حمله قلبی از بیماریهای پیچیده و سختی میباشد که در صورت عدم رسیدگی فوری ممکن است بیمار را با خطرات جدی و حتی مرگ مواجه نماید. در این میان شناخت اولین نشانه های سکته قلبی و علائم سکته قلبی که میتوانند درباره آسیب وارده به قلب هشدار دهند و بیمار و پزشکان را در جریان واقعیتها قرار دهند، بسیار مهم بوده و این مقاله قصد دارد بهتفصیل به این موضوع بپردازد. تا انتها با ما همراه باشید.
فهرست مطالب
- اولين نشانه های سکته قلبی چيست؟
- علائم سکته قلبی در زنان جوان بهعنوان اولين نشانه های سکته قلبی چيست؟
- عوامل خطر حمله قلبی برای زنان جوان چيست؟
- علائم سکته قلبی خفيف به عنوان اولين نشانه های سکته قلبی چيست؟
- چهکارهايی می توان برای جلوگيری از اولين نشانه های سکته قلبی انجام داد؟
- برای تشخيص بيماری های قلبی و اولين نشانه های سکته قلبی چه راههايی وجود دارد؟
- علائم سکته قلبی و مغزی چيست؟
اولين نشانه های سکته قلبی چيست؟
پیشازاینکه اولین نشانه های سکته قلب را موردبررسی قرار دهیم، بد نیست بدانید که ماهیچه قلب شما برای زنده ماندن به اکسیژن نیاز دارد. اگر جریان خونی که اکسیژن را به عضله قلب میرساند بهشدت کاهش یابد یا بهطور کامل قطع شود اولین نشانه های سکته قلبی بروز مییابد. این اتفاق زمانی رخ میدهد که شریانهای کرونری در اثر تجمع چربی، کلسترول و سایر موادی که باهم پلاک نامیده میشوند، باریک شوند و نتوانند جریان خون را به ماهیچههای قلب برسانند. اما اینکه اولین نشانه های سکته قلبی چه میباشد، پیشنهاد میکنیم موارد زیر را بهدقت خوانده و آنها را بهعنوان مهمترین علائم در نظر داشته باشید:
• درد قفسه سینه (احساس فشار، سنگینی، فشردگی یا فشردن روی قفسه سینه)
• درد در سایر قسمتهای بدن (ممکن است احساس کنید که درد از قفسه سینه به بازوهای شما معمولاً بازوی چپ، فک، گردن، پشت و شکم منتقل میشود)
• احساس سبکی سر یا سرگیجه
• تعریق سرد و زیاد
• تنگی نفس
• احساس تهوع
• احساس شدید اضطراب
• سرفه یا خسخس سینه
• درد جزئی مشابه سوءهاضمه
• تپش قلب
شایانذکر است درحالیکه شایعترین و اولین نشانه های سکته قلبی در مردان و زنان درد قفسه سینه است، احتمال دارد زنان علائم دیگری مانند تنگی نفس، احساس یا بیماری و کمردرد یا درد در ناحیه فک را نیز تجربه نمایند.
علائم سکته قلبی در زنان جوان بهعنوان اولين نشانه های سکته قلبی چيست؟
اگرچه بسیاری از مردم فکر میکنند که حملات قلبی بیشتر در مردان اتفاق میافتد، اما بیماری قلبی علت اصلی مرگومیر در زنان نیز میباشد. بنابراین برای زنان در هر سنی بهویژه در سنین جوانی مهم است که بدانند علائم سکته قلبی در زنان جوان چیست؟ تا بتوانند به دنبال مراقبت فوری پزشکی باشند.
