. در صورتی که پزشک عمومی شما را به کلینیک‌های تخصصی قلب ارجاع دهد، پزشک متخصص قلب فرزند شما را معاینه میکند و با دقت به نگرانی‌های شما گوش میدهد.
ممکن است فرزند شما آزمایش‌های دیگری از جمله نوار قلب، اسکن قلب و ضبط هولتر. در موارد نادری که یک بیماری زمینه‌ای قلبی توسط پزشک متخصص قلب، تشخیص داده میشود، پزشک بدون فوت وقت روند درمان تنگی نفس و تپش قلب را برای بیمار آغاز میکند. از گزینه‌های درمانی می‌تون داروها را نام برد، علاوه بر دارو می‌توان به فرسایش کاتتر اشاره کرد. فرسایش کاتتر در واقع، یک روش کاتتریزاسیون است، که در این روش با استفاده از گرما یا سرما، گذرگاه‌های الکتریکی غیرطبیعی در قلب را جدا سازی می‌کنند.
از دیگر روش‌های درماناین عارضه‌ها دفیبریلاتورهای قابل کاشت است. به ندرت، کودکان و نوجوانان مبتلا به تپش قلب نیاز به ضربان ساز یا دفیبریلاتورهای قابل کاشت دارند. اکثریت قریب به اتفاق این کودکان و نوجوانان، از درمان‌های ساده‌تر به خوبی نتیجه می‌گیرند.
تفاوت تنگی نفس ریوی و قلبی چیست؟
تنگی نفس در واقع میتواند یک علامت مشترک بین آسیب‌های ریوی و عارضه‌های قلبی باشد. وظیفه ریه تامین کردن اکسیژن سلول‌های بدن است. ریه در واقع اکسیژن را از محیط اطراف گرفته و در اختیار اندام‌های بدن قرار میدهد. مختل شدن عملکرد ریه‌ها، میتواند باعث تنگی نفس گردد. قلب در واقع حیاتی‌ترین عضو بدن بوده که هرگونه اختلال و مشکل در عملکرد درست آن، میتواند به بروز مشکلاتی بسیار جدی منجر شود. بیماری‌های مربوط به قلب علائم بسیار متنوعی دارند و تنگی نفس یکی از آن‌ها به شمار می‌رود.
زمانی که بخواهیم تفاوت تنگی نفس و ریوی و قلبی را عنوان کنیم باید منبع و علت بروز تنگی نفس را دریابیم. بیمارانی که مشکلات مربوط به ریه موجب اختلال در ریتم تنفس آن‌ها میشود، تنگی نفس ریوی و بیمارانی که عارضه‌های قلبی دلیل تنگی نفس آن‌هاست، آسیب وارده تنگی نفس قلبی محسوب میشود. تفاوت تنگی نفس ریوی و قلبی را تنها پزشکان متخصص در حیطه قلبی و ریوی با معاینات و آزمایشات مختلف تعیین می‌کنند. برای فهمیدن این موضوع که در واقع مشکل تنفسی که گریبان‌گیر شما شده از کدام مورد است. در ابتدا می‌بایست به پزشک با تجربه‌ای در زمینه قلب و در صورت نیاز، به پزشک ریه مراجعه کنید تا با انجام آزمایش‌ها و معاینات لازم تشخیص بدهد که تنگی نفس شما مربوط به مشکلات ریه یا عارضه قلبی است و درمان مناسب انجام شود.
چه دلایلی موجب تپش قلب و تنگی نفس هنگام خواب میشود؟
گاهی اوقات فرد دچار تپش قلب میشود و نمی‌تواند علت دقیق آن را کشف کند. برخی اوقات حتی پزشکان نیز نمی‌توانند علت تپش قلب و تنگی نفس هنگام خواب را به یکی از بیماری‌های مربوط به مشکلات قلبی و یا ریوی ربط بدهند. باید بدانید که برخی از حالات روحی و آسیب‌های روانی، میتوانند علت بروز تپش قلب و تنگی نفس هنگام خواب باشند. به این معنی که شما بدون اینکه متوجه باشید، میتوانید با عدم مراقبت از حالات روحی خود و یا کنترل کردن فعالیت‌های دشوار بدنی، موجب ایجاد این مشکلات شوید. در صورتی که نمی‌توانید علت تپش قلب را پیدا کنید، موارد زیر میتوانند از علل خاموش تپش قلب و تنگی نفس هنگام خواب و یا بیداری باشند:
- واکنش‌های احساسی قوی، مانند استرس، اضطراب یا حملات پانیک
- افسردگی
- تمرین‌های ورزشی دشوار
- محرک‌ها از جمله کافئین، نیکوتین، کوکائین، آمفتامین‌ها و داروهای سرماخوردگی و سرفه که حاوی سودوافدرین هستند.