هرچند برای اکثریت قریب بهاتفاق افراد (مردان و زنان) درد یا ناراحتی قفسه سینه یکی از اولین نشانه های سکته قلبی و علائم سکته قلبی در زنان جوان میباشد. بااینحال، زنان بیشتر از مردان دارای علائم و اولین نشانه های سکته قلبی کمتر قابلتشخیص هستند، این نشانهها عبارتاند از:
• درد یا ناراحتی در قسمتهای مختلف بالاتنه (کمر، گردن، فک، بازوها یا معده)
• تنگی نفس
• سبکی سر
• عرق سرد
• خستگی
• تهوع و استفراغ
• تپش قلب
عوامل خطر حمله قلبی برای زنان جوان چيست؟
عوامل متعددی وجود دارد که احتمال ابتلا به بیماری قلبی را در زنان جوان افزایش میدهد اما سه پارامتر مهم و تأثیرگذار برای ایجاد این بیماری که خطر بروز حمله قلبی را نیز در این قشر تقویت مینماید عبارتاند از:
فشارخون بالا
زنان جوان ممکن است به دلیل عوارض ناشی از مصرف قرصهای ضدبارداری و یا تغییرات جسمانی و هورمونی مختصِ دوران بارداری دچار فشارخون بالا شوند. البته همه زنان بالای 65 سال بیشتر از مردان در معرض فشارخون بالا هستند. فشار خون بالا نیز عاملی مهم برای افزایش خطر حمله قلبی است که به عنوان اولین نشانههای سکتی قلبی نیز شناخته میشود.
کلسترول بالا
با توجه به اینکه استروژن تولیدشده در بدن زنان جوان در برابر سطوح ناسالم کلسترول محافظت میکند طبیعتاً پس از دوران یائسگی که سطح استروژن در بدن آنها کاهش مییابد باعث بالا رفتن کلسترول میشود که میتواند عامل حمله قلبی هم باشد.
سیگار کشیدن
اگرچه مردان اندکی بیشتر احتمال دارد سیگار بکشند، اما در عصر حاضر شکاف در مصرف سیگار بین جنسیتها کمتر از همیشه است و لذا زنان جوانی که مبتلابه اعتیاد به دخانیات میباشند درخطر انسداد رگهای خونی و ضعف دیواره شریانهای خود قرار دارند. به همین دلیل بیشتر احتمال دارد با اولین نشانه های سکته قلبی روبرو شوند.
سایر عوامل خطر که میتوانند علائم سکته قلبی در زنان جوان را آشکار سازد و به بروز سکته قلبی در آنان بیانجامد، عبارتاند از:
• دیابت
• چاقی
• سابقه خانوادگی بیماری قلبی
• رژیم غذایی ناسالم
• عدم تحرک بدنی
• مصرف الکل
بسیاری از زنان از داروهای هورمونی برای پیشگیری از بارداری یا کاهش علائم یائسگی خود (به نام درمان جایگزینی هورمون) استفاده میکنند. در همین زمینه باید گفت که قرصهای ضدبارداری میتوانند خطر لخته شدن خون را در قلب یا پاهای زنان جوان افزایش دهند و همچنین میتوانند فشارخون آنها را بالا ببرند.
بنابراین اگر زنان سابقه فشارخون بالا یا مشکلات لخته شدن دارند بهتر است از مصرف اینگونه قرصها خودداری نمایند. ناگفته نماند با توجه به اینکه زنان بالای 50 سال بیشتر در معرض خطر ابتلا به بیماری قلبی قرار دارند، در صورت امکان باید از مصرف داروهای استروژن و پروژسترون بهطور کامل اجتناب نمایند.
علائم سکته قلبی خفيف به عنوان اولين نشانه های سکته قلبی چيست؟
حمله قلبی خفیف زمانی اتفاق میافتد که انسداد موقتی در عروق کرونر وجود داشته باشد. درست مانند علائم سکته قلبی و مغزی کوچک، علائم تجربهشده در طول یک حمله قلبی کوچک ممکن است بسیار کوتاهمدت و خفیف باشد. بنابراین فاقد شدتی است که معمولاً در یک حمله قلبی کلاسیک دیده میشود. علائم سکته قلبی خفیف عبارتاند از:
• درد قفسه سینه یا احساس فشار یا فشردن در مرکز قفسه سینه که ممکن است چند دقیقه طول بکشد. همچنین ممکن است بیاید و برود.
• درد در گلو و علائمی مانند سوءهاضمه یا بیماری ریفلاکس معده به مری نیز میتواند از علائم سکته قلبی خفیف باشد.
• خستگی
• تنگی نفس قبل یا هنگام تجربه درد یا ناراحتی قفسه سینه
• ناراحتی در قسمت فوقانی پشت، فک، گردن، اندام فوقانی و یا معده
• احساس سبکی سر و حالت تهوع
• عرق سرد ریختن
• تپش قلب
اگر هر یک از نشانههای ذکرشده که علائم سکته قلبی خفیف میباشند را تجربه کردید، فوراً به دنبال کمک پزشکی باشید چون مطالعه نشان میدهد که شیوع حملات قلبی کوتاه ناشناخته هشداردهنده است.
چهکارهايی می توان برای جلوگيری از اولين نشانه های سکته قلبی انجام داد؟
3 مرحله اصلی وجود دارد که میتوانید برای کمک به جلوگیری از حمله قلبی ( و همچنین سکته مغزی) انجام دهید:
• یک رژیم غذایی سالم و متعادل داشته باشید.
• سیگار نکشید.
• سعی کنید فشارخون خود را در سطح سالم نگه دارید.
برای اطلاع دقیقتر از موضوعات بالا، توضیحات زیر را درباره هر یک از آنها باهم مرور مینماییم:
یک رژیم غذایی سالم
خوردن یک رژیم غذایی ناسالم که سرشار از چربی است، سخت شدن شریانها را بیشتر میکند و خطر حمله قلبی را افزایش میدهد. همچنین ادامه مصرف غذاهای پرچرب باعث ایجاد پلاکهای چربی بیشتر در رگهای شما میشود، چراکه غذاهای چرب حاوی یک نوع کلسترول ناسالم هستند.
شما باید رژیم غذایی مدیترانهای را دنبال کنید. این به معنای خوردن بیشتر نان سبوسدار، میوه، سبزیها و ماهی و مقدار کمتر گوشت است. همچنین کره و پنیر را با محصولات مبتنی بر روغن گیاهی مانند روغنزیتون و آووکادو جایگزین کنید. ماهیهای روغنی مانند شاهماهی، ساردین و سالمون میتوانند نیز بخشی از رژیم غذایی مدیترانهای را تشکیل دهند.
همچنین، مصرف مکملهای اسید چرب امگا 3 یا خوردن غذاهای غنیشده با اسیدهای چرب امگا 3، به پیشگیری از حمله قلبی کمک خواهد کرد. هرگز بدون مشورت با پزشک عمومی مکمل غذایی مصرف نکنید زیرا برخی از مکملها، مانند بتاکاروتن بهطور بالقوه مضر هستند.
سیگار نکشیدن
سیگار یک عامل خطر اصلی برای بروز حمله قلبی و اولین نشانه های سکته قلبی است و میتواند اولین این علائم را با تصلب شرایین و افزایش فشارخون آشکار سازد.
فشارخون بالا
فشارخون بالا که فشار اضافی بر شریانها و قلب افراد وارد میکند، میتواند بهعنوان یکی از اولین نشانه های سکته قلبی بسیار جدی گرفته شود. فشارخون بالا اغلب با خوردن یک رژیم غذایی سالم، عدم مصرف الکل، حفظ وزن مناسب و انجام ورزش منظم تنظیم خواهد شد.
در صورت داشتن فشارخون بالا باید میزان نمک موجود در غذا را کاهش دهید چونکه نمک فشارخون را بالا میبرد. هر چه نمک بیشتری بخورید، فشارخون شما بالاتر میرود. شما باید کمتر از 6 گرم نمک در روز بخورید (حدود 1 قاشق چایخوری)
ثابتشده است که خوردن یک رژیم غذایی کمچرب که شامل فیبرهای زیادی است (مانند برنج سبوسدار، نان، ماکارونی و مقدار زیادی میوه و سبزیها) به کاهش فشارخون کمک میکند. میوهها و سبزیها همچنین حاوی ویتامینها و مواد معدنی حیاتی هستند و منجر به حفظ سلامت بدن و تنظیم فشار خون شما میگردد.
علاوه بر این مصرف الکل، فشارخون و سطح کلسترول شما را افزایش داده و خطر حمله قلبی را مضاعف میسازد. تحقیقات نشان میدهد افرادی که دچار حمله قلبی شدهاند و به مصرف زیاد مشروبات الکلی ادامه میدهند، در مقایسه با افرادی که پس از حمله قلبی مصرف الکل را قطع میکنند، دو برابر بیشتر در معرض خطر مرگ ناشی از یک بیماری جدی مانند حمله قلبی یا سکته هستند.
لازم به ذکر است که اضافهوزن یا چاقی نیز خطر بیماری قلبی را افزایش میدهد و به همین منظور انجام ورزش منظم و فعال بودن میتواند به کاهش وزن کمک کرده و با حفظ سلامت قلب و عروق خونی، فشارخون شما را کاهش دهد. در این رابطه فعالیتهای کم ضربه مانند پیادهروی،شنا و دوچرخهسواری توصیه میشود. فعالیتهای شدیدتر، مانند بازی فوتبال و اسکواش، ممکن است برای شما مناسب نباشد.
ضمن اینکه شواهد فزایندهای وجود دارد که نشان میدهد نباید استرس و تأثیر آن بر سلامت قلب را دستکم بگیرید و لذا چکاپ سالانه بهترین راه برای حفظ عوامل خطر و دریافت کمک برای شرایط مرتبط با بیماری قلبی، مانند دیابت و فشارخون بالا است.
برای تشخيص بيماری های قلبی و اولين نشانه های سکته قلبی چه راههايی وجود دارد؟
برای شناسایی بیماریهای شایع قلبی و دلایل بروز اولین نشانه های سکته قلبی، پزشکان معالج روشهای تشخیصی مختلفی را به کار میگیرند. این روشها شامل موارد زیر است:
تستهای فشارخون
فشارخون یک اندازهگیری مهم است که میتواند توسط پزشک، پرستار یا دستیار مراقبتهای اورژانسی انجام شود. فشارخون شما در طول روز بسته به کاری که انجام میدهید در نوسان است. گاهی اوقات ممکن است پزشک از شما بخواهد که فشارخون خود را در خانه در یک دوره زمانی مشخص کنترل کنید.
اکوکاردیوگرافی
اکوکاردیوگرام یا “اکو” اسکن اولتراسوند از قلب است که از امواج صوتی با فرکانس بالا برای ایجاد تصویری از قلب شما استفاده میکند. این آزمایش یک روش بدون درد است که معمولاً در بیمارستان یا در یک کلینیک سرپایی انجام میشود. شما ژل مخصوصی را روی سینه برهنه خود میزنید و یک اپراتور باتجربه بعد از اتصال الکترودهای خاص به نقاط مشخصی از بدن، کاوشگر را در اطراف سینه شما حرکت میدهد تا نمای خوبی از قلب شما داشته باشد. پزشکان میتوانند با این روش اولین نشانه های سکته قلبی را شناسایی و برای آنها درمان مناسب را انتخاب نمایند.
الکتروکاردیوگرام
الکتروکاردیوگرام (ECG) آزمایشی است که فعالیت الکتریکی قلب را ثبت میکند. این تجهیزات بطور شفاف آنچه که در نواحی مختلف قلب رخ می¬دهد به تصویر می¬کشد و می¬تواند هر مشکلی که در ریتم یا ضربان قلب وجود داشته باشد، شناسایی نماید. ECG بدون درد است و حدود 5-10 دقیقه طول میکشد تا انجام شود.
نوار قلب 24 ساعته یا سرپایی
در این آزمایش الکترودها در یک جعبه کوچک قرارگرفته و به یک تسمه متصل میشوند. این کمربند را به مدت 24 ساعت در حین انجام فعالیتهای عادی روزانه خود می بندید تا هرگونه ناهنجاری احتمالی را در طول روز ثبت کند. سپس اطلاعات جمعآوریشده توسط الکتروفیزیولوژیست یا متخصص قلب ارزیابی میشود.
سنجش استرس
تست استرس یا تست تردمیل برای قلب شبیه ECG است با این تفاوت که فعالیت قلب را زمانی ثبت می¬نماید که سختتر کار کند. مثلاً وقتی روی تردمیل راه میروید. این ECG می¬تواند عملکرد و واکنش قلب نسبت به ورزش را ثبت نماید.
تست شیب
آزمایش شیب به پزشک این امکان را میدهد که فشارخون و ضربان قلب شما را هنگامیکه دراز کشیده و ایستادهاید کنترل کند. این تست برای ارزیابی علائم سکته قلبی خفیف که ممکن است تجربه کرده باشید مانند سبکی سر یا سرگیجه را ارزیابی میکند و مشخص خواهد کرد آیا علائم شما با فشارخون یا ضربان قلب شما مرتبط است یا خیر؟ این آزمایش معمولاً بهعنوان یک قرار سرپایی در بخش الکتروفیزیولوژی انجام میشود.
تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI)
این اسکن بدون درد از یک میدان مغناطیسی داخل دستگاه اسکن برای تولید تصاویر قلب و عروق خونی استفاده میکند و برای بررسی مشکلات ساختار قلب و خونرسانی مفید میباشد. با این دستگاه میتوان برای گرفتن تصاویر از افرادی که مشاهده آناتومی عروق و قلب آنها با استفاده از آنژیوگرافی دشوار است، استفاده کرد.
توموگرافی کامپیوتری قلب (سی تی قلب)
سی تی قلب از یک دستگاه اشعه ایکس ویژه استفاده میکند که در اطراف بدن بیمار حرکت میکند و تصاویر سهبعدی دقیقی از قلب او میگیرد.
اسکن تالیوم (سیتی گرافی پرفیوژن میوکارد)
این اسکن نشان میدهد که چقدر خون از طریق عروق کرونر به عضله قلب میرسد. در این روش مقدار کمی تالیم (ماده رادیواکتیو) به داخل سیاهرگ تزریق میشود و یک دوربین مخصوص در اطراف قلب شما حرکت میکند تا قادر باشد آثاری از تالیم را جذب و سپس عکسهایی را تولید نماید. ازآنجاییکه تالیم بهخوبی به مناطقی که جریان خون ضعیفی دارد سفر نمیکند، میتوان از تصاویر برای مشاهده میزان جریان خون به قلب شما استفاده کرد. این کار در حالت استراحت و در حین ورزش انجام میشود.
آنژیوگرافی عروق کرونر
آنژیوگرافی کرونر نوعی اشعه ایکس است که برای بررسی شریانهای کرونر خونرسان به عضله قلب استفاده میشود. این بهترین روش برای تشخیص بیماری عروق کرونر است. در این روش، یک لوله انعطافپذیر که به آن کاتتر می¬گویند در یک رگ خونی موجود در کشاله ران یا بازو وارد می¬نمایند. آنگاه نوک کاتتر وارد قلب و عروق کرونر بیمار می¬گردد. سپس رنگ مخصوص از طریق کاتتر به عروق کرونر شما تزریق میشود و تصاویر اشعه ایکس گرفته میشود. به این تصاویر ایجادشده آنژیوگرافی میگویند.
این تصاویر برای شناسایی تنگی یا انسداد شریانهایی که ممکن است دلیل اولین نشانه های سکته قلبی باشند، استفاده میشود. این روش همچنین گاهی اوقات برای تشخیص بیماران مبتلابه بیماری دریچه قلب و عضله بکار میرود.
آزمایشات خون
تعدادی آزمایش خون وجود دارد که میتوانند برای شناسایی سایر علل بیماری¬های قلبی و اندازهگیری سطوح مختلف برخی مواد در بدن که بر قلب تأثیر می¬گذارند، انجام شود. رایجترین آنها عبارتاند از:
شمارش کامل خون (FBC)
ین آزمایش سطح گلبولهای سفید، گلبولهای قرمز و پلاکتهای خون را اندازهگیری میکند. همچنین میزان هموگلوبین (بخش حامل اکسیژن گلبولهای قرمز) را نیز می¬تواند اندازهگیری میکند.
اوره و الکترولیتها (Us و Es)
سطح اوره به نظارت بر عملکرد کلیهها کمک کرده و الکترولیتها به تثبیت ریتم قلب یاری میرسانند.
گلوکز
این آزمایش سطح قند خون را اندازهگیری میکند.
عملکرد کبد و تیروئید
این آزمایشها عملکرد کبد و عملکرد تیروئید را اندازهگیری میکنند.
آزمایش خون تروپونین
تروپونین پروتئینی میباشد که با آسیب رساندن به عضله قلب وارد جریان خون میشود. سطح تروپونین اندازهگیری سریع و دقیق هرگونه آسیب عضله قلب را فراهم میکند. این روش برای کمک به ارزیابی پس از حمله قلبی مشکوک استفاده میشود.
سایر موارد مورد بررسی با آزمایش خون نیز عبارتند از:
• سطح کلسترول و پروفایل لیپید
• پپتیدهای ناتریورتیک (شاخص نارسایی قلبی)
اشعه ایکس قفسه سینه
این دستگاه می¬تواند اندازه و شکل قلب را نشان دهد و اختلالات قفسه سینه را به درستی به نمایش بگذارد. این روش میتواند اطلاعات بیشتری را در مورد اولین نشانه های سکته قلبی به پزشکان ارائه دهد که اغلب میتواند به بیماریهای قفسه سینه و قلب مربوط شود. همچنین میتواند هر مایعی را در ریهها نشان دهد که ممکن است ناشی از بیماری قلبی باشد.
علائم سکته قلبی و مغزی چيست؟
حمله قلبی و سکته مغزی دو بیماری تهدیدکننده زندگی هستند. آنها ممکن است شباهتهایی در علائم داشته باشند و میتوانند مرتبط هم باشند، اما شرایط پزشکی بسیار متفاوتی برای مواجهه با آنها وجود دارد. در این بخش قصد داریم درباره علائم سکته قلبی و مغزی مطالبی را ارائه دهیم چراکه شناخت نشانهها و علائم سکته قلبی و مغزی میتواند به درمان فوری آنها کمک نماید. این علائم مشابه میتوانند شامل موارد زیر باشند:
• درد یا ناراحتی قفسه سینه
• ناراحتی بالای بدن
• دردی که در بازوی چپ انعکاس مییابد.
• تنگی نفس
• یک عرق سرد
• خستگی
• حالت تهوع
• بیحسی یا ضعف ناگهانی در صورت، بازو یا پا، معمولاً در یک طرف بدن
• گیجی یا مشکل در صحبت کردن یا درک گفتار
• دشواری ناگهانی در راه رفتن، سرگیجه یا از دست دادن تعادل یا هماهنگی
• ایجاد مشکل در دیدن
• سردرد شدید ناگهانی که ممکن است با استفراغ، سرگیجه یا تغییر هوشیاری نیز همراه باشد.
• تپش قلب
پس از توضیح علائم سکته قلبی و مغزی، بد نیست بدانیم که برخی عوامل تشدیدکننده خطر حمله قلبی یا سکته مغزی که در هر دو بیماری باهم شباهت دارند به شرح زیر میباشند:
• سن
• سابقه خانوادگی حمله قلبی یا مغزی
• نژاد یا قومیت
• جنسیت
• شرایطی که خون را “چسبنده” میکند، مانند کمخونی سلول داسی شکل
شایانذکر است افرادی که قبلاً یک سکته مغزی، مینی سکته مغزی یا حمله قلبی داشتهاند، در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به یک سکته دیگر قرار دارند.
سخن پايانی
در این مقاله گفتیم که حمله قلبی زمانی رخ میدهد که به دلیل انسداد شریانهای قلب در اثر تجمع چربی، کلسترول و سایر مواد، خون به قلب نمیرسد. در این میان ممکن است بیماری به حدی پیش برود که منجر به حمله قلبی گردد و لذا مهم است که اولین نشانه های سکته قلبی در مردان و زنان را بشناسیم و برای درمان آنها به پزشکان متخصص مراجعه نماییم.
اگر مشکلی در ناحیه قلب خود احساس میکنید و یا علائمی از درد در این ناحیه مشاهده مینمایید، بهتر است برای تشخیص و درمان سریع با همکاران ما در این مرکز تماس گرفته تا متبحرترین متخصصین قلب مرکز با مجهزترین امکانات بروز نسبت به شناسایی علت بیماری و درمان آن اقدام نمایند. شماره تلفنهای مرکز در بخش تماس با ما درج شده است.