- تب
- تغییرات هورمونی مرتبط به قاعدگی، بارداری یا یائسگی
- هورمون تیروئید خیلی زیاد یا خیلی کم
مشکلات مربوط به تپش قلب و تنگی نفس چه عوارضی را به دنبال دارند؟
گفتیم که در بسیاری از موارد، علت تپش قلب و تنگی نفس میتواند مسئله مهم و خطرناکی نباشد. با این حال، لازم است عنوان کنیم در صورتی که در موارد نادر، این علائم از نشانه‌ها و علامت‌های ابتلا به بیماری قلبی باشد، که عوارض و خطراتی را به همراه دارد. آگاهی از این خطرات به شما کمک میکند تا منطقی‌تر و با دانشی بهتر هنگام بروز این عوارض احتمالی، به فکر درمان و چاره اندیشی باشید. برای تپش قلب و تنگی نفس ناشی از بیماری‌های قلبی، عوارض احتمالی در صورت عدم درمان ممکن است شامل موارد زیر باشد:
-
غش کردن
در صورتی که ضربان قلب خیلی سریع باش،؛ فشار خون کاهش می‌یابد و باعث حالت بیهوشی و غش در فرد میشود. این احتمال در کسانی که مشکلات قلبی دارند، مانند بیماری قلبی مادرزادی یا مشکلات دریچه‌ای خاص، بیشتر است.
-
ایست قلبی
تپش قلب، به ندرت میتواند به خطر مرگ منجر شود، یا باعث شود که قلب به طور مؤثر از تپش باز بماند. اما ایست قلبی میتواند یکی از عوارض تپش قلب مداوم و بدون رسیدگی باشد و نباید آن را حتی برای نوجوانان غیر ممکن دانست.
-
سکته
در صورتی که ضربان قلب به دلیل شرایطی باشد که در آن حفره‌های فوقانی قلب به جای ضربان مناسب، می‌لرزند (فیبریلاسیون دهلیزی)، خون میتواند یک جا جمع شده و باعث تشکیل لخته شود. اگر یک لخته در رگ‌های منتهی به قلب ایجاد شود، میتواند شریان مغز را مسدود کند و باعث سکته و حتی مرگ بیمار شود.
-
نارسایی قلبی
برخی از آریتمی‌ها میتوانند توانایی پمپاژ قلب را کاهش دهند و موجب انواع نارسایی‌های قلبی شوند. گاهی اوقات، کنترل میزان آریتمی که باعث نارسایی قلبی میشود، میتواند عملکرد قلب را بهبود بخشد.
برای جلوگیری از تپش قلب چه کارهایی میتوانید انجام دهید؟
برای جلوگیری از ضربان قلب بعد از اینکه توسط متخصص قلب مشخص شد که مشکل جدی قلبی وجود ندارد، شما می‌بایست استرس و اضطراب خود را مدیریت کنید. راه‌هایی برای آرامش یافتن مانند گوش دادن به موسیقی، مدیتیشن، ورزش یا یوگا را انجام دهید. با فردی که به او اعتماد دارید در مورد استرس یا اضطراب خود صحبت کنید. همچنین میتوانید با یک مشاور یا یک درمانگر صحبت کنید. هر شب به اندازه کافی بخوابید. کافئین یا الکل مصرف نکنید. در واقع کافئین و الکل میتوانند ضربان قلب شما را بدتر کنند. کافئین در نوشابه، قهوه، چای، شکلات و نوشیدنی‌هایی یافت میشود که انرژی شما را افزایش می‌دهند.
در صورت سیگاری بودن و استعمال دخانیات، آن‌ها را کنار بگذارید. نیکوتین و سایر مواد شیمیایی موجود در سیگار و بخصوص سیگار برگ به قلب و عروق خونی شما آسیب می‌رساند. اگر در حال حاضر سیگار می‌کشید و برای ترک سیگار به کمک نیاز دارید، از پزشک خود راهنمایی بخواهید. باید بدانید که حتی سیگارهای الکترونیکی یا تنباکوهای بدون دود همچنان حاوی نیکوتین هستند. از داروهای غیرقانونی استفاده نکنید. اگر از داروهای غیرقانونی استفاده میکنید، برای ترک کردن آن‌ها نیز می‌بایست از پزشک خود کمک بخواهید.
سخن آخر
در این مطلب در مورد علت تپش قلب و تنگی نفس در نوجوانان بحث کردیم. گفتیم که طبق نظر پزشکان بیشتر اوقات بروز این علائم، نشانه ابتلا به بیماری‌های قلبی و خطرناک نیست و درمان تنگی نفس و تپش قلب در اکثر اوقات با رعایت موارد سادهای مانند کنترل استرس و خوردن آب کافی و تامین خواب لازم برای بدن اتفاق میافتد. در صورتی که در موارد نادر تپش قلب و تنگی نفس هنگام خواب و بیداری به صورت مداوم رخ بدهد و طبق سابقه پزشکی خانواده، در معرض خطر بیماری‌های قلبی باشید، یک پزشک متخصص و باتجربه میتواند با روش‌های حرفه‌ای به تشخیص و درمان بیماری شما بپردازد. این علائم اگر طولانی یا مکرر باشند مهم هستند و نباید در پیگیری آن‌ها توسط خودتان و متخصص سهل انگاری شود، زیرا ممکن است حتی منجر به مرگ فرد شود.
پزشکان مرکز ما با بالاترین برد تخصصی و دارا بودن بهترین تکنولوژی‌های روز در حیطه بیماری‌های قلبی در خدمت شما هستند تا بدون نگرانی، مسیر تشخیص صحیح تا بهبودی کامل را طی کنید. در صورت تمایل به مراجعه و دریافت نوبت مشاوره در بخش تماس با ما، با پزشکان مرکز ما در ارتباط باشید.
منابع:
